59
Qlobal korporativ şəbəkə Azərbaycan Respublikasının bütün gömrük orqanları arasında informasiya
mübadiləsinin aparılmasını və Dövlət Gömrük Komitəsinin vasitəsiçiliyi ilə hər bir gömrük orqanının internetə
çıxışını təmin edir.
Rəsmiləşdirmə prosesinin sürətini və keyfiyyətini artırmaq və yük gömrük bəyannamələrində olan
məlumatlara proqram təminatı vasitəsilə elektron nəzarətin aparılması məqsədilə "Gömrük rəsmiləşdirilməsi və
nəzarətinin avtomatlaşdırılmış sistemi (GRNAS)" yaradılmışdır.
"Gömrük rəsmiləşdirilməsi və nəzarətinin avtomatlaşdırılmış sistemi" proqram kompleksi yük gömrük
bəyannamələrinin(YGB) gömrük rəsmiləşdirilməsi prosesinin maksimum dərəcədə avtomatlaşdırılması üçün
nəzərdə tutulmuşdur. Avtomatlaşdırma prosesi iki mərhələdən ibarətdir:
- YGB-lərin elektron surətinin yaradılması;
- YGB-də olan məlumatlara nəzarətin keçirilməsi.
Nəzarətin birinci mərhələsi format-məntiqi yoxlama adlanır və tam şəkildə proqram təminatının
köməyilə aparılır, gömrük brokeri və lokal şəbəkənin adminstratoru tərəfindən həyata keçirilir. Format-məntiqi
yoxlama nəticəsində YGB-də istifadə olunan bütün kodlar yoxlanılır. YGB-nin yük və maliyyə aspektləri
ekspert səviyyəsində yoxlanılır. Gömrük rəsmiləşdirilməsi və nəzarətinin avtomatlaşdırılmış sisteminin
funksional sxemi aşağıdakı kimidir.
60
"Gömrük rəsmiləşdirilməsi və nəzarətinin
avtomatlaşdırılmış sistemi"nin funksional sxemi
•
Бяйаннам янин “електрон” сцрятинин
йарадылм асы.
•
ЙЭБ-нин ф
орм ат-м янтиг и йохлам а усулу
иля йохланм асы
Эюм рцк Брокери
•
Форм ат-м янтиг и йохлам анын апарылм асы
•
ЙЭБ-нин г ейдиййатдан кечирилм яси
•
Малын кодунун ХИФЯН-ля дцзэцн тяйин
олунм асы.
•
Малын м иг дарынын йохланылм асы.
•
Малын м яншя юлкясинин йохланылм асы.
•
Г ейри-тариф
тянзим лянм я тядбирляринин
йохланылм асы
•
Эюндярм я вя кючцрцлм я шяртляринин
йохланылм асы
•
Мала бахышынын апарылм асы
Ы
даряетм я г ярарларынын г ябулу:
•
Малын бурахылышы;
•
Ялавя сянядлярин тяляб едилм яси;
•
Сянядляр “Г ачаг м алчылыг вя ЭГ П”
бюлм ясиня эюндярилир;
•
Рясм иляшдирилм я просеси там дайандырылыр.
Mяrkяzi baza
S
Я
H
V
L
Я
R
P
R
O
T
O
K
O
L
U
S
E
R
V
E
R
Мялум ат инзибатчысы
Maliyyя шюbяsi
Йцк шюбяси
Сянядлярин йохланылм асы
•
Малын м яншя юлкясинин йохлам асы.
•
Эюндярм я вя кючцрцлм я шяртлярин йохлам асы.
•
Эюм рцк дяйяринин йохланылм асы
GRNAS proqram təminatına yalnız gömrük orqanının gömrük serverində qeydə alınmış istifadəçi
qoşula bilər. Əgər daxil edilmiş ad və şifrə sistemdə qeydə alınmış istifadəçilər cədvəlində iştirak edirsə və bir-
birinə uyğundursa, onda qeydə alınmış istifadəçiyə gömrük orqanının lokal şəbəkəsində GRNAS proqram
təminatının onun sistemdə vəziyyətinə uyğun gələn modulları ilə işləmək imkanı verilir.
Vəyannamənin doldurulması üçün GRNAS Proqram təminatından istifadə edən və gömrük organının
lokal şəbəkəsində işləyən gömrük Brokerləri "BROKER" modulundan istifadə edirlər..
GRNAS proqram təminatından istifadə etməklə gömrük orqanlarının "AİS və statistika" şöbələrinin
əməkdaşları elektron gömrük bəyannamələrinin qəbulu və qeydiyyatı, bəyannamələrdən təşkill olunmuş
verilənlər bazaları və sorğu bazası ilə məşğul olmaq imkanına malikdirlər. Eyni zamanda həm maliyyə
şöbəsinin əməkdaşları, həm də yük şöbəsinin əməkdaşları GRNAS proqram təminatından istifadə etməklə
müvafiq funksiyaları yerinə yetirirlər.
Gömrük rəsmiləşdirilməsi və nəzarətinin şəffaflığını təmin etmək, fiziki və hüquqi şəxslərin
məlumatlandırılması üçün gömrük orqanlarında informasiya köşkləri fəaliyyət göstərir. İnformasiya köşklərində
rəsmiləşdirilmədə istifadə olunan bütün normativ-hüquqi sənədlər, mal nomenklaturası və müvafiq tarif
dərəcələri yerləşdirilib. Xarici-iqtisadi əlaqələr iştirakçısı informasiya köşkünə müraciət edərək şəffaf şəraitdə
lazımi məlumatı və eyni zamanda gömrük rəsmiləşdirilməsi barədə GRNAS-dan müvafiq məlumatı əldə edə
bilir. Məsələn, köşkdən malların idxal və ixracı zamanı çox vacib olan aşağıdakı məlumatları almaq olar.
Mal və nəqliyyat vasitələrinin Azərbaycan Respublikasının gömrük sərhədindən keçirilməsi
Azərbaycan Respublikasının Gömrük Məcəlləsi və digər qanunvericilik aktları ilə müəyyən edilmiş qaydada
seçilmiş gömrük recimlərinə uyğun olaraq həyata keçirilir.
Eyni zamanda informasiya köşkündən lisenziyalaşdırma qaydaları və lisenziya tələb olunan mallar,
xarici ticarətdə istifadə olunan anlayışlar və bəzi terminlər, güzəştli mallar, mədəni sərvətlərin keçirilməsi
zamanı tələb olunan qaydalar və bir çox digər qaydalar haqqında məlumatlar əldə etmək mümkündür.
Dövlət Gömrük Komitəsinin ON LİNE rabitə kompleksinin geniş tutumuna, cari informasiya və
telefon-faks mübadiləsinə xələl gətirmədən videorabitə sisteminin təıtbiqi ilə videokonfrans sistemi
yaradılmışdır. Videokonfrans sistemi konfrans iştirakakçılarına yüksək effektli vizual və audio ünsiyyət imkani
yaradır. Ən muasir videorabitə texnologiyasi vasitəsilə sistem aydin və təmiz təsvir, kristal saf səsin
ötürülməsini təmin edir.