Davlat va huquq

Topshiriq.
 
Betinim vujudga kelayotgan harbiy to‘qnashuvlarga o‘z 
munosabatingizni bildiring. Sizningcha, davlatlar o‘rtasida 
doimo katta va kichik urushlar bo‘lishiga sabab nima? 

---

20
INSON HUQUQLARI UMUMJAHON DEKLARATSIYASI
Inson huquqlari umumjahon deklaratsiyasi — 1948-yil 10-dekabrda Bir
-
lashgan Millatlar Tashkiloti Bosh Assambleyasining uchinchi sessiyasida 
217 A (III) rezolyutsiyasi bilan qabul qilingan va BMTga a’zo barcha davlatlar 
uchun tavsiya qilingan. 
Deklaratsiya matni hamma odamlarga taalluqli huquqlarni global aniqlab 
bergan birinchi hujjatdir. U 30 moddadan iborat bo‘lib, iqtisodiy, ijtimoiy va 
madaniy huquqlar to‘g‘risidagi xalqaro pakt, shuningdek Fuqarolik va siyosiy 
huquqlar to‘g‘risidagi xalqaro pakt hamda ikkita Fakultativ Bayonnoma barobari
-
da Inson huquqlari to‘g‘risidagi xalqaro billning bir qismi hisoblanadi. 1950-yil
-
da Inson huquqlari umumjahon deklaratsiyasi qabul qilinganligi munosabati bilan 
BMT Inson huquqlari kunini belgiladi. U 10-dekabrda nishonlanadi.
BMT huzurida YUNESKO (BMTning ta’lim, fan va madaniyat masalalari 
bilan shug‘ullanuvchi tashkiloti), XMT (Xalqaro mehnat tashkiloti), BSST (Bu
-
tunjahon sog‘liqni saqlash tashkiloti) va boshqa xalqaro tashkilotlar amal qiladi, 
ularning faoliyati insoniyatning global muammolarini hal qilishga yo‘naltirilgan.
BOLALAR HUQUQLARINI HIMOYA QILISH BO‘YICHA 
 
BMT FAOLIYATI
1946-yildan boshlab BMT doirasida, shuningdek, BMT Bolalar Fondi 
(YUNISEF) ham faoliyat yuritmoqda. U mamlakatlarga favqulodda vaziyatlar
-
da ko‘maklashadi, shuningdek birlamchi tibbiy-sanitar yordam ko‘rsatish, toza 
ichimlik suvi bilan ta’minlash, maqbul sanitar sharoitlari yaratish bilan shug‘ul
-
lanadi, bolalar va ayollar ovqatlanishi va ta’lim olishi ustidan nazorat qiladi.
YUNISEF faol ishlari tufayli har yili 3 milliondan ortiq bolaning hayoti 
saq lab qolinadi.
1959-yilda BMT Bosh Assambleyasi Bola huquqlari deklaratsiyasini qa
-
bul qildi. Uning maqsadi baxtli bolalikni ta’minlash, bolalarning huquq va er
-
kinliklaridan ularning o‘zlari va jamiyat manfaatlarida foydalanishdan iborat 
bo‘lib, barcha davlatlar va manfaatdor shaxslarni bolalarga berilgan huquqlarni 
tan olishga va ularga rioya etishga chaqirdi.

---

21
1979-yil BMT tomonidan Xalqaro bola yili deb e’lon qilindi. Bolalar
-
ning huquqlari shuningdek 1989-yil 20-yanvardagi Bolalar huquqlari haqidagi 
Konvensiyada ham mustahkamlangan. Unda davlatlar tomonidan 18 yoshga 
to‘lmagan shaxslar uchun elementar huquqlar ta’minlanishi nazarda tutilgan:
—
o‘z oilasida yashash huquqi;
—
yetarlicha ovqatlanish va toza suv bilan ta’minlanish huquqi;
—
qulay yashash darajasiga ega bo‘lish huquqi;
—
sog‘lig‘ini saqlash huquqi;
—
alohida g‘amxo‘rlik va maxsus professional tayyorgarlik olish huquqi;
—
o‘z tilida so‘zlashish, o‘z dinidan va madaniyatidan foydalanish 
huquqi;
—
o‘yinlar va ko‘ngilochar tadbirlarda qatnashish huquqi;
—
erkin ta’lim olish huquqi;
—
o‘z salomatligini himoyalash huquqi;
—
shafqatsizlik, kamsitish va adolatsiz munosabatda bo‘lishdan himoyala-
nish huquqi;
—
o‘z fikrini erkin bildirish, o‘z nuqtayi nazarlarini namoyon etish uchun 
tengdoshlari bilan uchrashish huquqi.
O‘zbekiston ham 1989-yilda Bolalar huquqlari haqidagi Konvensiya
-
ni imzoladi, unga ko‘ra olingan majburiyatlarni amalga oshirish maqsadida 
«Sog‘lom avlod uchun» fondi tashkil qilingan.