Davlat va huquq

O‘zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasi, 17-modda.
Xalqaro huquq urug‘-qabila munosabatlari parchalanib, birinchi davlat
-
lar yuzaga kelganida paydo bo‘ldi. U davrda qadimgi odamlarda ushbu muno
-
sabatlarni tartibga soladigan va urf-odatlarda mahkamlangan muayyan qoida
-
lar shakllanib ulgurgandi. Ibtidoiy-jamoa jamiyatida urug‘ va qabila o‘rtasidagi 
munosabatlarni tartibga soladigan ushbu qoidalar to‘plamini davlatlarga qa
-
dar bo‘lgan qabilalararo «huquq» deb atash mumkin. So‘ngra taraqqiy etib, u 
xalqaro huquqqa aylandi.
Xalqaro huquq
davlatlar, xalqlar va xalqaro tashkilotlar o‘rtasidagi turli 
xil munosabatlarni tartibga soladi.
Xalqaro shartnoma
— bir yoki bir necha hujjatlarda tuzilgani va qanday 
nomlanganidan qat’i nazar davlatlar yoki boshqa xalqaro huquq subyektlari 
o‘rtasida yozma ravishda tuzilgan bitim bo‘lib, tomonlarning o‘zaro huquq va 
majburiyatlarini o‘z ichiga oladi. 

---

11
Xalqaro huquq funksiyalari
deganda xalqaro huquqning xalqaro-huquqiy 
tartibga solish predmeti bo‘lgan munosabatlarga ta’sirining asosiy yo‘nalishla
-
rini tushunish lozim.
Quyidagi funksiyalar alohida ajratib ko‘rsatiladi:
1) 
barqarorlashtiruvchi
— xalqaro huquqiy normalar jahon hamjamiyatini 
uyushtirishi, muayyan xalqaro huquqiy tartibni belgilashi, uni mustahkamlashi 
va yanada barqarorlashtirishi lozim;
2) 
tartibga soluvchi 
— uni amalga oshirish orqali xalqaro huquqiy tartibga 
erishiladi, tegishli ravishda, ijtimoiy munosabatlar tartibga solinadi;
3) 
muhofaza etuvchi
— xalqaro huquqiy munosabatlarning tegishli ravish-
da muhofaza etilishi demakdir. Xalqaro majburiyatlar buzilganida xalqaro 
huquqbuzarliklar subyektlari xalqaro huquq tomonidan ruxsat etilgan javobgar
-
lik choralari va sanksiyalarni qo‘llashga haqli;
4) 
axborot-tarbiyalovchi
— davlatlarning oqilona harakatlari bilan bog‘liq 
to‘plangan tajribasini tarqatish, huquqdan foydalanish imkoniyatlarini targ‘ib 
qilish, huquqni hurmat qilish, uning manfaatlari va qadriyatlarini muhofaza eti
-
sh ruhida tarbiyalashdan iborat.