15
7. İlkin səhiyyə sistemi həkimi müayinənin nəticələrinə əsasən
depressiv pozuntunun ilkin diaqnozunu qoya bilər. Ekspert
qərarlarının qəbulu və ya digər sosial-hüquqi məsələlərin
müəyyənləşdirilməsi üçün son diaqnoz həkim-psixiatr tərəfindən
təyin olunur.
8. Həkim, depressiyanın aşkarlanmasından, onun ağırlıq dərəcəsinin
və intihar təhlükəsinin müəyyənləşdirilməsindən sonra özündə
aşağıdakıları birləşdirən anamnestik məlumatları toplamalıdır:
Pasiyentin hazırkı vəziyyətinin dinamikasına dair məlumat
Öncədən yaşanan epizodların sayı və ağırlıq dərəcəsi
Öncəki müalicənin səmərəsi
9. Həkim pasiyentin fiziki halını qiymətləndirməli, keçmişdə olan
və ya indi də yaşanan somatik xəstəliklər və depressiya simptomları
yarada biləcək preparatların öncəki qəbuluna dair məlumatları
araşdırmalıdır.
Əlavə müayinə aşağıdakı hallarda təyin olunur:
Depressiv pozuntu üçün xarakterik olmayan simptomların
aşkarlanması
Yaşlı pasiyentlərə
40 yaşından sonra başlanan depressiya zamanı
Alkoqol və narkotik maddələrin qəbuluna dair şübhələrin
olduğu təqdirdə
10. Həkim pasiyentin həyatında mühüm rol oynayan və onun halına
və müalicəsinə təsir edə biləcək aşağıdakı psixososial faktorları
gözdən keçirməlidir:
Ailə və şəxsiyyətlərarası münasibətlər
Professional fəaliyyət/təhsil
İqtisadi durum
Ailə-məişət məsələləri
Sosial əhatə və qanunla münasibətlər
Tibbi yardımdan yararlanmaq imkanı
11. Həkim depressiv pozuntunun ilkin diaqnozunun qoyulmasından
sonra göstəriləcək yardımı işləyib hazırlamalı, onu rəsmi formada
sənədləşdirməli və pasiyentlə müzakirə etməlidir. Bu plan özündə
güman edilən müdaxilələrin xarakter və həcmini, pasiyentlə əlaqənin
Klinik protokol Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin
İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzində hazırlanmışdır.
16
vaxtını, böhran halları zamanı görüləcək tədbirləri, əlavə müayinə və
digər mütəxəssislərə təyinatı birləşdirməlidir. (Əlavə 3)
Cədvəl 2. Depressiyanın müxtəlif ağırlıq dərəcələrində həyata
keçirilən müdaxilələrin xarakteri və həcmi
Depressiyanın
ağırlıq
dərəcəsi
Müdaxilə Qeyd
yüngül
Müşahidə, psixi
maarifləndirmə,
məsləhətləşmə
2 həftədə 1 dəfədən az olmayaraq əlaqə
vaxtını təyin etmək.
Əvvəldə yaşanan daha ağır epizodların
mövcudluğu zamanı effektiv olmuş
antidepressantları təyin etmək.
Pasiyentdə intihar xarakterli davranış
qeydə aldıqda, onu həkim-psixiatrın
qəbuluna göndərmək.
orta ifadəli
Psixi
maarifləndirmə,
məsləhət vermə,
farmakoterapiya
və/və ya
psixoterapiya
Birinci həftə ərzində 1 dəfədən,
müalicəyə yaxşı həssaslıq zamanı isə 2
həftədə 1 dəfədən az olmayaraq əlaqə
vaxtı təyin etmək. İlkin seçim
antidepressantı ilə monoterapiya təyin
etmək. 4 həftə müddətində cüzi effektin
müşahidəsi və ya effektin yoxluğu
zamanı antidepressantı dəyişmək.
Pasiyentdə intihar xarakterli davranış (o
cümlədən anamnezdə) qeydə aldıqda ona
həkim-psixiatrın yanına göndəriş vermək.
ifadə olunmuş
Farmakoterapiya,
psixoterapiya
və/və ya
mütəxəssisin
cəlbedilməsi və
ya
ixtisaslaşdırılmış
müəssisəyə
göndəriş
Birinci həftə ərzində 1 dəfədən az
olmayaraq görüş vaxtı təyin etmək. İlkin
seçim antidepressantı ilə monoterapiya
təyin etmək. 4 həftə müddətində cüzi
səmərənin müşahidəsi və ya onun
yoxluğu zamanı antidepressantı
dəyişmək. Əhvalın kəskinləşməsi zamanı
həkim-psixiatrın konsultasiyasına
göndərmək və ya xüsusi müəssisəyə
göndərişi həyata keçirmək.
ağır
İxtisaslaşdırılmış
müəssisəyə
göndəriş
Xüsusi müəssisələrə göndəriş
Klinik protokol Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin
İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzində hazırlanmışdır.
17
Depressiyası olan xəstələrin müşahidə və aparılmasının
ümumi prinsipləri
1. Həkim müalicəyə məlumatlandırılmış razılığın alınması,
pasiyentin arzu və istəklərinin aydınlaşdırılması, ümumi
qərarların təkmilləşdirilməsi və gələcəkdə atılacaq addımların
planlaşdırılması yolu ilə pasiyentlə əməkdaşlıq yaratmalı və bu
əməkdaşlığı inkişaf etdirməlidir.
2. Həkim xəstənin ailə və yaxınlarını (tibbi etika və qanunvericilik
normalarına riayət etməklə) xəstəlik, potensial təhlükənin
minimallaşdırılması, pasiyentlə gündəlik işlərin icrasında necə
yardım etmək mövzularında məlumatlandırmaqla, onları
müalicəyə cəlb etməlidir. Xəstəlik müddətində birbaşa pasiyentə
və onun ailəsinə aid olan vacib fərdi və professional qərarların
qəbulunu təxirə salmağı tövsiyə etmək lazımdır [D].
3. Həkim yardım göstərilməsi zamanı özündə pasiyentin vəziyyət
dinamikasını, intihar tendensiyalarını, sosial vəziyyəti, tibbi
göstərişlərə riayət olunmanı, əlavə təsirləri və həmçinin
pasiyentin müalicəyə dair fikirlərini birləşdirən monitorinqi
həyata keçirməlidir. (monitorinqin həyata keçirilməsi müddəti Q7
bəndində göstərilmişdir) [B].
4. Həkim pasiyentin təkidi zamanı, diaqnozun doğruluğuna dair
şübhələrin olduğu, simptomların kəskin ifadəliliyi, pasiyentin
psixoaktiv maddələr qəbul etməsinə dair ehtimalın olduğu,
pasiyentdə intihar xarakterli davranışın aşkarlandığı (həmçinin
anamnezdə), həmçinin psixoterapiya, əlavə müayinə və ya
müalicə aparan mütəxəssisə inamın olmadığı təqdirdə mütəxəssis
məsləhətləşməsi təşkil etməlidir [A].
Qeyri-medikamentoz
müdaxilələr
1. Pasiyentin maarifləndirilməsi depressiyaya, onun müxtəlif
təzahürlərinə, müalicə metodları və profilaktikasına dair məlumat
verən həkimlə keçirilən mütəmadi görüşlər zamanı aparılır [C].
Pasiyentin diqqətinə çatdırılacaq
əsas məlumatlar:
Klinik protokol Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin
İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzində hazırlanmışdır.
Dostları ilə paylaş: |