Dərs vəsaiti Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi tərəfindən təsdiq
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
132 tipləri və fəaliyyətinin əsasları da göstərilmişdir. Məktəbəqədər tərbiyə müəssisələri aşağıdakı tiplərə bölünür: - Körpələr evi; - Körpələr evi-uşaq bağçası; - Uşaq bağçası; - Əqli və ya fiziki cəhətdən qüsurlu uşaqlar üçün məktəbəqədər tərbiyə müəssisələri; - Məktəb-uşaq bağçası. Əsasnamədə məktəbəqədər müəssisələrdə işin təşkili üzrə müddəalar qeyd olunur (III bölmədə), məktəbəqədər tərbiyə müəssisələrinin uşaqlarla komplektləşdirilməsi (IV bölmədə) və məktəbəqədər müəssisəsinin idarə olunması, ona rəhbərlik üzrə müddəalar müəyyən edilmişdir. Məktəbəqədər müəssisəsinin tərbiyə-təlim işləri sahəsində hüquq və vəzifələri, maliyyə-təsərrüfat fəaliyyəti, əməyin təşkili və əmək haqqının ödənilməsi sahəsində məktəbəqədər müəssisənin hüquqları, məktəbəqədər müəssisənin yaradılması, yenidən təşkili və fəaliyyətinin dayandırılması, məktəbəqədər müəssisənin hüquqi müstəqilliyi yeni dövrün tələbləri baxımından əsaslandırılmışdır. Yuxarıda göstərilən rəhbər sənədlər, xüsusilə də məktəbəqədər tərbiyə müəssisələri haqqında “Əsasnamə”nin qəbulu müstəqillik dövrünün tələb və ehtiyacını, dövrün ruhunu özündə əks etdirən çox mühüm və tarixi əhəmiyyət kəsb edən bir sənəddir. Məhz bu sənədin qəbulu ilə müstəqil, suveren Azərbaycan Respublikasında məktəbəqədər tərbiyə müəssisələri özünün inkişafının yeni dövrünə qədəm qoydu. Məktəbəqədər tərbiyə müəssisələrinin işi, onun məzmunu yeni dövrün tələbləri əsasında yenidən qurulmağa başladı. Bu müəssisələr üçün yüksək ixtisaslı milli kadrlar hazırlığına yeni məzmunlu və istiqamətli təlimati-metodik göstərişlərin hazırlanmasında yeni mərhələnin əsası qoyuldu. Müstəqillik dövründə təhsil sisteminin bütün həlqələri kimi, məktəbəqədər tərbiyə müəssisələrinin işində özünü göstərən yeniliklərdən, başqa sözlə desək, Sovetlər birliyi dövründən fərqli olaraq diqqəti cəlb edən cəhətlərdən biri də budur ki, tədqiq etdiyimiz dövrdə Azərbaycanda uşaq və gənclərin təlimi, tərbiyəsi və təhsili getdikcə dünya standartlarına daha çox uyğunlaşmaq yolu keçmiş məktəbdir. 133 2004-cü ildə hazırlanmış “Məktəbəqədər tərbiyə konsepsiyası”nda qeyd olunduğu kimi, müstəqil Azərbaycan dünya standartlarına uyğun təlim sistemini yaratmaq işinə onun ilkin pilləsi olan məktəbəqədər tərbiyə və təlimin təkmilləşməsindən başlanmışdır. Həmin sənəddə qeyd olunur ki, bunsuz gələcəyin hərtərəfli, ahəngdar inkişaf etmiş şəxsiyyətini formalaşdırmaq, onları müstəqil həyata hazırlamaq mümkün olmaz. Konsepsiyada həmçinin aşağıdakı məsələlər də açıqlanır: - uşaqlarla pedaqoji işin məqsəd və prinsiplərinin humanistləşdirilməsi; - məktəbəqədər tərbiyə müəssisəsinin quruluşu; - məktəbəqədər müəssisə; - məktəb kompleksi, evdə uşaq bağçası, xüsusi təyinatlı məktəbəqədər müəssisələr; - müəssisə - uşaq bağçaları, məktəbəqədər tərbiyə müəssisələrində pedaqoji işin məzmunu; - uşağın sağlamlığının mühafizəsi və möhkəmləndirilməsi, uşaqların tərbiyəsi və təlimində onların yaş xüsusiyyətlərinin nəzərə alınması, məktəbəqədər yaşlı uşaqların tərbiyəsi, məktəbəqədər yaşlı uşaqların təlimi və s. XX əsrin son illəri və XXI əsrin əvvəlləri tərbiyəçilərin hazırlığını, bu hazırlıqda xüsusi payı olan pedaqoji təmayüllü ali və orta ixtisas məktəblərinin işinin daha da təkmilləşdirilməsini, ölkəmizdə aparılan təhsil islahatını, yeniləşən təhsil sisteminin ən vacib məsələləri kimi qarşıya qoyur. Təsadüfi deyil ki, Təhsil islahatı proqramı təhsil sistemində yüksək intellektual potensialı formalaşdıran, müasir tələbatı ödəməyə qadir olan kadr hazırlığı həyata keçirməyə imkan verən təşkilatı-iqtisadi mexanizmin qurulmasını və lazımi elmi-metodik bazanın yaradılmasını zəruri hesab edir. Yeniləşən təhsil sistemində aparılan islahatın müvəffəqiyyəti yüksək ixtisaslı kadrların hazırlığından və bu sahədə aparılan işlərin keyfiyyətindən daha çox asılıdır. Paralel olaraq komfort şəraitli, yüksək ödənişli özəl uşaq bağçalarının da yaradılması prosesi getmişdir. Yüksək peşəkarlıq fəaliyyəti olan mütəxəssislərin rəhbərliyi ilə işləyən bu bağçalarda böyük müvəffəqiyyətlər əldə edilmişdir. Bəzilərində isə xüsusi təhsili olmayan adamlar rəhbərlik etdiyi üçün məktəbəqədər yaşlı uşaqların yaş xüsusiyyətləri nəzərə alınmamış, təlim-tərbiyə prosesi aşağı 134 səviyyədə olmuşdur. Bu cür vəziyyət dövlət uşaq bağçalarında da özünü büruzə verir. Belə müəssisələrə müxtəlif kursları bitirmiş, səriştəsi, müvafiq elmi-pedaqoji hazırlığı və bu sahədə çalışmaq üçün lazımi keyfiyyətləri olmayan şəxslər cəlb olunmuşlar. Halbuki hər hansı bir kursu bitirmək haqqında sənəd onların məktəbəqədər təhsil müəssisələrində pedaqoji işlə təmin olunmasına heç bir əsas vermir. Kadr hazırlığında, gələcək tərbiyəçilərin peşə hazırlığında pedaqoji təcrübə həlledici mərhələdir. Müşahidələr göstərir ki, uşaq bağçasında təcrübə keçən tələbələr pedaqogika, psixologiya, metodika və ixtisas fənlərindən elementar məsələlərin həllində çətinlik çəkirlər. Onlar pedaqoji, psixoloji müşahidə apara bilmir, məşğələlərin təhlilində, tərbiyəvi tədbirlərin aparılmasında savadsızlıq nümayiş etdirirlər, mülahizələrini əsaslandıra bilmir, proqram və metodik vəsaitlərlə işləyə bilmir, gündəlik icmal tərtib etməkdə çətinlik çəkir. Bunun səbəblərindən biri ali və orta ixtisas məktəblərində bu istiqamətdə işlərin lazımi səviyyədə aparılmamasıdır. Tələbələrə gələcəkdə lazımi bacarıq və vərdişlər aşılanmır, təcrübə keçirilən uşaq bağçasının maddi-texniki bazası, təchizatı da aşağı səviyyədə olur. Tərbiyəçi kadrların yenidən hazırlanması məsələləri də bu günün tələbidir. Qeyd etmək lazımdır ki, kadrların yenidən hazırlanmasına yönəldilən mühazirələrin elmi-pedaqoji səviyyəsi ön plana çəkilir. Artıq bəsit, müasirlikdən uzaq, təhsil islahatının tələblərinə cavab verməyən mühazirə mətnləri müasir uşaq bağçası tərbiyəçilərinin tələbini qane edə bilməz. Tərbiyəçilərin yeni təlim texnologiyalarına yiyələnmələrinə, yeni idarəetmə modelinin yaradılmasına və digər məsələlərin tərbiyəçilərə çatdırılmasına ehtiyac vardır. Yenidən hazırlanma kurslarında açıq dərslərin, onların video-kasetlərinin nümayiş etdirilməsi, qabaqcıl tərbiyəçilərin iş təcrübəsi, onlarla görüşlər təşkil edilməsi kadrların peşəkarlıq ixtisasının artırılmasında mühüm rol oynayır. Kompüterdən, internetdən istifadə edilməsi, yeni biliklərin verilməsində audiovizual vasitələrin tətbiqi tərbiyəçi kadrların öz peşəkarlıq səviyyəsini artırmasını tələb edir. Uşaq bağçalarının təcrübəsinin öyrənilməsi göstərir ki, tərbiyəçilər arasında təlim prosesində yeni təlim texnologiyalarından istifadə etmək arzusunda olanlar da çoxdur. Metodik müşavirələr, məruzələrin dinlənilməsi, konfranslar və seminarlar, Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|