Dərs vəsaiti Azərbaycan Respublikası təhsil nazirliyinin 07. 05. 2012-ci IL tarixli
Yüklə 4,55 Kb. Pdf görüntüsü
|
Dövlətin investisiya-innovasiya siyasəti 157 də azaldırdı. Cənubi Koreya hökuməti, müxtəlif növ firmalardan ibarət olan ailə konqlomeratları – çebulların ayrılmasını həyata keçirtməyə məcbur idi (çebullar – bir ailə klanının nəzarəti altında olan 20-30 müstəqil hüquqi firmadan ibarət olan konqlomeratlardır). Cənubi Koreya, iqtisadiyyatda və ölkənin demokratikləşməsində əhəmiyyətli uğura nail olmuşdur. Lakin, müasir dövrdə qeyri-səmərəli olan çebulların (monopoliya və oliqopoliya) dövlət tərəfindən dəstəklənməsi və iqtisadi proteksionizm siyasəti özünü doğrultmur. Və Cənubi Koreya iqtisadiyyatının liberallaşması siyasətinə keçdi. Perspektiv sahə və istehsalların inkişafının dəstəklənməsi aləti kimi, vergi imtiyazlarından istifadə edilir. Hindistanda, ayrı-ayrı sənaye layihələri üzrə, 10 il müddətinə, vergi tutma bazasının 30% azaldılması təmin edilirdi, 5 illik vergi tətilləri verilirdi. Qanunvericiliyə əsasən, Çində, vergi tətilləri və imtiyazlar, imtiyazlı idxal tarifləri, işçilərin asanlaşdırılmış (yüngülləşdirilmiş) işə qəbul və işdən azad edilmə qaydaları nəzərdə tutulub. Xüsusi iqtisadi zonalarda, regional hakimiyyət tərəfindən, bilavasitə xarici investisiyalar üçün əlavə stimullar, o cümlədən, xüsusi vergi rejimi və rüsumlardan azad edilmə rejimi yaradılır. Vergi imtiyazları ayrı-ayrı sahələrə verilirdi, məsələn, Yaponiyada, avtomobil sənayesi üçün birinci iş ilində avadanlığın xüsusi amortizasiya dərəcəsi 50% həcmində təyin edilmişdir. rlandiya və Finlandiya iqtisadiyyatın inkişaf və diversifikasiyasının digər bir modelindən (Avropa modeli) istifadə etmişdilər. Avropa ölkələrinin investisiya strategiyası inkişafa yüksək kapital qoyuluşları, sosial sferanın dəstəklənməsi, və bunun nəticəsi kimi, dövlətin yüksək sosial və digər ümumi xərclərinə əsaslanır. Bu ölkələrin iqtisadiyyatını sosial-istiqamətlənmiş iqtisadiyyat adlandırırlar. 1980-ci illərin əvvəllərində rlandiya, Qərbi Avropanın, sənayesi inkişaf etmiş ölkələri sırasına daxil deyildi, burada, Dövlətin investisiya-innovasiya siyasəti 158 daha çox, aqrar-sənaye kompleksi sahələri inkişaf etdirilirdi. Ə halinin adambaşına ÜDM səviyyəsi Avropa ttifaqı ölkələrinin orta səviyyəsinin 60%-ni təşkil edirdi. rlandiyanın uğurları dövlətin səmərəli siyasəti ilə əlaqəlidir. 1987-ci ildə büdcə xərcləri azaldılmış, eyni zamanda, vergi bazasını və vergi yığımını əhəmiyyətli dərəcədə genişləndirən, vergi amnistiyası keçirilmişdir. Həmin dövrdə, iqtisadi siyasət üç istiqamət üzrə həyata keçirilirdi: fiskal stabilləşmə; ticarət və investisiya rejiminin açıqlığı; aktiv struktur siyasəti. rlandiyanın Avropa qtisadi Cəmiyyətinə məxsusluğu, bir tərəfdən, Avropa bazarına daxil olmaq üçün ticarət və digər maneələri aradan qaldırmış və A fondlarından ölkənin subsidiyalaşma miqyasını əhəmiyyətli dərəcədə artırmış, digər tərəfdən – rəqabəti artıraraq, səmərəliliyin artırılmasına stimullar yaratmışdır. Aparılan islahatlarda müsbət rolu nisbətən yüksək olan ilkin (start) inkişaf səviyyəsi oynamışdır. Ölkə özünün texnologiyalarından istifadə edə bilmişdir. rlandiya, xarici biznesə yüksək vergi imtiyazları vermişdir. Məsələn, gəlir vergisinin dərəcə 28% olduğu halda, informasiya texnologiyaları sektorunda gəlirin azaldılmış vergitutma dərəcəsi 10% təyin edilmişdir. Xarici investisiyaların cəlb edilməsi üçün inzibati – hüquqi sədlərin aradan qaldırılması böyük əhəmiyyət kəsb edirdi. Ölkədə, əsas vəsaitlərin alınmasına, infrastrukturun inkişafına, binaların tikilməsinə, yeni iş yerlərini yaradan kompaniyaların iş qüvvəsini muzdla cəlb edilməsinə, fəhlə və menecerlərin peşə-ixtisas səviyyəsinin artırılmasına, yeni məhsulların yaradılması üçün tədqiqatlara, mövcud istehsalın səmərəsinin artırılmasına, yeni texnologiyaların alınmasına dövlət subsidiyalarının tətbiqi sistemindən istifadə edilir. nformasiya texnologiyaları sahəsində ölkədə keçirilən dövlət siyasətinin mühüm istiqaməti – müvafiq ixtisaslar üzrə təhsilə edilən dövlətin əhəmiyyətli kapital qoyuluşları, eləcə də, informasiya kompaniyaları üçün vacib olan infrastrukturun, hər Dövlətin investisiya-innovasiya siyasəti 159 ş eydən əvvəl, müasir rabitə sistemlərinin yaradılmasıdır. rlandiyanın təcrübəsi aydın şəkildə göstərir ki, ölkə, çox az bir vaxtda, iqtisadiyyatın strukturunu prinsipial olaraq dəyişib, yüksək texnologiyalı məhsul və xidmətlərin ixracatçısı olmuşdur. Digər maraqlı misal, Finlandiyada keçirilmiş diversifikasiyadır. Dörd onillik ərzində ölkə, meşə resursları ilə ə laqəli sənaye üzərində əsaslanmış iqtisadiyyatdan – yüksək texnologiyalar iqtisadiyyatına qədər olan bir yol keçmişdir. Eyni zamanda, meşə sənayesinin mühüm rolu qorunub saxlanmışdır. Yüksək texnologiyalar sahəsində uğurlar elmin, təhsilin inkişafı, yerli texnologiyaların yaradılması və inkişafı, aktiv rəqabət və bazarların ümumi liberallaşması, yüksək texnologiyalı məhsullara yüksək daxili tələbatla bağlıdır. Fin istehlakçıları və kompaniyaları, aktiv olaraq, texniki yenilikləri tətbiq edirdilər. Finlandiyada Mobil rabitə şəbəkəsinin sıxlığı – dünyada ən yüksəkdir. nternet istifadəçilərinin sayına görə də, o dünyada birinci yeri tutur. Məhdud elmi-texniki resursların rəqabət şərtləri əsasında bölgüsü zamanı milli prioritetlərin innovasiya sahəsinə verilir. Finlandiyada yüksək artım səviyyəsi ilə eyni zaman, xarici investisiya və texnologiyaların payı kifayət qədər az idi. Fin ixracının və onun kompaniyalarının ixtisaslaşdırılması ə sasında, əsasən yerli texnologiyalar durur. Finlandiya, yüksək elmi, texnoloji və təhsil səviyyəsi, ümumi yüksək səviyyə, insan kapitalının keyfiyyəti və iqtisadiyyatın açıqlığına görə, dünyanın ən yüksək rəqabət qabiliyyətli ölkələrindən biridir. Finlandiyada hər zaman dövlətin rolu böyük olmuşdur, lakin istehsalda deyil, inkişaf etmiş institusional infrastrukturun, stabil institusional münasibətlərin təmin edilməsində, sosial sferada və s. Finlandiyada ET -nin 2/3 – si özəl korporasiyalar tərəfindən maliyyələşdirilir. Finlandiya, dünya bazarlarında onun yüksək texnoloji məhsulunun rəqabət qabiliyyətliliyini təmin edən, səmərəli Dövlətin investisiya-innovasiya siyasəti 160 vençur biznesini yarada bilmişdir. Finlandiyada rəqabət qabiliyyətli postindustrial iqtisadiyyatın uğurla yaradılmasının ə sas amilləri – onun bürokratiyasının aşağı səviyyədə olması dünyada ən aşağı korrupsiyaya səviyyəsi və insan kapitalının ümumi səviyyəsinin çox yüksək olmasıdır. Diversifikasiya nəticəsində Finlandiyanın iqtisadiyyatı iki sektorda ixtisaslaşmağa başladı: xammal (meşə sektoru); informasiya və kommunikasiya texnologiyaları. 2. nvestisiya-innovasiya strategiyasına görə ölkələrin təsnifatı. nkişaf etməkdə olan ölkələri bir neçə qrupa bölmək olar: 1. Yaxın gələcəkdə, elmi-texniki inkişaf və əhalinin adambaşına düşən ÜDM üzrə dünyanın qabaqcıl ölkələrinə yaxınlaşmağı qarşılarına məqsəd qoyan, o ölkələrdə olan səviyyə çatmağı prioritet kimi seçən ölkələr. Bura Cənubi Koreya, Tayvan, Braziliya, Meksika, Çin və s. aiddir. Bu ölkələrin strategiyası, qabaqcıl ölkələrdən yüksək texnologiyaları əldə edib, onların əsasında öz texnologiyalarını, müasir təhsil və elm sistemlərini yaratmaq, ÜDM-ə nisbətən investisiyaların payını əhəmiyyətli dərəcədə artırmaqdır (10%-ə qədər). Bu ölkələr, tarixən qısa müddətdə, dünyanın qabaqcıl ölkələrinə ümumi və texnoloji inkişaf üzrə yaxınlaşmağa çalışırlar. 2. nkişafda olan ölkələr. Bu ölkələr xammal, əmək tədarükçüsü rolu ilə kifayətlənərək, iqtisadiyyatın industrial sektorunun yaradılması, adambaşına ÜDM-in artımı, əhalinin həyat səviyyəsi və keyfiyyətinin artımı ilə məşğuldurlar (Türkiyə, Misir, CAR, Çili). Bu qrupa, Qərb ölkələrinin texnologiyalarından istifadə edən və onların müstəqil işlənib- hazırlanmasına cəhd etməyən ölkələr daxildirlər. Bu ölkələrin strategiyasını istehlakçılar cəmiyyətinin yaradılması kimi müəyyən etmək olar (bu mərhələdən bütün inkişaf etmiş ölkələr keçiblər). Yüklə 4,55 Kb. Dostları ilə paylaş:
|