57
Aortanın laylanan anevrizmasının A (I, II tip) tipli proksimal
formasının cərrahi müalicəsində əsas məqsəd aortanın cırılması və
perikarda
süzülmənin
qarşısının
alınmasıdır.Aorta
qapaq
çatışmazlığının qəflətən baş verməsi və koronar qan cərəyanının
obstruksiyası təcili cərrahi müdaxiləni tələb edir – yəni,qalxan
aortada yerləşmiş laylanma zamanı intimanın aralanma sahəsinin
rezeksiyası və onun kompozit yaxud interpozisiyon transplantatla
əvəz olunması,əgər laylanma aorta qövsünə və ya enən aortaya
yayılmışsa,intimanın bütöv parçasının rezeksiyası zamanı texniki
çətinliklər baş verə bilər.Bu zaman aorta qövsünün hissəvi yaxud,
tam əvəz olunmasına ehtiyac duyulur.Sonuncu tədqiqatların
birində aorta qövsünün və enən döş aortasının intimasının
aralanmasının rezeksiyası və aralanmanın operativ müalicəsiz
saxlanması arasındakı seçim məsələsi həll olunurdu.Demək
lazımdır ki,sonuncu yanaşma, aortanın distal şöbəsində təkrari
müdaxiləyə böyük risklə (20–30% hallarda) müşayiət olundu.
Nəzərə alsaq ki,hətta ən yaxşı klinikalarda belə,aorta qövsünün
yerinə yetirilən cərrahi rekonstruksiyası zamanı və açıq distal
anastomozun həyata keçirilməsi zamanı bu qrup xəstələrdə letallıq
15–35% təşkil etdiyindən əlavə tədbirlərin tətbiq edilməsi
göstərişdir (qan dövranın dərin hipotermik dayandırılması,baş
beyin
damarlarının
retroqrad
perfuziyası).
Baş
beyinin
müdafiəsinin sonuncu variantı daha çox yayılmışdır. Belə ki,o
kliniki sonluqların yaxşılaşmasını təmin edir (beşillik yaşama
müddəti 73 ± 6% təşkil edir).Qan dövranın dərin hipotermik
dayandırılması erkən fəsadların riskinin azalmasının, yaşama
müddətinin yüksəlməsini və aortanın A tipli kəskin laylanan
anevrizması olan xəstələrdə təkrari əməliyyatların tezliyinin
azalmasını təmin etməmişdir. Otuz günlük, birillik və beşillik
yaşamanın tezliyi müvafiq olaraq 81 ± 2%, 74 ± 3% və 63 ± 3%
təşkil etmişdir. Bu da digər yanaşmalardan heç də fərqlənmir.
Laylanan anevrizmanın müalicəsində uğurun əsası, xəstənin
halının pisləşməsi yaxud qan dövranın patoloji əlamətlərinin baş
verməsinə qədər qısa müddət ərzində cərrahi müdaxilənin yerinə
yetirilməsidir. Ekstrakorporal qan dövranın daxil edilməsi və baş
58
beynin anteqrad perfuziyasının yerinə yetirilməsindən sonra
(adətən bud arteriyalarından birinin və said arteriyalarından
birinin kanyulaşdırılmasından sonra həyata keçirilir) aortanın
mobilizasiyası yerinə yetirilir.
59
AORTANIN A TİPLİ ( I və II TİP )
LAYLANAN ANEVRİZMASI
Aorta qövsünün kəskin laylanan anevrizmasının müalicəsi
çətin həll olunan məsələdir.Hal-hazırda belə təsəvvür formalaşmışdır
ki,aorta qövsünün istənilən laylanmasının vəziyyətini qan dövranın
hipotermik dayandırılması zamanı qiymətləndirmək lazımdır. Cırıl-
manın olmadığı hallarda, aorta qövsü və qalxan aortanın birləşdiyi
yerdə aorta divarına birləşdirilmiş layla birgə transplantatın açıq
distal anostomozunun yaradılması kimi faktiki yanaşma düzgün
sayılır. Kəskin laylanan anevrizmalı xəstələrin 30% - də intimanın
aralanması baş verir.
Distal istiqamətə yayılan laylanan və laylanmayan anevrizmalar
zamanı, Bors və həmkarları tərəfindən təsvir edilmiş cərrahi üsullardan
biri olan “fil xortumu” prinsipi üzrə transplantasiya əməliyyatı aparılır.
Ümumiyyətlə,qəbul edilmiş enən aorta və transplantatın sonu arasındakı
anastomoz əvəzinə, əksinə,bu zaman transplantat sərbəst surətdə aorta
mənfəzinə nüfuz edir – “üzür”. Sonradan aparılan müdaxilə zamanı –
“fil xortumunun” kəsilməsi transplantat birbaşa cərrahi olaraq enən
aortanın distal hissəsi ilə birləşdirilir yaxud digər borulu protezin
60
köməkliyi ilə uzadılır. Bundan başqa onun mənfəzinə damar daxilinə
əvvəlcədən sifarişlə hazırlanan stent-qraft yerləşdirmək olar.Sonradan
aortanın distal şöbəsinin ehtiyac duyulan səviyyəsi ilə anastomozla
birləşdirirlər.
Beləliklə, A tipli (I və II tiplər) kəskin laylanan anevrizmalar za-
manı ləngimədən cərrahi müdaxilə göstərişdir. Bu, aortanın cırılma-
sının, ürək tamponadasının və ölümün qarşısının alınmasına, həmçinin
baş verən aorta qapaq çatışmazlığının zəiflədilməsinə yönəldilmişdir.
61
AORTANIN B TİPLİ ( III TİP)
LAYLANAN ANEVRİZMASI
Hazırda aortanın B tipli (III tip) kəskin laylanan anevrizması
olan xəstələrin cərrahi müalicəsi üçün göstəriş aşağıda qeyd olunan
təhlükəli halların: aradan qaldırıla bilinməyən ağrı,aortanın sürətlə
genişlənməsi və aortanın cırılması hesab olunur.Həyati vacib
orqanlara qan cərəyanın zəifləməsi (aortanın şaxələrindən qanla
təmin olunan orqanlar) kimi fəsadların inkişafı damar daxili stent-
qraftın yerləşdirilməsini tələb edir.Bu cür yanaşma əgər əlamətlərin
sürətlə aradan götürülməsinə gətirib çıxarmırsa, əvvəlki kimi cərrahi
müdaxiləyə ehtiyacın olub-olmaması məsələsi meydana çıxa bilər.
Hazırda B tip (III tip) fəsadlaşmamış laylanan anevrizmanı
adətən konservativ müalicə edirlər,belə ki,fəsadları olmayan xəstədə
cərrahi müalicə, digər medikamentoz yaxud damar daxili müalicə
metodları ilə müqayisədə üstünlüyə malik deyil. Fəsadlaşma halların-
da stent-qraftın yerləşdirilməsi açıq cərrahi müdaxilənin aparılması
ilə müqayisədə yaşamanın yaxşılaşması ilə müşayiət olunur.
Dostları ilə paylaş: |