Dərs vəsaiti Bakı 2010 q a f q a z ü n I v e r s I t e s I

administrasiya

”,  “

inzibati  orqan

”  və  ya

“

idarəetmə orqanı

” terminləri ilə eyni mənaya gəlir , eyni şeyi ifadə edir.

“Administrasiya”  ikinci  mənada  isə  funksiyanı, hakimiyyət  orqanlarının

müəyyən növ fəaliyyətini (inzibati fəaliyyəti) ifadə etmək üçün istifadə olunur.

Halbuki  birinci  mənada  “administrasiya”,  dövlətin  müəyyən  növ  orqanlarını

ifadə  etmək  üçün  istifadə  ediləndə,  “orqanik”,  ya  da  "struktural"  məna  ifadə

9

«İnzibati icraat haqqında» Qanun “inzibati orqanlar” terminindən istifadə edir.

---

Fərhad Mehdiyev

6

edir, məsələn “Prezident Administrasiyası”, “Baş Polis İdarəsi” kimi .

Halbuki “administrasiya”  (idarə)  anlayışını,  eyni  zamanda,  funksional

mənada  da  istifadə  edə  bilərik;  dilimiz  üçün  bəlkə  aydın  olmayan  bu  ha l,  rus,

fransız  və  ingilis  dillərində  rahat  başa  düşülür.  Beləliklə,  administrasiya,

dövlətin  müəyyən  növ  fəaliyyətlərini  ifadə  etmək  üçün  istifadə  ediləndə

"funksional"  mənada  idarəetmədən,  yəni  fəaliyyətdən  danışa  bilərik.  Bunu

“inzibati  fəaliyət”  kimi  d ə  ifadə  etmək  mümkündür.

10

  Misal  versək,

“nəqliyyatın  idarə  olunması”  ifadəsində,  “idarə”  funksional  mənada  istifadə

olunur. İngiliz  dilində  isə  “administration  of  education”  (təhsilin  idarə

olunması) misalını göstərə bilərik.

Dövlət  əsasən  üç  funksiyanı  yerinə  yetirir:  qanunvericilik  funksiyası,  icra

(idarəetmə)  funksiyası  və  ədalət  mühakiməsi  funksiyası.  Dövlət  bu  üç  funksiyanı

yerinə  yetirmək  üçün  üç  növ  səlahiyyətə  sahibdir:  hegemonluqdan  irəli  gələn  bu

səlahiyyətlər  qanunverici  səlahiyyət,  icra  səlahiyyəti  və  mühakimə  səlahiyyətidir.

Buna  görə,  dövlətin  üç  ayrı  funksiyanı  icra  etməsi  üçün  sahib  olduğu  üç  ayrı

səlahiyyətlər  üçün  xüsusi  orqanlara  ehtiyac  var.  Bu  orqanlar  isə  parlament,  icra

hakimiyyəti və məhkəmə hakimiyyəti orqanlarıdır.

1995-ci  il  tarixli  Konstitusiyamıza  da  baxsaq,  orada  hakimiyyətin  Azərbay-

can xalqına məxsus olduğunu, onun hakimiyyətlər bölgüsü prinsipi əsasında,  yu-

xarıda  saydığımız  orqanlar  vasitəsilə  həyata  keçiriləcəyinin  bəyan  edildiyini

görərik.

İndi  isə  “inzibati  orqan”  anlayı şının xüsusiyyətlərini  ortaya  qoymalıyıq, onun

dövlətin digər orqan və fəaliyyətləri arasında yerini göstərmək lazımdır.  Bu fərqin

ortaya  qoyulmasının əhəmiyyəti  ondan  ibarətdir  ki,  inzibati  hüquq  münasibətinin

var olması üçün, tərəflərdən birisi mütləq İO qismində çıxış etməlidir.