Dərs vəsaiti Bakı 2010 q a f q a z ü n I v e r s I t e s I

.,  Administrative  law in  Central  and  Eastern  Europe,  1996-1998

,

Central European University Press, Budapest 1999, s.388.

476

“Sərəncam”  fərdi  aktların  bir  növü  olmaqla  bərabər, ümumi  tənzimləmə  aktıdır.  Məsələn,  Bakı

Şəhər İH-nin  5  Oktyabr  1999-cu  il  tarixli  Sərəncamı  mənzillərin  zibil  və  başqa  texniki  xidmət

xərclərini tənzimləyir.

---

İnzibati hüquq

211

6) Administrativ  peşə  qurumlarının  (Vəkillər  Kollegiyası  kimi)  qəbul  etdiyi

“Qaydalar”;

7) Məhkəmə  sədrlərinin  məhkəmə  işçilərinə  aid  qurumdaxili  “qərar”ları  və

vətəndaşların qəbulu məsələsəri ilə bağlı “qaydalar”ı.

477

Normativ  aktların  bu  şəkildə  təsnifatı,  həmişə də pozitiv  tənzimləmə  ilə

nəzər-də  tutulmur. Digər  tərəfdən,  bunlar  məhdud  sayda  və  formada  da  deyil.

Praktikada  çox  müxtəlif  normativ  akt  tipinə  rast  gəlinir.  Bəzi  hallarda

administrativ  vahidlərin  çıxaracaqları  qərarların  növlәri  açıq  göstərilir.

Məsələn,  prezidentin  normativ  aktlarının  tipi  “fərman”,  fərdi  aktlar  isə

“sərəncam”  adlanır.  Nazirlər  Kabineti  baxımından  oxşar  aktlara  “qərar”  və

“sərəncam”  deyilir.  Lakin  Konstitusiyanın  uyğun  maddələrindəki  bu

tənzimləmə həmişə ehtiyaclara cavab vermədiyi üçün dolayı metoddan istifadə

olunur.  Məsələn,  qurumdaxili  münasibətlərin tənzimlənməsi  üçün  “təlimat”

tipli  normativ  akt  hazırlanır,  sonra  isə  prezident  fərmanı  ilə  təsdiq  edilir.

478

Nazirlər Kabineti bir qayda olaraq “əsasnamə” hazırladıb onu “qərar” ilə təsdiq

edir.

Normativ aktlar baxımından qanunvericilikdə aktların tipinə gö rə müəyyən

qəbul üsulu nəzərdə tutulmayıb. «İnzibati icraat haqqında» Qanunda göstərilən

hazırlıq  icraat  qaydaları  da  normativ  aktlara  şamil  edilmir.  Ancaq  yerli  icra

hakimiyyətləri baxımından dövlət başçısının təsdiq etdiyi “Qaydalar” mövcud -

dur.  Dövlət  başçısının  24 avqust  2002-ci  il tarixli  Fərmanı  ilə  təsdiq  edilmiş

«İcra hakimiyyəti orqanlarının normativ hüquqi aktlarına baxılması, qəbul edil-

məsi və təsdiqi qaydaları haqqında Əsasnamə» normativ aktın hazırlanma pro -

sesini  göstərdikdən  sonra  aktın  ya ə laqədar ierarxiya  üzrə  yuxarı  orqanların

qərarı, ya da onların rəhbər orqanlarının qərarı ilə qəbul edilə biləcəyini nəzərdə

tutur.  Buna  uyğun  olaraq,  hər  hansı  nazirlik əvvəl  “təlimat”,  “qaydalar”  və  ya

“əsasnamə”  adlı  normativ  aktı  hazırlayır,  sonra bu  akt  yuxarı  administrativ

instansiyaya göndərilir və nazirin əmri ilə təsdiqlənir. Bu metod ən çox istifadə

olunan  qaydadır.  Normativ  aktların  qəbul  edilməsinin  başqa  metodu  da  var.

Məsələn,  normativ  akt  sayılan  “Azərbaycan  Respublikasınin  neft  sənayesinə

aid  olan  işçi  peşələrinin  və  işlərin  vahid  Tarif -İxtisas  Sorğu  Kitabı” Əmək  və

Əhalinin  Sosial  Müdafiəsi  Nazirliyi  Kollegiyasının  19  İyun  1998 -ci  il  tarixli

477

Orqanik olaraq məhkəmələrin qәbul etdiyi bu cür aktlar funksiyonal olaraq  administrativ funk-

siyaya aid olduğundan inzibati hüquqi akt kimi qәbul edilir.

478

Bu yola normativ akta normalar ierarxiyası içində yüksək status vermək istəyəndə müraciət edilir.

Administrativ normativ aktların “zirvəsində” dövlət başçısının fərmanları dayanır.

---