vəziyyətinin müxtəlif tərəflərinin meyarlannı müəyyən
etmək üçün də istifadə edilir.
Müəssisənin maliyyə təhlili müəyyən aiqoritm və
formullann köməyi ilə apanlır. Belə təhlil üçün başlıca
informasiya mənbəyi kimi mühasibat balansı çıxış edir.
Maliyyə təhlilinin ilkin qiymətləndirmə növü müəssisənin
maliyyə göstəricilərinin ümumi xarakteristikası, habelə
hesabat dövründə həmin göstəricilərin dinamikası və baş
verən kənarlaşmalann səviyyəsini müəyyən etmək üçün
nəzərdə tutulur. Belə bir təhlilin apaniması məqsədi ilə
mühasibat balansının göstəriciləri əsasında müqayisəli
analitik balansın tərtib edilməsi tələb olunur.
Müqayisəli analitik balans müəssisənin əsas maliyyə
göstəricilərinin üfüqi və şaquli istiqamətdə təhlilinin
apaniması üzrə işlərin sadələşdirilməsinə imkan yaradır.
Üfqi təhlil hesabat dövründə maliyyə göstəricilərinin
dəyişilməsini, şaquli təhlil isə müəssisənin balansının
yekununda göstəricilərin xüsusi çəkisini xarakterizə edir.
Müqayisəli analitik balansın forması aşağıdakı cədvəldə
verilmişdir (Cədvəl 11.1). Hesabat dövründə balans
maddələrinin kəmiyyətinin xüsusi çəkisinin dəyişilməsinin
hesablanması aşağıdakı formula üzrə apanlır:
r
vU
xlOO
vt
(
11
.
1
)
1
219
Analitik balans
Cədvəl 11.1
(min
manatla)
Balansın göstəriciləri
Mütləq kəmiyyətdə
Xüsusi çəkisi, %-İə
Dəyiş
ilmə
Dövrün
əvvəlinə
Dövrün
axırına
Dövrün
əvvəlinə
Dövrün
axırma
Mütləq
kəmiyyətdə
Xüsusi
çəkidə
Dövrün
əvvəlinə
%-Iə
Balansın
yekununa
görə %-!ə
L AKTİV
1. Dövriyyədən kənar aktivlər
232
237
T7İ
37,5
+5
+0,4
+21
+83,3
2. Dövriyyə aktivləri.
394
395
325
62,5
+1
-0,4
T377
O cümləcfən:
a)
enhtiyatlar
221
224^
35,3
35,4-
+3
+0,1
+1,4
+5Ö,Ö
b)
debitor bordan, qısamüddətli
maliyyə qoyuluşlan, pul vəsaitləri
və digər aktivlər
173
171
27,6
27,1
-2
-0,5
-1,1
-33,3
Onlardan:
- qısamüddətli maliyyə qoyu-
luşlan və pul vəsaitləri
17
8
2,7
1,3
-9
-1,4
-5,3
-150,0
Debitor borclar
154
159
24,3
25,2
+5
+0,6
+3,2
+83,3
3. Zərərlər
-
-
-
—
-
—
—
—
Cəmi aktivlər
623
632
100
lOÖ
+6
0
+0.9
199
11. PASSİV
4. Kapital və ehtiyatlar
314
3
T
H
593
50.3
+4
+1,3
+66,3
S. Uzunmüddətli İcreditlər
98
85
15,7
13,4
-ı3
-2,3
-13,2
-216,7
6. (^samüddətli kreditlər
147
122
23,5
19S
-25
^,2
-17,0
-416,6
7. Kreditor bordan və digər
passivlər
58
62
0,9
1,0
+4
+0,1
+0.6
+25.0
CƏMI
passivlər
626
632
' lOÖ
100
+6
0
+0,9
0
280
burada: a, - analitik balansın maddələri; /, - dövrün əvvəlinə
göstəricinin səviyyəsi; - dövrün axınna göstəricinin
səviyyəsidir.
İlin əvvəlinə olan kəmiyyətə görə balans
maddələrinin dəyişilməsinin hesablanması aşağıdakı kimi
aparılır:
^ X İ O O
a,?ı
və yaxud
xl O O
a,^ı
(
11 .2 )
Analitik balansın yekununa görə balans maddələrinin
dəyişməsinin hesablanması isə aşağıdakı formula üzrə
aparılır:
Aa..
Av
xl O O
və yaxud
^ * ^ x l 0 0
V/, - V?2
(11.3)
Cədvəlin 8 və 9-cu sütunlannda alınmış rəqəmlər
müəssisənin aktivlərinin hansı mənbələr hesabına dəyişdiyini
aşkar etməyə imkan verir. Müəssisənin
281
Dostları ilə paylaş: | 
