Dərs vəsaiti. Bakı, 2012, 325 səh. Rəyçilər: iqtisad elmləri doktoru, prof
Yüklə 2,48 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Maliyyə əmsallarının səviyyəsi Ə m s a l l a r Normal məhdudiyyət Dövrün əvvəlinə
- 0,502 0,503 +0,001 2. Xüsusi və borc vəsaitlərinin nisbəti
- 0,208 0,205 -0,003 4. Manevretmə >0,5 0,261 0,258
1. Müstəqillik əmsalı. Bu əmsalı hesablamaq üçün müəssisənin xüsusi vəsaitlərini (kapitalını) balansın yekumma bölmək lazımdır: £ B ( 11 . 11 ) Bu əmsal müəssisənin həm investorlan, həm də kreditorlan üçün böyük əhəmiyyətə malikdir, çünki o, müəssisənin öz vəsaitlərinin onun əmlakının ümumi dəyərində xüsusi çəkisini göstərir. Onun kəmiyyətinin optimal səviyyəsi 0,5, yəni > 0,5 qəbul edilir. Deməli, bu əmsal nə qədər böyük olarsa, müəssisənin müstəqilliyi bir 0 qədər yüksək olar. 2. Xüsusi və borc vəsaitlərin nisbəti əmsalı. Bu əmsal aşağıdakı kimi hesablanır: ^Qk ^ Jt.fi “ K ( 11 . 12 ) Bu əmsal onu göstərir ki, müəssisənin fəaliyyətinin hansı hissəsi borc vəsaitləri hesabına maliyyələşdirilir Ä.fi.^0,1). 3. Xüsusi vəsaitlərlə təmin olunma əmsalı. Bu əmsal xüsusi dövriyyə vəsaitlərinin ehtiyat və xərclərinin məbləğinə olan nisbəti kimi hesablanır: 286 K, =— z (11.13) Bu əmsal göstərir ki, mğəssisənin xüsusi vəsaitlərinin hansı hissəsi daha mobil aktivlərə qoyulmuşdur {kt > 0,1). 4. Manevretmə əmsalı. Bu əmsal xüsusi dövriyyə vəsaitlərinin kapitalın ümumi məbləğinə nisbəti kimi hesablanır: " K (11.14) Bu əmsal göstərir ki, müəssisənin xüsusi vəsaitlərinin hansı hissəsi daha sürətlə hərəkət edən aktivlərə qoyulmuşdur > 0,5). 5. Maliyyələşmə əmsalı. Bu əmsal xüsusi vəsaitlərin borc vəsaitlərinə olan nisbəti kimi hesablanır: K U,+Q, (11.15) Bu əmsal göstərir ki, müəssisənin fəaliyyətinin hansı hissəsi xüsusi vəsaitlər hesabına maliyyələşdirilir (k f > 1). Təhlilin apanimasmı sadələşdirmək üçün müəssisənin maliyyə göstəriciləri üzrə hesablanmış 287 əmsallann səviyyəsi aşağıdakı cədvəldə verilmişdir (Cədvəl 11.3). Cədvəl 11.3 Maliyyə əmsallarının səviyyəsi Ə m s a l l a r Normal məhdudiyyət Dövrün əvvəlinə Dövrün axınna Hesabat dövrü ərzində dəyişilmə 1. Müstəqillik >0,5 0,502 0,503 +0,001 2. Xüsusi və borc vəsaitlərinin nisbəti < 1 •0,993 0,987 -0,006 3. Xüsusi vəsaitlə təmin olunma >0,1 0,208 0,205 -0,003 4. Manevretmə >0,5 0,261 0,258 -0,003 5. Maliyyələşmə > 1 1,006 1,012 +0,006 Cədvəl məlumatlanna əsasən müəssisənin maliyyə vəziyyəti haqqında aşağıdakı nəticələrə gəlmək olar. Hesabat dövrü ərzində müəssisənin maliyyə vəziyyəti kəskin dəyişikliklərə məruz qalmamışdır. Həm dövrün əvvəlinə, həm də axınna müəssisə dayanıqlı olmayan maliyyə vəziyyətindədir. Bu əsasən müəssisənin kifayət qədər xüsusi dövriyyə vəsaitlərinə malik olmaması ilə əlaqədardır. Ehtiyat və xərclərin formalaşmasının əsas mənbələrinin ümumi kəmiyyətinin artıqlığına baxmayaraq bu göstəricinin səviyyəsi 42 min manat azalmış, ehtiyatlann məbləği isə 3 min manat artmışdır. Belə hal müəssisənin böhran maliyyə vəziyyətinə və onun müflisləşməsinə gətirib çıxara bilər. Hesablanmış maliyyə 288 əmsallanmn səviyyəsi də müəssisənin maliyyə vəziyyətinin dayanıqlı olmaması fikrini təsdiq edir. Belə ki, müstəqillik əmsalı demək olar ki, kritik həddə yaxındır - 0,53. Xüsusi və borc vəsaitlərinin nisbəti əmsalı kritik həddə yaxın olub 0,99 təşkil edir. Manevretmə əmsalı hesabat dövrü ərzində azalaraq hətta kritik həddindən aşağı səviyyədə olmuşdur. Ona görə də müəssisə sərbəst manevretmə imkanlanna malik deyildir. Çünki xüsusi vəsaitlərin daha sürətlə hərəkət edən aktivlərə qoyulan hissəsinin səviyyəsi çox azdır. Maliyyələşdirmə əmsalı göstəricisi isə normal məhdudiyyət səviyyəsinə bərabərdir - 1,012. Müəssisənin maliyyə vəziyyətinin yaxşılaşdınl- ması üçün onun maliyyə göstəricilərini yaxşılaşdırmaq lazımdır. Buna nail olmaq üçün ehtiyat və xərcləri aşağı salmaq, xüsusi vəsaitlərin mənbələrini artırmaq tələb olunur. Müəssisənin kredit sistemi və digər müəssisələrlə qarşılıqlı münasibətləri prosesində onun kredit qabiliyyətinin təhlilinin aparılması lazım gəlir. Kredit qabiliyyətlik-müəssisənin öz borcları üzrə vaxtlı-vaxtında və tamamilə hesablaşma bacanğını xarakterizə edir. Kredit qabiliyyətliliyin təhlili həm kredit verən banklar, həm də krediti almağa can atan müəssisə tərəfindən apanlır. Təhlilin gedişi prosesində müəssisənin aktivlərinin və onun balansının likvidliyinin müəyyən edilməsi üzrə 289 Yüklə 2,48 Mb. Dostları ilə paylaş:
|