Dərs vəsaiti. Bakı, 2012, 325 səh. Rəyçilər: iqtisad elmləri doktoru, prof



Yüklə 2,48 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə65/68
tarix17.09.2018
ölçüsü2,48 Mb.
#69119
növüDərs
1   ...   60   61   62   63   64   65   66   67   68

Barter 
Beynəlxalq maliyyə 
Birja 
Biznes 
məzənnəyə malik pul nişanları və bank 
biletləridir. 
«Əmtəəyə görə əmtəə» sxemi ilə, bir 
malın digər mala pul ödənilmədən həyata 
keçirilən ticarət sövdələşməsi, mal 
mübadiləsidir. Belə mübadilənin nisbəti 
onu həyata keçirən tərəflərin razılığı ilə 
müəyyən edilir və mütləq müqavilədə öz 
əksini tapır. Əmtəələrin birbaşa mübadi- 
ləsinə əsaslanan sövdələşmələr barter 
sövdələşməsi adlanır. 
Beynəlxalq iqtisadiyyatın bölməsi olub, 
xarici valyuta bazarını, ödəniş balansı və 
onun razılaşdınimasını öyrənir. 
Beynəxalq maliyyə mərkəzləri - beynəl- 
xalq borc kapitallan bazarının mərkəzidir. 
Belə mərkəzlərə ilk növbədə Nyu-York, 
London, Paris, Tokio, Frankfurt-Mayn, 
Surix, Honkonq aiddir. 
1) Eyni növ əmtəələrin topdansatış 
ticarəti ilə bağlı həyata keçirilən iqtisadi 
münasibətlərin məcmusu. Birja topdan- 
satış münasibətlərinin tərəfləri arasında 
vasitəçi rolu oynayır. Əmtəənin növündən 
asılı olaraq biqalar aşağıdakı kimi 
sadalanır: Fond birjası (qiymətli kağızlar 
üzrə ticarət bazarı); Əmtəə birjası 
(material qiymətlilər üzrə ticarət bazarı); 
Əmək biıjası (iş qüvvəsi üzrə ticarət 
2) Eyni növ əmtəələrin 
ticarəti üzrə iqtisadi 
yəni birja münasibətləri, 
münasibətlərinin həyata 
keçirildiyi coğrafi məkan, yer, bina və s. 
Bilavasitə mənfəət məqsədi ilə həyata 
keçirilən istənilən iqtisadi fəaliyyət növü. 
s. 
bazan) və 
topdansatış 
münasibətləri, 
yəni birja 
307 


Balans 
Biznes-plan 
Broker 
Büdcə 
Müəssisənin müəyyən vaxt ərzindəki 
maliyyə vəziyyətini əks etdirən maliyyə 
hesabatının bir növüdür. Balans müəssi- 
səyə məxsus bütün aktivlərinin müəyyən 
vaxtındakı siyahısı və onun borclarının 
açılışı göstərilən passivlərdən ibarətdir. 
Balans müəyyən vaxt ərzində biznesin 
maliyyə vəziyyətini əks etdirən foto kimi 
də qiymətləndirilə bilər. Aktiv və 
passivin hər bir bəndi, pulla ifadə olunur 
və həmişə aktivlərin cəmi passivlərin 
cəminə bərabər olmalıdır. 
Konkret biznes fəaliyyətinin layihəsidir. 
Biznes-plan icraçı subyekt, yəni müəssisə, 
təşkilat və ya müstəqil sahibkar 
tərəfindən tərtib edilərək işin mahiyyə- 
tini, iştirakçılarını, məqsədini, qoyulan 
məqsədə nail olmaq üçün qarşıda duran 
vəzifələri, zəruri maliyyə vəsaitlərinin 
həcmini, mənbəyini, hərəkətini və ən 
nəhayət, gözlənilən nəticələri özündə əks 
edir. 
Əmtəənin, qiymətli kağızların, valyutanın 
alıcıları ilə satıcıları arasında vasitəçi 
rolunda çıxış edən bazar münasibətləri 
agenti, bazar iştirakçısı, birja işçisi olan 
şəxsidir. Brokerlər alıcı və satıcı arasında 
əlaqə yaradaraq ticarət sövdələşməsi 
bağlanmasını təmin edirlər. Brokerlər öz 
müştərilərinin göstərişlərinə əsasən, 
onların hesabına fəaliyyət göstərirlər və 
sövdələşmələr bağlanan zaman komisyon 
şəklində ödəmələr və ya mükafat alırlar. 
Broker rolunda ayn-ayn şəxslər, firmalar 
və təşkilatlar çıxış edə bilərlər. 
İqtisadi subyektin müəyyən müddət 
308 


ərzində  planlaşdırılmış  gəlir  və  xərclərindən 
ibarət  pul  fondu,  «Büdcə  sistemi  haqqında  AR 
qanunu»nda  büdcə  anlayışına  aşağıdakı  kimi 
tərif  verirlər.  «Büdcə  AR-ın  müvafiq  dövlət 
hakimiyyəti  və  özünüidarəetmə  orqanları 
vasitəsilə dövlət və bələdiyyələrə məxsus vəzifə və 
funksiyaları yerinə yetirmək üçün lazım olan pul 
vəsaitlərinin yığılması və istifadə  olunması  üçün 
əsas maliyyə sənədidin>. 
Daşınar əmlak 
Daşınmaz əmlak 
Deflyasiya 
Defolt 

Bir  fiziki  məkandan  (yerdən)  başqa  fiziki 
məkana  (yerə)  sərbəst  daşına  bilən,  daşınmaz 
əmlakdan  fərqli  olaraq  torpağa  birbaşa 
birləşməyən əmlak. Məsələn: nəğd pul vəsaiti, pul 
sənədi, qiymətli kağız, əşya, ləvazimat və s. 
Bir  fiziki  məkandan  (yerdən)  başqa  fiziki 
məkana  (yerə)  daşına  bilməyən,  torpaq  və 
bilavasitə  torpağa  birləşmiş  əmlak.  Məsələn: 
bina, tikili və s. 
Dövlət  pul  kağızlannm  satılması,  pul  qoyuluşu 
uçotunun 
aparılması,  vergiləri  artırmaqla 
inflyasiya  tempinin  aşağı  salınması  yolu  ilə  ölkə 
rəhbərliyi  (hökumət)  tərəfindən  artıq  pul 
kütləsinin 
süni 
surətdə 
tədavüldən 
çıxarılmasıdır.  Tədavüldə  olan  kağız  pulların 
azaldılması,  pul-kredit  bazarında  qiymətlərin 
tədricən 
düşməsi 
və 
qalxması, 
məhsul 
buraxılışının  azalması,  işsizliyin  artması  ilə 
nəticələnir. 
Öhdəliyin  yerinə  yetirilməməsi,  ödəməmə, 
vaxtında  hesablaşmamaq,  müəyyən  olunmuş 
müddətdə əsas 
509 


Yüklə 2,48 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   60   61   62   63   64   65   66   67   68




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə