Dərs vəsaiti. Bakı, 2012, 325 səh. Rəyçilər: iqtisad elmləri doktoru, prof

həlli  üçün  maliyyə  vəsaitinin  toplanmasını  və 
istifadəsini  təmin  etmək  məqsədi  ilə  dövlətin 
müəyyən  dövr  üçün  mərkəzləşdirilmiş  gəlir  və 
xərclər planı. 
Embarqo 
Emissiya 
Emitent 
E 
1)  Müəyyən  növ  malların,  sərvətlərin,  qızılın, 
qiymətli 
kağızlann, 
valyutanın 
ölkəyə 
gətirilməsinə,  yaxud  ölkədən  çıxarılmasına  dövlət 
qadağası;  2)  BMT  Nizamnaməsini  pozduğuna  və 
ya başqa xoşagəlməz hərəkətlərə görə məlum ölkə 
haqqında  cəza  tədbiri  kimi  Birləşmiş  Millətlər 
Təşkilatının  qərarı  ilə  müəyyən  ölkələrlə  ticarətin 
təcrid edilməsi. 
Bütün  növ  pul  nişanlarının və  qiymətli  kağızların 
dövriyyəyə buraxılması. Pul nişanlannm emissiyası 
bir  qayda  olaraq  dövlətə  məxsusdur.  Pulun 
emissiyasım ölkənin mərkəzi bankı həyata keçirir. 
Pul  nişanlanm,  qiymətli  kağızları,  yaxud  ödəniş 
hesablaşma  sənədlərini  dövriyyəyə  buraxan 
iqtisadi  subyekt  (dövlət  orqanı,  maliyyə-kredit 
institutu, müəssisə, təşkilat və s.). 
Faktorinq 
Müstəqil  debitor  borclarının  ödənilməsində  pul 
tələbinin 
güzəşt 
edilməsi 
müqabilində 
maliyyələşdirməlidir. Faktorinq müqaviləsinə görə 
bir  tərəf  (faktor)  üçüncü  şəxs  (borclu)  barəsində 
müştərinin  (kreditorun)  üçüncü  şəxsə  mal 
verilməsindən,  işlər  görməsindən  və  ya  xidmət 
göstərməsindən  irəli  gələn  pul  tələbinin  hesabına 
digər tərəfə (müştəriyə) pul 
313 

---

Faiz 
Faiz  norması 
Fiasko 
Fiskal 
Forfeytînq 
Fond birjası 
vəsaiti  verir  və  ya  verməyi  Öhdəsinə  götürür, 
müştəri isə bu pul tələbini faktora güzəşt edir və ya 
güzəşt etməyi öhdəsinə götürür. Faktorinq kapital 
dövriyyəsinin sürətləndirilməsinə şərait yaradır və 
bank  kreditlərinin  cəlb  olunma  imkanlanm 
genişləndirir. 
Borc öhdəliklərindən istifadəyə görə borclunun 
kreditorlara ödədiyi məbləğ. Faiz ödənişlərinin 
ödənilməsi üzrə norma. İqtisadi fəaliyyətdə iflas, 
tam uğursuzluq, müvəffəqiyyətsizlik. 
Dövlət  gəlirlərinin  səfərbər  edilməsi  və  dövlət 
xərclərinin 
reallaşdmlması, 
yəni 
dövlət 
xəzinədarlığı,  eləcə  də  dövlət  büdcəsi  ilə  bağlı 
münasibətlərinin  tərkib  hissəsi  kimi  vəsaitlərin 
toplanması  və  xərclənməsini  ifadə  edən  anlayış. 
Məsələn,  fiskal  durum,  fıskal  siyasət  və  s.  Bank, 
yaxud  kredit  təşkilatı  tərəfindən  ixracatçıdan 
idxalçının  akseptləşdirdiyi  vekseli  almaqla  xarici 
iqtisadi əməliyyatların, xüsusilə də xarici ticarətin 
kreditləşdirilməsi.  Forfeytinq  münasibətlərində 
borc  öhdəliyin  riski  bankın,  yaxud  kredit 
təşkilatlarının  üzərinə  deyil,  bütünlüklə  veksel 
sahibinin  üzərinə  düşür.  Əsas  etibarilə forteytinq 
iri  banklar  tərəfindən  aparılır  və  orta,  yaxud 
uzunmüddətli xarakter daşıyır. Forteytinq zamanı 
təqdim  edilən  kreditə  görə  faiz  məbləği  digər 
kredit  formalanna  nisbətən  yüksək  olur. 
Forteytinq 
faktorinq 
əməliyyatına 
analoji 
əməliyyatdır. 
Qiymətli 
kağızlann 
alqı-satqısı 
barədə 
mərkəzləşdirilmiş təldif əsasında fealiy- 
314 

---

Fond indeksi 
Forvard müqaviləsi 
Françayzinq 
Fyuçers 
yet göstərən institusional təşkil olunmuş 
qiymətli kağızlar bazan. 
Fond bazannm konyuktura indikatoru, 
apancı şirkətlərin aksiyalanmn qiymət 
kursu dinamikasının orta göstəricisi. 
Burada bir tərəf gələcəkdə müəyyən bir 
vaxtda lazım olan miqdarda əmtəə ilə 
təchiz etmək üzrə öhdəlik götürür. 
1) Mərkəzi,  yaxud  yerli  hakimiyyət  orqanlannm 
hər  hansı  müəssisə  və  təşkilata  bu  və  ya  diger 
sosial  xidmətlə,  o  cümlədən  əhalini  elektrik 
eneıjisi,  su,  qaz  və  s.  ilə  təmin  etməklə  bağlı 
hüquq  (səlahiyyət)  verməsi.  2)  Bir  müəssisənin, 
firmanın başqa birinə müəyyən bazar məkanında 
onun  əmtəə  nişanından,  texnologiyasından, 
intellektual  mülkiyyətindən  istifadə  hüququ 
verməsi  ilə  bağlı  uzunmüddətli  razılaşma 
(müqavile).  Kontrakt  bağlanarkən  investor 
müəyyən müddət keçdikdən sonra, şərtləşdirilmiş 
qiymətlə  müəyyən  sayda  qiymətli  kağız-  lan  öz 
kontragentine  satmaq  və  ya  ondan  almaq 
öhdəçiliyini öz üzərinə götürür. 
Girov 
1)  Borc  götürülmüş  pul  məbləğini  girovla  təmin 
etmək, qiymətli şey; 2) Borclunun (girov qoyanın) 
öz  üzərinə  götürdüyü  öhdəlikləri  icra  etmək 
üsullanndan biridir. 
İnflyasiya 
I 
Müəyyən  müddət  ərzində  əmtəə  və  xidmətlərin 
keyfiyyəti  yüksəlmədən  qiymətlərin  artması 
nəticəsində 
pulun 
deyərindən 
düşməsi, 
dəyərsizleşməsi. 
315 

---