Dərs vəsaiti Bakı Qida Sənayesi Kollecinin Metodiki

Yaponiyada 
çay və onun istifadə edilməsi VII-VIII əsrlərə 
təsadüf edir. O gündən bu günə çay Yapon xalqının mədəniyyəti-
nin ayrılmaz hissəsi hesab edilir. Yaponlar çayı əvvəlcə xüsusi 
hazırlanmış həvəngdəstədə əzib, toz halına salırlar. Sonra əv-
vəlcədən qızdırılmış çaydana atıb, üzərinə hərarəti 70 dərəcə-
dən yuxarı olmayan qaynamış su töküb, 2-3 dəqiqədən sonra 
içirlər. Yaponların dediklərinə görə bu cür dəmlənmiş çay öz 
müalicəvi əhəmiyyətini saxlamaqla yanaşı, həm də çox ətirli 
olur. Yaponlar çayın ətrindən daha çox ləzzət alırlar. Onlarda 
çayı 40-50 qr-lıq kiçik fincanlarda içirlər. 
Türkiyədə 
çayla ilk dəfə XIX əsrdə tanış olublar. Lakin 
bundan əvvəl ölkədən kənara çıxmış türk yazıçılarının əsərlə-
rində “çay” adına rast gəlmək mümkündür. Hacı Məhmət İzzət 
Əfəndinin “Çay risaləsi” bu əsərlərdən biridir. Yazıçı əsərində 
çayın faydalarından yazıb. Bir çox mənbələr qeyd edir ki, türk-
lər çayla daha əvvəldən tanış olublar. 
Bu gün Türkiyədə içəcək deyəndə “qəhvə” yada düşür, la-
kin türklər deyir ki, çay qəhvənin taxtına çoxdan oturub. Əslin-
də ən çox qəhvənin adı işlənsə də, bu yerlərdə çay daha çox içi-
lir. Türklər hesab edir ki, çay qəhvədən daha ucuz, hazırlanma-
sı isə asandır. Çayın Türkiyədə mədəniyyət halına gəlməsi isə 
1945- ci ildən başlayıb. Bu illərdə ixracat zəifləyir və qəhvə 
aludəçiləri qəhvə tapa bilmədikləri üçün çay içməyə başlayır-
lar. Rizədə yetişən tünd çayı türklər sevir və həmin illərdən çay 
türk həyatına daxil olur. 

---

264 
Amerikada 
çay mədəniyyəti digər ölkələrdən fərqlənir. 
Amerikalılar dünyada məşhur olan soyuq çay “İce tea”ni çay 
əvəzi içirlər. Bu ölkədə ən çox qəhvə içilir. Amma əgər ameri-
kalılar çay adını çəkirsə deməli, bu ad hansısa iz buraxıb. Belə 
ki, Amerikada çay xüsusi dəvətlər və özəl toplantılarda servis 
edilir. Cənub bölgəsində isə yeməklərin yanında içkilərlə bəra-
bər paylanılır. 
Amerikada 85% soyuq çay içilir. Bu ölkədə çay plantasi-
yalarına rast gəlmək mümkün deyil.