Dərs vəsaiti baki 011 azərbaycan döVLƏt pedaqoji universitetiNİN 90 İLLİK

Təlim prosesində qarĢılıqlı fəaliyyətin baĢlıca həlqələri 
Müəllimin fəaliyyəti 
ġagirdlərin fəaliyyəti 
1. Şagirdlərə təlimin məqsəd və 
vəzifələrini başa salmaq 
2. 
Şagirdləri 
yeni 
biliklərlə 
(hadisələrlə, 
əşyalarla, qanunlarla) 
tanış etmək 
3. 
Biliklərin, 
bacarıqların 
dərk 
olunması və əldə olunması prosesini 
idarə etmək 
4. 
Elmi 
qanunauyğunluqların və 
qanunların dərk olunması prosesini 
idarə etmək 
5. Nəzəriyyədən praktikaya keçid 
prosesini idarə etmək 
6. Evristik və tədqiqatçılıq fəaliyyətini 
təşkil etmək 
7. Şagirdlərin oxuma (öyrənmə) və 
inkişaf səviyyəsində baş verən dəyişik-
likləri yoxlamaq və qiymətləndirmək 
1.
Oxumağa müsbət motivasiya 
yaratmaq 
üçün 
şagirdin 
şəxsi 
fəaliyyəti 
2.
Yeni 
bilikləri, 
bacarıqları 
qavramaq 
3.
Analiz, 
sintez, 
tutuşdurma, 
sistemləşdirmə, ümumiləşdirmə 
4.
Qanunauyğunluqları və qanunları 
dərk etmək, səbəb-nəticə əlaqələrini 
başa düşmək 
5.
Bacarıqların və vərdişlərin əldə 
olunması, onların sistemləşdirilməsi 
6.
Meydana 
çıxan 
problemlərin 
müstəqil həlli üçün praktiki fəaliyyət 
7.
Əldə olunan nailiyyətləri diaqnost-
laşdırmaq, özünənəzarət 
Təlimin mahiyyətinin ardıcıllıqla izlənilməsi təlim prosesini dərk etmək 
imkanını verir. 
Məktəbdə tarix təlimi prosesi - müəllimin rəhbərliyi altında 
Ģagirdlərin tarix elminin əsaslarını dərk etməsi prosesidir
. Tarix təlimi 
prosesini sxem şəklində ümumiləşdirmişik. 

---

73 
Tarix təlimi prosesini əks etdirən sxem: 
Təlim prosesinin təşkilinin planlaşdırılması elmi-məntiqi ardıcıllığa 
əsaslanır. Burada ilk öyrədici mühitin yaradılması və ondan istifadə edilməsi, 
şagirdlərin müstəqil işlərinin təşkili və ona nəzarət, dərsin mərhələlərinin 
planlaşdırılması və təlim fəaliyyətinin təşkili və ona nəzarət edilməsi məsələləri 
öz əksini tapmalıdır.