Dərs vəsaiti baki 011 azərbaycan döVLƏt pedaqoji universitetiNİN 90 İLLİK
Yüklə 5,31 Mb. Pdf görüntüsü
|
| birinci komponentini – tarixi
anlayıĢlar təşkil edir ki, şagirdlər də tarixi anlayışları məhz dərslikdən mənimsəyirlər. Dərslikdəki təlim materialları şagirdlərdə tarixi faktlar haqqında təzahür yaratmaqla, bu faktların daxili mənasını dərk etməyə və bunlar arasındakı əlaqənin yaradılmasına motiv yaradır. Tarixi biliklərin ikinci daha yüksək fazası nəzəri biliklərdir. Tarixi mahiyyət və tarixi faktların izah olunması anlayışlar, qanunlar sisteminin köməyi ilə həyata keçirilir, bu da tarixi biliklər strukturunun üçüncü komponenti – tarixi proseslərin qanunauyğunluqlarıdır. Orta məktəbdə şagirdlər tarix elminin ancaq başlanğıc mərhələsi ilə tanış olurlar. Keçmişin və indinin təzahürlərinə metodoloji yanaşma şagirdlərin qiymətləndirici mülahizələrini formalaşdırır, onların tarixi şəxsiyyətlərə və hadisələrə münasibəti bildirmək bacarıqlarının yaranmasına zəmin yaradır. 95 Tarixi faktlara verilən qiymətlərə elmi yanaşma, elmi yəqinlik tarixi mənbələrdən əldə edilmiş biliklərə əsaslanır. Tarixi biliklərin strukturuna tarixi materiallar üzərində əməliyyat vasitələri də daxildir. Şagirdlər tarixi faktları öyrənir, təsəvvürlərində canlandırır və əvvəllər alınmış biliklərdən istifadə etməyi öyrənirlər. Əvvəllər qavranılmış əməliyyat vasitələrinin köməyi ilə şagirdlər müəyyən bacarıqlara yiyələnirlər və onların dərketmə fəaliyyəti yüksəlir. Müəllimin tarixi biliklərin strukturunu və funksiyasını bilməsi ona tədris məsələlərini daha səmərəli yerinə yetirməyə imkan verir. Bütün bunlar gələcək nəslin tərbiyə və inkişafına köməklik göstərir. Ona görə də dərsliklər Azərbaycan tarixi ilə ümumi tarixin ardıcıllığı və ümumi səciyyəvi xüsusiyyətlərini nəzərə almaqla tərtib edilir. Azərbaycan tarixi ilə ümumi tarixin məntiqi və xronoloji ardıcıllığı məsələləri ümumtəhsil orta məktəblərində tarix təhsilinin müasir sistemi fəslində daha geniş vermişik. Dərslikdəki materialları dövrlər üzrə səciyyələndirməklə orta məktəbdə tarix təhsilinin məzmunu haqqında daha, yetərli təsəvvür əldə edə bilirik. Orta məktəbin tarix dərsliklərində Vətən tarixi ilə ümumi tarix arasında məntiqi tarixi ardıcıllıq prinsipini əsas götürməklə tarix təhsilinin gələcəkdəki yeni məzmununu belə təsvir edirik: I. Sivilizasiyaya qədərki insanların həyatı; II. Qədim sivilizasiyalar; III. Orta əsr sivilizasiyaları; IV. Ənənəvi cəmiyyətdən sənaye cəmiyyətinə keçid; V.Sənaye cəmiyyətinin inkişafı; VI. Sənaye cəmiyyətindən informasiya cəmiyyətinə keçid. Yüklə 5,31 Mb. Dostları ilə paylaş:
|