Dərs vəsaiti kimi tövsiyyə edilmişdir. B a k I 1
Yüklə 84,86 Kb. Pdf görüntüsü
|
. İNTELLEKTUAL SİSTEMLƏR VƏ TEXNOLOGİYALAR ---------------------------------93------------------------------------ Klod Evlud Şennon 1916-cı ildə anadan olmuşdur. 2001-ci ildə dünyasını dəyişmişdir. Klod uşaq yaşlarından riyaziyyata böyük maraq göstərmişdir. 1932-ci ildə Miciqan universitetinin “Elektronika və riyaziyyat” fakultəsinə daxil olur. Universitetdə oxuduğu zaman laboratoriyaların birinə laborant kimi işə götürülür və həmin gündən V.Buşun analoq hesablama maşınına texniki qulluq göstərməklə yanaşı hesablama maşınında altıncı dərəcəyədək differensial tənliklərin həll edilməsi ilə məşğul olur. V.Buş ona genetika ilə məşğul olmağı məsləhət bilir (Geneteka problemi Karneqi institutunun elmi-tədqiqat mövzularına daxil idi). Bununla yanaşı o, “Sistemlərin maniyilərlə əlaqəsi və təhriflər yaranan zaman onların buraxma qabiliyyətinin araşdırılması” məsələsi ilə də paralel məşğul olur. 1940-cı ildə “Nəzəri genetikada cəbr” mözusunda doktorluq dissertasiyası müdafiə edir. 1940-cı ildə elmi təcrübə keçmək üçün Prinston şəhərinə gəlir və təcrübə zamanı (ezamiyyət-stajirovka) Qerman Veylya (Hermamn Weyl: 1885-1955) ilə tanış olur və onun rəhbərliyi altında “İnformasiya nəzəriyyəsi” problemlərini araşdırır. ABŞ İkinci Dünya Müharibəsinə qoşulan zaman o, Bellin laboratoriyasında düşmən təyyarələrinin uçuz zamanı yerinin müəyyənləşdirilməsi üçün radio texniki qurğu hazırlayır. 1948-ci ildə onun məşhur “Əlaqənin riyazi nəzəriyyəsi” adlı məqaləsi çap edilir. Məqalə sonralar informatikanın inkişafında böyük rol oynayır. Sonrakı illərdə A.Tyurinq ilə tanış olan alim . İNTELLEKTUAL SİSTEMLƏR VƏ TEXNOLOGİYALAR ---------------------------------94------------------------------------ kriptologiyadan istifadə etməklıə informasiyanın ötürülməsi problemi üzərində elmi araşdırmalar aparır. 1937-ci ildə K.Şennon rele-kontakt sxemlərindən istifadə etməklə Bul funksiyalarının araşdırılması məsələsini də öyrənir. Alim elmi işlər ilə yanaşı kompüter şahmat oyunlarına da böyük diqqət yetirir. O bu sahədə bir neçə tutarlı məqalələri sayılan jurnallarda çap etdirir. Con Cozef Hopfild (ingiliscə John Joseph Hopfield) 1933-cü ildə anadan olmuşdur. 1982-ci ildə yaratdığı assosiasiya olunan neyron şəbəkəsi sahəsində əldə etdiyi nailiyyətlərə görə məşhurlaşmışdır, şəbəkə elm aləmində “Hopfild şəbəkəsi” adını almışdır. Amerika . İNTELLEKTUAL SİSTEMLƏR VƏ TEXNOLOGİYALAR ---------------------------------95------------------------------------ alimidir. Fizika elmləri üzrə elmlər doktorudur, bir müddət Bell Laboratories-də yaradılmış nəzərə qrupda çalışmış, Kaliforniya, Priston universitetlərində dərs demişdir. 2001-ci ildə biologiyanın fiziki proses kimi anlanılmasının inkişafına verdiyi elmi tövhələrə görə Diraka medalı ilə təltif edilmişdir. 2006-cı ildə Amerika Fizika Birliyinin prezidenti seçilmişdir. Alim tələbələri Terri Seynovski və Devid Makkey ilə fəxr edir. Teyvo Kalevi Kohonen 11 iyul 1934-cü ildə anadan olmuşdur. Süni neyron şəbəkələri və maşınla tədris sahəsində görkəmli fin alimidir. Akademik seçilmiş, Finlandiya Elmlər Akademiyasının fəxri professorudur. Alim assossiativ yaddaş nəzəriyyəsini əsaslı araşdırmış, vektor kvantlama şəbəkəsi alqoritmini əldə etmişdir. Bununla yanaşı simvol informasiyasının təhlil olunması alqoritmini, həmçinin artıq qalan xeş-ünvan problemini də təhlil etmişdir. Alimin xüsusi yaradıcılığı neyron şəbəkəsinin xüsusi növü – özüidarə edilən Kohonon xəritəsidir. Xəritə verilənlərin klasterləşməsi məsələlərini həll etmək üçün istifadə edilir. Bununla yanaşı xəritədə böyük sayda neyron şəbəkələrin varlığı mövcuddur ki, onların da əsas elementləri “Kohonen qatı”dır. Kohonen ən məhsuldar fin alimi sayılır. Onun nəşr etdirdiyi elmi əsərlərin sayı 800-i keçmişdir. 1960-cı ildə ilk dəfə Finlandiyanın Texnologiya Universitetində Reflac (Reflex Aritmetics Computer) EHM-in yaradılmasında yaxından iştirak etmişdir. EHM-də 1200 tranzistordan istifadə edilmişdi. Verilənlərin təhlili üçün . İNTELLEKTUAL SİSTEMLƏR VƏ TEXNOLOGİYALAR ---------------------------------96------------------------------------ Egon Cronhjortin proqramlaşdırma dilindən istifadə edilirdi. Con Cozef Hopfild Teyvo Kalevi Kohonen T.Kohonen “Ümumdünya simaların duyulması assossiasiyası”nın vitse-prezidenti seçilmişdir. Avropa neyron şəbəkəsi birliyinin ilk prezidentidir (1991). . İNTELLEKTUAL SİSTEMLƏR VƏ TEXNOLOGİYALAR ---------------------------------97------------------------------------ Devid Rumelhart D.K. Makklelland Devid Rumelhart (ingiliscə David Everett Rumelhart) amerika alimidir, insan düşüncəsinin öyrənilməsi sahəsinə hiss ediləcək tövhələr vermiş, koqnitiv elmin inkişaf istiqamətinin müəyyən edilməsində yaxından iştirak etmişdir (XX əsrin 1970-ci illəri). D.Rumelhartın elmi araşdırmaları süni intellekt, riyazı psixologiya, paralel hesablama proseslərinin tədqiqi ilə bağlıdır. Alimin araşdırdığı semantik neyron şəbəkələri elm sahəsi elm aləmində böyük rezonansa səbəb oldu. Müxtəlif universitetlərdə (Kaliforniya Universitetinin psixologiya fakultəsi, Stenford universiteti və s.) tədris ilə məşğul olmuşdur. ABŞ-ın Yüklə 84,86 Kb. Dostları ilə paylaş:
|