Dərs vəSAİTİ Sumqayıt Dövlət Universitetinin
Yüklə 2,86 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Ekoloji təhlükəsizlik
- Yol verilən şərait
- Parametrin qiyməti Parametr Optimal Yol verilən
- T.D.Ağayev,Ş.Ə.Əhmədov,T.A. Xəlilov
Ekoloji təhlükəsizlik 120 Məsələn, Rusiyanın normativ sənədlərində mikroiqlimin parametrlərinin optimal və yol verilən qiymət anlayışları daxil edilmişdir. Optimal mikroiqlim şəraiti, mikroiqlimin kəmiyyət parametrlərinin elə birləşməsidir ki, onların insana uzunmüddətli və sistematik təsirində termotənzimləmə mexanizminin gərgin olmayan halda orqanizmin vəziyyətinin normal funksional və istilik vəziyyətinin saxlanılmasıdır. Bu istilik komfort hissiyatını yaradır və yüksək iş qabiliyyətinin saxlanma şəraitini yaradır. Yol verilən şərait mikroiqlimin kəmiyyət parametrlərinin elə birliyidir ki, onların insana uzun və sistematik təsirində orqanizmin funksional və istilik vəziyyətinin tez ötüb keçən və normallaşan dəyişkənliyinə səbəb olur, fizioloji uyğunlaşma imkanlarından kənara çıxmayan termotənzimləmə mexanizminin gərginləşməsi müşayiət olunur. Bu halda sağlamlıq vəziyyətinin zədələnmələri və pozulmaları baş vermir, lakin hal- əhvalın pozulması və iş qabiliyyətinin aşağı düşməsi müşahidə olunur. İzafi istilik miqdarına görə bütün istehsalat binaları cüzi aşkar istiliyə 2 malik (Q Aİ < 23,2 C/m 3 ∙san) və yüksək dərəcədə aşkar izafi istiliyə malik (Q Aİ > 23,2 C/m 3 ∙san) işçi binalarına bölünür. Cüzi izafi aşkar istiliyə malik istehsalat binaları “soyuq sexlər”-ə, yüksək dərəcədə olanlar isə “isti sexlər”-ə aiddir. Nümunə kimi aşağıdakı göstəriciləri əsas götürməklə daimi iş yerlərində mikroiqlim optimal və yol verilən parametrlərini təyin edək: iş kateqoriyası – ağır, ilin dövrü – soyuq, iş binaları – cüzi izafi aşkar istiliyə malik. Standartlara görə mikroiqlimin aşağıdakı parametrlərini tapırıq: Parametrin qiyməti Parametr Optimal Yol verilən Havanın temperaturu, C 16-18 13-19 Havanın nisbi rütubəti, % 40-60 75-dən çox deyil 2 Aşkar istilik – bu iş yerindəki avadanlıqdan, istilik qızdırıcı cihazlardan, Günəş qızmasından, insanların və digər mənbələrdən havanın temperaturuna təsir edən istilikdir. T.D.Ağayev,Ş.Ə.Əhmədov,T.A. Xəlilov 121 Havanın hərəkət sürəti, m/san 0,3-dən çox deyil 0,5-dən çox deyil İnsan orqanizminin daim istilik şüalanmasında onun əsas sistemlərinin fəaliyyətində və ilk növbədə ürək-damar və əsəb sistemində pozuntular baş verir. Bədən səthinin şüalanmasında istilik şüalanmasının intensivliyinin yol verilən səviyyəsi (normallaşdırılan qiymət): 50% və daha çox – 35Vt/m 2 25%-dən 50%-ə qədər – 70 Vt/m 2 25%-dən çox deyil – 100 Vt/m 2 İş zonasında mikroiqlimin normal parametrlərini saxlamaq üçün əsas tədbirlər görülür: texnoloji proseslərin mexanikləşdirilməsi və avtomatlaşdırılması, istilik şüalanma mənbələrindən mühafizə, ventilyasiya, havanın kondisionerləşdirilməsi və mərkəzi istilik təchizatından istifadə edilməsi. Bundan başqa, ağır işləri aparan və isti sexlərdə çalışan içşilərin əməyinin və istirahətinin düzgün təşkili xüsusi əhəmiyyət kəsb edir. Bu kateqoriyalı işçilər iş sahələrində ventilyasiya sistemi və içməli su ilə təchiz edilmiş normal temperaturlu xüsusi istirahət yerləri ilə təmin edilir. Sadalanan tədbirləri ətraflı nəzərdən keçirək. İstehsalat prosesinin mexanikləşdirilməsi və avtomatlaşdırılması işçilərə düşən əmək yükünün azaldılması (əllə qaldırılan və daşınan yükün kütləsi, daşınan yükün məsafəsi, texnoloji proseslərlə əlaqədar olan keçidlərin azaldılması), ya da insanın tamamilə istehsalat mühitindən çıxmasıdır ki, bununla da onun əmək funksiyalarının avtomatlaşdırılmış maşın və avadanlıqlara həvalə edilməsidir. Lakin, texnoloji proseslərin avtomatlaşdırılması xeyli iqtisadi xərclər tələb edir, bu da adı çəkilən tədbirlərin istehsalat praktikasına tətbiqini çətinləşdirir. İstilik şüalanmasından mühafizə üçün müxtəlif istilik izoləedici materiallardan istifadə edilir, istilik qoruyucu ekranlar quraşdırılır və xüsusi ventilyasiya sistemlərindən (hava duşu) istifadə olunur. Yuxarıda qeyd olunan mühafizə vasitələri ümumi anlayış olan istilik mühafizə vasitəsi anlayışı adını daşıyır. İstilik Ekoloji təhlükəsizlik 122 mühafizə vasitələri iş yerlərinin istilik şüalanmasının 350 Vt/m 2 qiyməti və istilik mənbəyinin daxilində temperaturun 35C-dən yuxarı olmaması və istilik mənbəyinin daxilində 100C-də olduqda 45C-dən yuxarı olmamasıdır. İstilik izolyasiya materiallarının effektivliyini xarakterizə edən əsas göstərici istilik keçiriciliyinin aşağı əmsalıdır 3 ki, bu da onların çoxusu üçün 0,025-0,2 Vt/m∙K təşkil edir. İstilik izolyasiyası üçün müxtəlif materiallardan istifadə edilir, məsələn asbest və ya karton, xüsusi beton və kərpic, mineral və şlak pambığı, şüşəlifi, karbon keçə və s. Belə ki, buxar və isti su üçün, həmçinin sənaye soyuducularda istifadə edilən soyuq təchizat boru kəmərlərində istilik izolyasiya materialları kimi mineral pambıqdan istifadə edilə bilər. İstilik mühafizə ekranları istilik şüalanma mənbələrini lokallaşdırmaq, iş yerlərində şüalanmanı azaltmaq üçün, həmçinin iş yerini əhatə edən səthlərin temperaturunun aşağı salmaqdan ötrü istifadə edilir. İstilik şüalanmasının bir hissəsini ekran əks etdirir, bir hissəsini isə udur. Ekranın mühafizə xarakteristikaları üçün aşağıdakı göstəricilərdən istifadə edilir: istilik axınının zəifləmə dəfəliyi (m), həmçinin ekranın təsirinin effektivliyi (ή e ). Bu xarakteristikalar aşağıdakı asılılıqlarla ifadə olunur: 2 1 E E m və % 100 1 2 1 E E E e (6.5) burada E 1 və E 2 uyğun olaraq iş yerində ekranın quraşdırılmasından əvvəl və sonrakı istilik şüalanmasının intensivliyidir, Vt/m 2 . beləliklə, m göstəricisi işçi yerində ilkin istilik axınının ekran quraşdırıldıqdan sonra neçə dəfə üstün olmasını, ή e 3 İstilik keçirmə əmsalı və ya istilik keçirmə (λ) divar səthlərdəki temperatur fərqi 1 dərəcə olduqda, divarın vahid sahəsindən vahid zamanda keçən istiliyin miqdarıdır ki, BS-də ölçüsü λ – Vt/m∙K -dır. Yüklə 2,86 Kb. Dostları ilə paylaş:
|