Dərs vəsaitinin bu hissəsi təbiət və cəmiyyətin fəlsəfəsinə həsr
Yüklə 3 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Zodiak
Hind mifologiyası qiymətli daşlar xəzinəsi ilə bəzədilmişdir. Burada Krişna allahının iqamətgahı haqqında rəvayət verilir: - bu real olmayan xəyali Devarka şəhəridir. Onun həyətləri yaqutdan, stolları zümrüddən (yaşıl rəngli qiymətli daş), dam örtükləri mirvaridəndir və xiyabanlarına sapfır (göy yaqut) səpələnmişdir. Eyni zamanda yerdə yarımqaranhq hind məbədlərində də yaqutlar, süleyman daşları, almazların sirli işıqları parlayır. Rusiyanın 195 karathq (qiymətli daşların 200- 206 mq-yə bərabər çəki ölçüsü) məşhur “Orlov” almazı vaxtı ilə brahman məbədindəki bütün göy yuvasında parıldayırdı. Ümumiyyətlə ən böjhik almazlar Hindistanda olmuşdur. Bu qiymətli daşın çıxarılmasının orjinal üsulu haqqında əfsanə də burada yaranmışdır. Bu əfsanə Kiyev knyazı Müqəddəs Yaroslavın “Məcmuəsinə” (qədim Rusiyada müxtəlif kitablardan götürülmüş ayrı-ayrı parçalardan ibarət əlyazması məcmusu) də daxil olmuşdur. “Min bir gecə” nağılmdaki 77-ci nağılda bu əfsanədən danışılmış məşhur səyahətçi Marko Polo özünün “Kitab’hnda bu əfsanədən yazmışdır. Almazla səpələnmiş və ilanlarla dolu uçruma ölümə məhkum edilmiş qurbanları atırdılar. Yırtıcı quşlar yemi əldə etmək üçün uçruma şığıyır, onu dağın başına qaldırırdılar; bu vaxt ətə yapışan qiymətli daşlar tökülürdü. Çox güman ki, əfsanə qədim hind ənənəsi ilə bağlı olmuşdur: bu ənənəyə görə yeni mədən açarkən şər ruhlara heyvan qurban verirdilər. Əgər Hindistanda qırmızı rəngli qiymətli daşlara üstünlük verilirdisə, digər qədim dövlət olan Misirdə yaşıl və göy rənglər yüksək qiymətləndirilirdi. Misirlilər üçün onlar əbədilik, daimilik və sarsılmaz sakitlik ideyalarının həyata keçməsi simvolu idi. Ola bilsin ki, bu Misir
mədənlərində bu rənglərin daha çox olması ilə izah olunurdu. Arxeoloqlar burada gözəl zümrüdün və göy xrizolitin (qızılaçalan yaşılımtıl-sarı rəngli qiymətli daş) qədim dövrlərdə çıxarma üsulunu aşkar etmişlər. Tumanxamonun məqbərəsindən tapılan qədim Misir mədəniyyətinin qiymətli əmanətləri əsasən firuzə və lyanis-lazur (lazurit) qiymətli daşları ilə bəzədilmişdir. Tumanxamonun sinəsindəki asmada (kulonda) qanadı açılmış müqəddəs skarabey (qədim misirlilərdə pul və ya daş üzərində qazılmış və ya gildən qayrılmış müqəddəs böeək şəkli) əsası qızıl göy pasitadan olan arakəsmə mina texnikası ilə hazırlanmışdır. Böcəyin özü yarımqiymətli yaşıl daşlardan kəsilmişdir. Qədim misirlilərin baxışlarında qızılı-göy rəngli peyin böcəklərinin tutduğu yer çox təəccüblüdür. Dünyanın bir çox ölkələrində yayılmış bu böcəklər hər yerdə qara rənglidir, yalnız Misir və Nubiyada yaşıl rəngli skarabeylər yetişdirilir. E.ə. IV əsrdə yaşamış Misir yazıçısı Qorapollon skarabcylərin “öz-özünə yaranması” haqqında yazır. Skarabeylər mal peyinindən Yer kürəsini xatırladan şara- oxşar barama düzəldirlər və 28 günlüyə torpağa basırırlar. Bu günlər ərzində Ay Zodiakm (planetlərin göydə hərəkət etdiyi dairə) 12 bürclərini keçir. Ayın yolu Günəşin yolu ilə kəsişəndə suya atılan barama açılır və ondan skarabey uçur. Qədim misirlilərdə skarabey ikinci dəfə doğulmanm, dirilmənin və ruhun əbədi həyatının simvolu idi. Misirlilər onu “xepru” adlandırırdılar ki, bu da “mövcud olmaq, yaşamaq” mənasını verir. Assuriyada və Babilistanda Qiymətli və yarım- qiymətli daşlardan hazırlanmış möhür-silindirlər geniş
yayılmışdır. Kağızı əvəz edən gil lövhəciklərdə onun izini imza əvəzinə vururdular. Demək olar ki, hər bir babilis- tanhnm öz möhürü var idi. Onlarda Allahlar, müxtəlif səhnələr və döyüşlər təsvir olunmuşdur. Maraqlıdır ki, tibb işçisinin möhüründə adından başqa cərrah bıçağı və lanset (neştər) şəkilləri də var idi. Nigah bağlayarkən hər iki tərəfin möhürü vurulurdu. Borcun ödənilməsini kreditorun (borc verənin)işarəsi bildirirdi. Adlı-sanlı, tanınmış və varlı adamların lazurit, əqiq, yəşəm daşlarından bir neçə möhür-silindrləri var idi və onları boyunbağı kimi gəzdirirdilər. Assuriyalıların və babilistanhlarm həyatında astro- logiya xüsusi yer tuturdu. Zodiakm hər bir bürcü ilə müəyyən qiymətli daşı əlaqələndirmək ənənəsi məhz onlardan gəlmişdir, (bu ənənəni onlar da misirlilərdən götürmüşlər). Belə hesab olunurdu ki, bu daşlar həmin bürc altında doğulan adamlara himayədarlıq edir. Qədim traktatlarda qiymətli daşları Zodiak bürcünə görə aşağıdakı şəkildə yerləşdirirdilər.
Qoç Ametist (şəffaf göy və ya bənövşəyi rəngli qiymətli daş)
Əqiq
Əkizlər Beril (sarıyaçalar və ya yaşıl rəngli rəngli şəffaf qiymətli daş)
Zümrüd
Şir Yaqut
Qız Yaşma (yəmən daşı) 412 Tərəzi Almaz
Əqrəb Topaz (müxtəlif rəngli qiymətli daş)
Firuzə
Oğlaq Opal
Dolça Sapfır
Balıqlar Xrizolit(qızılaçalar yaşılımtıl- sarı rəngli qiymətli daş) Maraqlıdır ki, Misir papiruslarında, qədim bizanslıların əsərlərində çox cuzi dəyişikliklərlə məhz eyni daşlar sadalanır. Günəşin il ərzində keçdiyi yolda (ekliptika) yerləşən hər yeni bürcə onun daxil olması yeni ayın başlanmasını göstərir; belə ki, bu 12 daşla yalnız göy bürcləri (ulduzlar topası) deyil, həm də onlara müvafiq olan adlar təsvir olunurdu. Əhdi-ətiqdə yəhudilər üçün simvolik olan müvafiq 12 qiymətli daşdan danışılır. Bibliyada dəfələrlə və müxtəlif səbəblərlə bağlı qiymətli daşlar xatırlanır. Məsələn, qeyd olunur ki, Solomon hökmdarının səltənəti altı şüah sapfırlə cilalanmışdır. Bu şüaların sehrli gücə malik olduğu qeyd olunurdu. Biz bilirik ki, kristal sapfıri və ya yaqutu düzgün cilalasaq parlaq görünən ulduz şəkilli strukturu müşahidə olunur. Qədim Yunanıstanda daşlara mistik səcdə ciddi şəkildə özünü göstərməmişdir, onlar əsasən daşlann gözəlliyinə səcdə edirdilər. Ellinist dövrü dünyaya qliptikanm (daş üzərində naxış açma sənəti) tayı-bərabəri olmayan nümunəsini verdi; - qiymətli daşlar üzərində bu oyma, naxış məşhur kameya - (daş və ya balıqqulağından
Yüklə 3 Mb. Dostları ilə paylaş:
|