Tapşırıqların elmi-metodiki uyğunluğu
baxımından
Səhifə
15.
11-ci
çalışma
(mürəkkəb
adların
müəyyənləşdirilməsi, yazılışına diqqət yetirilməsi) dərsdə
reallaşdırılması nəzərdə tutulmuş heç bir alt standarta uyğun
deyil.
Yenə həmin səhifədə “Sizcə, təqdimatımızda lüğətə
məxsus hansı prinsip pozulmuşdur?” sualı və bununla bağlı
görülən işlər dərs üçün seçilmiş heç bir alt standarta uyğun
deyil.
Səhifə 17. 6-cı sual (“Şair ana dilini necə
qiymətləndirir?”) 2-ci sualla (“Şeirdəki əsas fikri müəyyən
edin”) mahiyyətcə təxminən eynidir.
Səhifə 18-də və dərslik boyu sözlərin düzgün tələffüz
qaydalarının göstərilməsi tələb olunur. Nəzərə almaq lazımdır ki, 8-
ci sinif Azərbaycan dili kurikulumunda belə bir alt standart nəzərdə
tutulmayıb. Tələffüz qaydalarını gözləməklə oxumaq bacarığının
formalaşdırılması ibtidai təhsil səviyyəsi və 5-ci sinif üçün 2.2.1.
(Tələffüz qaydalarını gözləməklə mətni düzgün oxuyur) nəzərdə
tutulmuşdur. Eyni alt standartın tələbi 6-cı sinifdə mətndəki əsas
fikri
nəzərə
çatdırmaq
məqsədi
ilə
mühüm
məqamların
vurğulanması ilə, 7-ci sinifdə səs tonu, temp və fasiləni
gözləməklə, 8-ci sinifdə isə söz sırasını, cümlələr və abzaslar
arasında əlaqəni gözləməklə mətnin oxunması bacarıqlarının
formalaşdırılmasıdır.
Tapşırıqların elmi-metodiki uyğunluğu
baxımından
Tapşırıqların elmi-metodiki uyğunluğu
baxımından
Səhifə 32. 17-ci tapşırıqda 8-ci sinif proqramına uyğun
olmayan, alt standartlarda nəzərdə tutulmayan kiçik məqalə
yazmaq tapşırılır.
Səhifə
34.
8-ci
tapşırıq
(“Mətndəki
müraciət
etiketlərini seçib məna növünü müəyyənləşdirin”) dərsin
təlim nəticələrinə uyğun deyil.
Səhifə 38. Yaradıcı tətbiqetmə kimi nəzərdə tutulmuş 5-
ci tapşırığın 1-ci sualı (“Yaşadığınız ərazinin adıyla bağlı
əfsanə mövcuddurmu? Onlar haqqında yoldaşlarınızla
müzakirələr
aparın”)
məqsədəuyğun
deyil,
belə
ki,
“mövcuddurmu?” sualına sadəcə “ mövcud deyil” kimi cavab
verilə bilər. Bu zaman tapşırığın 2-ci hissəsi icra olunmamış qala
bilər.
Tapşırıqların elmi-metodiki uyğunluğu
baxımından
Səhifə 115. Sonuncu mətndaxili sual didaktik baxımdan
qüsurludur,
şagirdin yaş səviyyəsinə uyğun deyil: “Siz necə
düşünürsünüz, hansı daha şərəflidir?” (Söhbət “Olum, ya ölüm?”
ifadəsindən gedir).
Səhifə 143. Mətnə aid sonuncu suala (“Sizcə, Ərtoğrula hansı
sənəd verilməli idi?”) cavab tapmaq şagird üçün çox çətindir, belə ki,
arayış haqqında şagirddə ilkin təsəvvür yaradılmamışdır.
Səhifə 144. “Xəyalən Qarabağ bölgəsini səyahətə çıxın. ...
İnşa və esselər yazın, təqdimatlar hazırlayın. Münasib günlərdə
hazırladığınız təqdimatlarla çıxış edin” kimi tövsiyənin dərsliyin
sonunda və ümumi şəkildə verilməsi metodik baxımdan məqsədəuyğun
deyil.
“Müəllim üçün metodik vəsait”in (MMV-nin)
məzmununun işlənməsi baxımından
Müəllim üçün metodik vəsait 160 səhifədən ibarətdir. MMV-də
“Giriş”, “Azərbaycan dili fənni üzrə məzmun standartları”, “Təlim
formaları”, “Azərbaycan dili dərslərində istifadə olunan metod və
üsullar”, “Azərbaycan dili fənni üzrə illik planlaşdırma”, “Şagird
fəaliyyəti və nailiyyətlərinin qiymətləndirilməsinə dair tövsiyələr”, “Cari
planlaşdırmaya nümunələr”, “Ümumiləşdirici təkrarlara nümunələr”,
“Ədəbiyyat siyahısı”, “Mündəricat”, “KSQ nümunələri”, “Şagirdlərin
öyrənmə tərzi” öz əksini tapmışdır.
MMV-də dərslikdə öz əksini tapmış çalışma və tapşırıqların konkret
olaraq, hansı alt standartla bağlı olduğu göstərilməmiş, tapşırıq və çalışmalar
ümumi şəkildə verilmişdir. Bəzi çalışmaların isə hansı alt standartla bağlı
olduğunu müəyyənləşdirmək çətindir. MMV bəzi hallarda müəllimə yardımçı
olmur. Xüsusən 2.1.1. (Tanış olmadığı söz və ifadələrin mənasını müvafiq
qarşılığını tapmaqla şərh edir) və 2.1.2. ( Həqiqi və məcazi mənalı söz və
ifadələrin
mənasını
nümunələrlə
şərh
edir)
alt
standartlarının
reallaşdırılmasında MMV müəllimə, demək olar ki, heç bir yol göstərmir.
“Müəllim üçün metodik vəsait”in (MMV-nin)
məzmununun işlənməsi baxımından
Azərbaycan Respublikasında ümumi təhsilin konsepsiyası (milli
kurikulumu) sənədində tələbyönlülük, nəticəyönlülük, şəxsiyyətyönlülük
prinsipləri ilə yanaşı, inteqrativlik prinsipi xüsusi qeyd edilir. Həm
perespektiv planlaşdırma cədvəlində, həm də təlim materialları ilə iş
texnologiyalarının şərhində inteqrasiyaya dair, demək olar ki, heç bir
göstəriş verilməmişdir.
Təlim materiallarının tədrisi ilə bağlı verilən metodik tövsiyələr
ümumi xarakterlidir, az qala bütün dərs boyu təkrarlanır və şablon
xarakter daşıyır.
MMV-də təlim məqsədinin reallaşdırılması ilə bağlı hansı
məsələlərə daha çox diqqət yetirməyin vacibliyi açıqlanmır.
Fəal dərsin bəzi mərhələləri dərs icmallarında əksər hallarda öz
əksini tapmır və ya aydın ifadə edilmir, yaxud da qüsurlu olur (səh.34,
36, 50, 64, 65, 67 və s.).
Dostları ilə paylaş: | 
