S
Söz ehtiyatı
1. Lüğ td n istifad ed r k “katolik”, “filateliya”, “pasifist”, “avtori-
tar”, “müha fiz kar” sözl rini izah edin.
Düşün v cavab ver
2. Sillogizmi tamamlayın.
I mühakim : Qay Yuli Sezar “Qall müharib si haq qın da” s rini
latın dilind yazmışdı.
II mühakim : Albert Eynşteyn Sezarın “Qall müharib si haq qın da”
s rini orijinaldan oxuya bilirdi.
N tic : ...
3. M tnin motivasiya v giriş hiss l rini mü yy nl şdirin.
4. Aşağıdakı l tif l ri m tnin hansı hiss l rin lav ed rdiniz?
Eynşteyndən xahiş edirlər ki, iki kəlmə ilə nisbilik nəzəriyyəsini başa salsın.
O deyir:
– Bu, çox sadədir. Baxın: başınızda cəmi iki tük varsa, bu, çox azdır, elə
deyilmi?
– Tamamilə doğrudur.
– Lakin boşqabdakı şorbada iki tük görsəniz, “Aman Allah! Burada nə çox
tük var” deyəcəksiniz. Düzdür?
– Elədir, deyəcəyəm.
– Vəssalam. Nisbilik nəzəriyyəsi də elə budur.
Eynşteynin Çarli Çaplinin çəkildiyi filmlərdən çox xoşu gəlirdi. Bir dəfə o,
Çaplinə teleqram göndərir: “Siz dahi aktyorsunuz, çünki sizin yaratdığınız ob
razları bütün dünya xalqları başa düşür. Eynşteyn”.
Çarli Çaplin cavabında yazır: “Mən də sizə pərəstiş edirəm. Sizin nisbilik nə
zəriyyənizi heç kim başa düşmür. Bununla belə, siz də dahi adamsınız. Çaplin”.
Dil qaydaları
5. Göy r ngl verilmiş hansı bağlayıcıdan sonra vergül qoyulmalıdır?
6. Durğu işar l rini yerli-yerind işl tm kl uyğun g l n yerl r
bağlayıcılar artırıb yazın.
da, ona gör d , amma, çünki, h m, h m d
1. Cavahirin qiym ti var sözün qiym ti yoxdur.
2. Cavanlıq göz llikdir onu boyamaq artıqdır.
3. D liy daş atma başına daş yağdırar.
4. Evind yatır H zr t Süleymanı yuxuda görür.
5. Varlının pulu var kasıbın Allahı.
101
KAMİLLİYƏ DOĞRU
Çap üçün deyil
Ü
ÜMUMİL ŞDİRİCİ T KRAR
1. Bölm d ki hansı m tnl r informasiya, hansılar t rbiy vi xarakter
daşıyır? Hansı m tnd bunların h r ikisi var?
2. M tnl rd g l c k h yat yolunuzda uğur qazanmaq üçün lazım ola
bil c k sas fikirl ri seçin. Seçiminizi izah edin.
3. Köçürün, bağlayıcıların altından bir x tt, qoşmaların altından iki
x tt ç kin.
1. İnsanlar arzu v x yallarına gör bir-birin b nz yir, amma
xasiyy tl r v v rdişl r müxt lif olduğu üçün b z n bu oxşarlıq
pozulur v bundan böyük f lak tl r tör yir.
2. Nur ddin İmamverdi babanın yanında çox göz l vaxt keçirirdi
v şükür edirdi ki, Gülp ri onu özü il aparmadı.
(S.S.Axundov)
3. İndi k ndd uçmuş evl rd n savayı göz heç n d ymirdi. Sahib-
siz itl r d baxışları il bizi m z mm t edirdi. Biz is mütt him -
l r kimi boynumuzu bükmüşdük.
4. Verilmiş cüml l rd buraxılmış vergüll ri b rpa edib d ft riniz
köçürün.
1. Özünd n böyükl r hörm tl yanaş çünki s n d n vaxtsa yaş -
lanacaqsan.
2. H miş öz irad nin ağası öz vicdanının köl si ol.
3. Ömrü uzadan da insanı yaşadan da ümiddir. Daim ümidl yaşa -
maq olmaz ancaq ümidsiz d yaşamaq olmaz. H tta n ümidsiz
in sanda da bir ümid qığılcımı köz rm kd dir.
4. Yağış h m kasıbın h m d varlının başına yağır amma t kc
kasıb islanır çünki varlının lind ç tir var.
5. Qoşmaları tapın. Aid olduğu sözl birg seçib d ft riniz yazın v
m nasını izah edin.
1. Tağı minin göst rişi il m n v M mm dağa qaratoyuq, ala -
c hr , s rç kimi quşları tutmağı öyr nmişdik.
(S.S.Axundov)
2. Abbas g tirildi dar ayağına,
Xınat k yaxıldım yar ayağına.
Yoxsulu ç k rl r var ayağına,
İndi m nim kimi m rd gül, P ri.
(A.Tufarqanlı)
3. Seyidli v onu hat ed n k ndl rin bağ-bağatı o q d r boldur ki,
göz trafda ot v ağacdan savayı bir şey görmürdü.
(S.S.Axundov)
102
IV
BÖLMƏ
Çap üçün deyil
DßYßRLßRÈMÈZ
V
BÞLMß
Çap üçün deyil
VV
BÖLMƏ
104
HƏSRƏT
Şuşanın başı üzərinə yağan alovlu
mərmilərdən ürkərək meşəyə tərəf
qaç mışdı. Atəş birdən kəsildi. Şuşa
tamam boşalmış, tərk edilmişdi. O da
atılmışdı. Doğma həyətə girəndə bunu
anladı. Hə mişə hayküylü olan evdən
səssəmir gəl mirdi. Saatlarca həyətdə
vurnuxdu, o tə rəfbu tərəfə qaçaraq
sahibini axtardı, axtardı... tapmadı.
Qapqara gözlərindən iki damla yaş
süzüldü. Ağlına sığışdıra bilmirdi ki, hər
gün onu tumarlayan əllər necə yox ola
bilər, hər gün belində gəz dirdiyi kəslər
onu necə unuda bilər. Amma unu dul
muşdu.
Həyətə bir dəstə qara geyimli adam doluşdu. Onların atəş açaraq
insanları öldürdüklərini görmüşdü. Ona görə də gizlənməyə yer axtardı.
La kin qara geyimlilər onu gördülər, qulağına tanış olmayan dildə birbirinə
nə sə deyib güldülər. Dövrəyə alaraq fit çalaçala onu tutmağa çalışdılar.
Biri evdən yataq örtüyünü gətirdi, örtüyü başına atdılar. Gözləri qaraldı,
çırpınaraq xilas olmaq istəsə də, bacarmadı, onu tutdular! Köməkləşib
zorla yük maşınına qaldıranda dırnaqları ilə son dəfə yeri eşdi və doğma
torpağın bir parçasını dırnaqları arasında özü ilə apardı.
O gündən ayağı torpağa dəymədi, gözləri yaşıllıq görmədi. Sonra onu
kiməsə satdılar. Yeni sahibi də erməni idi, neçə illər İsveçrədə yaşasa da,
Qarabağda türklərin arasında böyüdüyündən atları çox sevirdi. Atı oxşayıb
əzizlədi, qarşısına ot qoydu. Acından az qala dizləri bükülən At ağzını
dərhal ota uzadıb tez
də
geri çəkdi, ağzına aldığı otu yerə tökdü. Erməni
bir neçə yerdən cürbəcür ot gətirdi, At heç birini yemədi. Ermənini fikir gö
türdü, belə getsə, At acından ölə bilərdi. Axı onu bura gətirmək üçün bir
ətək pul tökmüşdü ki, ayın sonu keçiriləcək cıdır yarışında iştirak etsin.
Amma nə qədər çalışsa da, At onun üzünə
belə
baxmır, heç nəyə ağzını
vurmadan hey ətrafa boylanaraq nəyisə, kimisə axtarırdı. Erməni yenə
xeyli pul tökərək Qarabağdan ot və su gətirməyə məc bur oldu. Otun iyini
alan At dəli kimi kişnədi, əvvəlcə otu yaladı, yaladı, son ra acgözlüklə qırp
1. Haqqında danışılan obraz bar d n dey bil rsiniz?
Çap üçün deyil
Dostları ilə paylaş: |