Dərslik Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyinin 24. 07. 2014-cü il tarixli, 842 №-li əmri ilə

Həsən müəllim gülümsündü:
– İclasdan sonra qalın, bir şey fikirləşərik.
Səlim iclasdan sonra Həsən müəllimə yaxınlaşdı. Maraq dolu nəzərlər ­
lə ona baxdı. Həsən müəllim soruşdu:
– Sən, deyəsən, tələbəsən?
– Bəli, qiyabi oxuyuram.
– Yəqin ki, evdə kompüterin var?
– Əlbəttə.
Həsən müəllim ayağa qalxıb kitab rəfinə yaxınlaşdı. Qalın bir kitabı
götürüb Səlimə uzatdı:
– Bu, aforizmlər kitabıdır. Xoşuna gələn aforizmləri seç, kompüterə
köçür. Sonra onları çap elə. Hər müştərinin torbasına bir aforizm qoy.
Yadında saxla: işə yaradıcı yanaşma ona öz imzanı atmaq deməkdir. 
...Bir həftə keçdi.
Həsən müəllim supermarketi gəzir, satıcılara göz qoyurdu. Ət şöbəsi ­
nin yanından keçəndə satıcı ilə alıcının söhbətini eşitdi:
– Zərifə xanım, bu gün xüsusilə gözəl görünürsünüz. Elə bil arıq la ­
mısınız.
– Doğrudan? – şişman qadın sevinclə soruşdu.
Həsən müəllim gül şöbəsinə yaxınlaşdı. Burada işləyən iki qız saplağı
qırılmış gülləri bir qaba yığırdı. 
– Qızlar, bunları nə edirsiniz? Birdən satarsınız ha!
– Yox, Həsən müəllim. Bunları müştərilərin uşaqlarının yaxalarına
taxırıq. Elə sevinirlər ki!
Bu zaman başqa bir işçi müdirə yaxınlaşdı:
– Həsən müəllim, qonşu binada bir qoca yaşayır. Heç kimi yoxdur.
Neçə gündür ki, xəstədir. İcazə verin, onun ərzağını evinə çatdırım. Pulunu
gətirib kassaya ödəyərəm.
– Əlbəttə, qızım, xeyirxah iş görmüş olarsan.
Bu zaman kassada işləyən qızlardan birinin səsi gəldi:
– Xahiş edirəm, o biri kassaya keçin. Axı orada növbə yoxdur.
Buna cavab olaraq növbədə duranlardan biri dilləndi:
– Kim istəyirsə, keçsin. Mən Səlimin kəlamlarından almaq istəyirəm.
Həsən müəllim razı halda kabinetinə sarı yollandı: “Hərənin öz imzası
var. Deməli, hər şey öz qaydasındadır...”
Rafiq Әlәkbәroğlu
2. t şöb sind ki satıcının alıcıya dediyi ifad ni n  adlandır maq
olar?
A) nitq etiketi
B) kompliment
C) muştuluq
FƏRD VƏ CƏMİYYƏT
11
Çap üçün deyil

---

Söz ehtiyatı
3
3. M tnd  “imza” sözü hansı  m nada işl nib? Bu sözü yerin  gör
hansı sözl   v z etm k olar: “qol”, yoxsa “d stx t”?
Düşün və cavab ver
4. Supermarketd   işl y nl r H s n mü llimin tövsiy sini yerin
yetirm k üçün daha n  ed  bil rl r?
5. Siz öz işiniz  yaradıcı yanaşmaq üçün n  edirsiniz?
Yazı
6. Verilmiş aforizml ri m tnin m zmunu il   laq l ndirin.  n çox
b y ndiyiniz aforizmi başlıq kimi seç r k kiçik esse yazın.
Kiçik işl rd  d  böyük olmaq lazımdır. 
(A.Morua)
Yoxdan vara çevril n h r bir şey yaradıcılıqdır. 
(Platon)
H r bir insan öz uğurunun memarıdır. 
(Sallüsti)
Dil qaydaları
7. M tnd altından x tt ç kilmiş “qonşu” v  “qoca” sözl rinin hansı
suala cavab verdiyini v  hansı nitq hiss sin  aid olduğunu mü y -
y nl şdirin.
8. M tnd  defisl  yazılmış mür kk b sözl ri seçin v  onların hansı
nitq hiss l rin  aid olduğunu mü yy nl şdirin.
9. Uyğunluğu mü yy n edin. Alınmış mür kk b sözl ri d ft riniz
yazın.
1)  ks
A) admiral
2) qeyri
B) arqument
3) anti
C) çempion
4) eks
) faşist
5) kontr
D) adi
*
10. Verilmiş sözl rd n mür kk b sözl r yaradın v  onların bitişik,
yoxsa defisl  yazıldığını mü yy nl şdirin.
1) qayda, qanun
2) qanun, verici
3) ara, bir
4) ara, sıra
5) beş, illik
6) beş, altı
I 
BÖLMƏ
12
Çap üçün deyil

---

M
MÜBARİZ
2010­cu ilin qızmar yay günləri idi. Mübariz
hərbi hissədə, düşmənlə üz bə üz səngərdə dur ­
muşdu. Üzünü işğal olunmuş  kəndlərə, sakit­
sakit baxan dağlara tutub saatlarla seyr edir,
qəlbi od suz­ocaqsız yanırdı. Düşmən xani man ­
ları viran qoymuş, yüz minlərlə in sanı yurd­yu ­
va sın dan didərgin salmışdı. Hələ bu azmış kimi,
gəlib torpaq ları mız da səngər qur muş du. Mü ba ­
rizi yandı ran da elə bu idi.
O, gündüzlər bu hala birtəhər dözürdü. Dost ­
larıyla, əsgərləriylə başı qa rı şırdı. Amma gecə
düşəndə, illah da, sən gərdə olanda dünya ba ­
şına fırlanırdı. Ona elə gəlirdi ki, Xocalı hadisəsi
elə indicə baş verir. Qu lağına vay­şivən səsləri
gə lirdi. Telejurnalist Çingiz Mustafayevin Xocalı
fa ciəsindən çəkdiyi görüntülər gözləri önündən getmirdi. Qəh rəman jur ­
nalistin hönkürtüsü, “çək!” deyən ağlar səsi qu  laq   larında cingildəyirdi. 
Yox, yetər daha! Bu mənfurların dərsini vermək lazımdır. Dərəni xəlvət
görüb bəy olmaq istəyənlər gərək bilsinlər ki, bu dərələrin yiyəsi var, bəyi
var... Bu səngəri aşıb yetmişcə metr о tərəfə adlaya bilsə, düş mənin sən ­
gərində olacaqdı. Çətini о səngərə salamat çatmaqdı. 
Ölməyə nə var?!. Başını səngərdən qaldır, tuş gələcəksən snayper
gülləsinə. Bu, ca nına qəsd etmək kimi bir iş olardı. O isə qazilik edib şə ­
hidlik şərbə tini başına çəkmək istəyirdi.  
Səbirsizliklə axşamın düşməsini gözləyirdi. Fikirləşdi ki, valideynlərinə
məktub yazsın. Bir parça kağız tapıb yazmağa başladı:
“Canım atam vә anam. Mәndәn ötrü darıxmayın. İnşallah, cәnnәtdә
görüşәcәyik. Mәnim üçün bol­bol dua edin. Vәtәnin dar günündә artıq
ürәyim dözmür. Allaha xәtir bunu etmәliyәm. Әn azı, ürәyim sәrinlik tapar.
Şәhid olanadәk bu şәrәfsizlәrin üzәrinә gedәcәyәm. Şәhid olsam, ağ la ­
mayın. Әksinә, sevinin ki, о mәrtәbәyә yüksәldim. ...Allah böyükdür. Vәtәn
sağ olsun! Oğlunuz Mübariz. Haqqınızı halal edin”.
Artıq gecə saat on ikinin yarısı idi. Xəlvətcə silahlandı. Azərbaycan
bayrağını götürüb bir göz qırpımında səngərdən çıxdı. Fikirləşirdi ki, təki
1. Altından x tt ç kilmiş ifad  hansı atalar sözü il   laq dardır?
2. Oxuduğunuz hiss d ki sonuncu cüml ni izah edin.
FƏRD VƏ CƏMİYYƏT
13
Çap üçün deyil

---