Dərslik Bakı Dövlət Universitetinin və digər ali məktəblərin müəllim və
Yüklə 4,04 Mb. Pdf görüntüsü
|
| I
FƏSİL. AZƏRBAYCAN QƏDİM DÖVRDƏ § 1. Tarix öncəsi. Azərbaycanda ibtidai icma cəmiyyəti İbtidai icma cəmiyyəti bəşər tarixinin ilkin pilləsini təşkil edir. İbtidai icma cəmiyyəti üçün istehsal vasitələri üzərində ümumi mülkiyyətin mövcudluğu, məhsuldar qüvvələrin zəif inkişafı şəraitində kollektiv istehsal və birgə məhsul bölgüsü səciyyəvidir. İbtidai icma quruluşu digər ölkələrdə olduğu kimi, Azərbaycanda da uzun sürmüşdür. Çünki bu dövrdə əmək alətləri sadə, istehsal texnikası aşağı səviyyədə olub, cəmiyyətin təsərrüfat fəaliyyəti təbii mühitdən birbaşa asılı olmuşdur. İbtidai icma cəmiyyəti Azərbaycanda ilk insamn yarandığı vaxtdan (təxminən 1,5 milyon il bundan əvvəl) iri tayfa birliklərinin və ilkin dövlət qurumlanmn yaranmasmadək (eramızdan əvvəl III - I minilliklər) olan bir dövrü əhatə edir. İbtidai icma cəmiyyətinin arxeoloji baxımdan dövrləşməsi aşağıdakı kimidir: Daş dövrü, Tunc dövrü, Dəmir dövrü. Daş dövrü bölünür: -Paleolit (Qədim daş dövrü) - təxminən 1,5 milyon il bundan əvvəl başlamış və e. ə. XII minilliyə qədər davam etmişdir. - Mezolit (Orta daş dövrü) - e. ə. XII - VIII minillildər. - Neolit (Yeni daş dövrü) - e. ə. VII - VI minilliklər. - Eneolit (Mis - daş dövrü) - e. ə. VI - IV minilliyin ortalan. Tunc dövrü - e. ə. IV minilliyin sonlandan II minilliyin sonlarmadək davam etmişdir. Dəmir dövrü - e. ə. II minilliyin sonlan - I minillikləri əhatə edir. İbtidai icma cəmiyyəti öz inkişafmda üç mərhələdən keçmişdir: - ibtidai insan dəstəsi və ya ulu icma; - qəbilə icması; - ibtidai icma quruluşunun dağılması və erkən dövlətlərin yaranması İbtidai insan dəstəsi və ya ulu icma alt və orta paleolitdə (1,5 milyon Yüklə 4,04 Mb. Dostları ilə paylaş:
|