Dərslik kimi tövsiyyə edilmişdir. B a k I 1 Redaktoru: Rəy verənlər Dizayner: Naşir
Yüklə 2,26 Mb. Pdf görüntüsü
|
E L E K T R O N B I Z N E S VƏ ərzağın, həmçinin mal dövriyyəsinin infrastrukturunun yaradılmasını öyrənən elm sahəsidir. Loqistika termini əvvəlcə hərbi qüvvələrin intendantlıq (ordunun hərbi təsərrüfat işlərinə baxan idarə) qulluğunda istifadə olunmuşdur. Loqistika yunancadan tərcümədə "hesablama bacarığı" anlamını verir. İmperator VI Lvanın (865-912-ci İllər) sarayında saray əhlinə ərzaqların bölünməsinə rəhbərlik edən şəxsi "loqistik" adlandırmışlar. Loqistik metodların inkişafı müxtəlif zamanlarda da müşahidə edilir. 1572-ci ildə ispan hüquqşünası və iqtisadçısı Xuan Polo de Ondeqardo yazdığı traktatlarda loqistika haqqinda məlumatlar verir. Termini rus dilinə XIX əsrin əvvəllərində fransız hərbi mütəxəssisi Antuan Jomini daxil etmişdir. ELEKTRON TİCARƏTİN UĞURUNU TƏYİN EDƏN AMİLLƏR Elektron ticarətin liderləri üçün lazım olan keyfiyyət 'VC - content - commitment - communities - controf' konsepsiyasında təsvir edilən uğur reseptinə uyğundur. Qısaca olaraq bu konsepsiya aşağıdakı zəruri komponentlər şəklində ifadə edilə bilər: 1.Orijinal və ya inkişaf etmiş ölkələrin elektron bazarlarında özünü yaxşı cəhətdən göstərmiş İdeya və/və ya bazarın spesifik seqmentində yaxşı mövqe (məzmun - content)) 2. İşlənib hazırlanmış siyasətin ardıcıl həyata keçirilməsində şirkətin menecerlərinin çalışqanlığı, 105 E L E K T R O N B İ Z N E S indakarlığı və sözündən dönməzliyi (sədaqət, məcburilik - commitment)) 3. Təklif edilən mal və xidmətlərin satışı və loyal (Qanun dairəsində hərəkət etmə, qanuna müvafiqlik) müştərilərin stimullaşdırılması və maraqlar üzrə qrupların yaradılması üçün konkret məqsəd auditoriyasının seçilib ayrılması (ümumilik, birlik - communities)) 4. Yüksək ixtisaslı mütəxəssislər qrupu tərəfindən həyata keçirilən yeni texnologiyaların tətbiqi ilə bağlı qeyri- məhsuldar xərclənmələrdən sığortalanmış maliyyələşdirmə prosesi də daxil olmaqla layihənin İnkişafının sərt idarə edilməsi (idarəetmə - controi). Qazanılmış mövqeyin əldə saxlanması üçün şirkətlər "4C" konsepsiyası üçün böyük əhəmiyyət kəsb edən aşağıdakı əlavə amilləri də ciddi surətdə diqqət mərkəzində saxlamalıdırlar: • İnformasiya texnologiyaları, telekommunikasiyalar, reklamlar və s. sahələrdə fəaliyyət göstərən daha səriştəli və etibarlı biznes-tərəfdaşlarla möhkəm uzunmüddətli əlaqələrin yaradılması; • Həyata keçirilən layihənin elektron istehlak bazarının dəyişən tələblərinə uyğun gələcək inkişaf imkanlarını nəzərə alan dinamikliyi və çevikliyi; • Qarşıya qoyulmuş məqsədlərə çatdıqca, elektron ticarətin yeni üfüqləri və istiqamətləri meydana gəldikcə, fəallığı artırmaq imkanı və layihənin genişləndirilməsinin təmin edilməsi. Elektron ticarətin vəziyyətini əczaçılıq sənayesinin timsalında izləyək. Əczaçılıq bazarı daha perspektivli istehlak malları bazarıdır. Bu bazar həcminə görə ərzaq bazarı ilə müqayisə edilən olsa da, mütəxəssislər bunun daimi sürətlə 106 E L E K T R O N B I Z N E S genişləndiyini söyləyirlər. Bəzi mal kateqoriyaları üzrə Rusiya əczaçılıq bazarı 2000-ci ildə 2 dəfə genişlənmişdi. 2000-ci ilin sonuna Rusiya əczaçılıq malları istehsalçılarının 40%-lik payı 3-5% azalmışdı. Lakin bu azalma, mütəxəssislərin fikrincə, Rusiya istehsalının azalması hesabına deyil, əczaçılıq bazarının kəskin genişlənməsi hesabına baş vermişdir. Beiəliklə, Rusiya dərman istehsaiçıiarı sadəcə oiaraq iazımi istehsal həcmini təmin edə biimiriər. Bəzi ekspert qiymətiərinə görə, Rusiya əczaçıiıq malları bazarının ümumi tutumu 2,25 milyard dollar təşkil etdiyi halda, bu məhsulları istehsal edən Rusiya zavodlarının illik istehsal həcmi 850 milyon dolları aşmır. Bunun əsas səbəbi istehsal gücünün deyil, xammal və qablaşdıncı materialların çatışmazlığıdır. Rusiyaya idxal olunan əczaçılıq mallarının xüsusi çəkisi 56% təşkil edir. İnformasiya texnologiyalarının daha geniş tətbiq edildiyi sahə əczaçılıqdır. Bu sahəyə aid müəssisələrin: 30%-i İnternetdən İstifadə edir; 43%-l öz informasiya serverindən istifadə edir və ya bu serveri yaratmağa hazırlaşır; 30%-i reklam üçün e-maH - yayımdan istifadə edir; 43%-i İnternetdən reklam yerləşdirmək üçün istifadə edir. Rusiyanın əczaçılıq malları bazarında mövcud olan lazımi informasiyaya əlçatanlığın mümkün olmaması problemi tədricən həll edilməkdədir. Əczaçılıq təşkilatlarına informasiya xidməti göstərən tematik tibbi portalların xidmətlərinə tələbat daha çoxdur, www.medprom.ru portalında qeydiyyatdan keçmiş təşkilatlar elektron poçtdan istifadə göstəricisinə görə aşağıdakı xarakteristikalar nümayiş etdirir: • İstehsalçılar -39,1%; •Tibb müəssisələri -0,3%; 107 E L E K T R O N B İ Z N E S •Ticarət təşkilatları -13,8%; • Nümayəndəliklər -21%; • Profilli nəşriyyatlar -25%. İnternetin Rusiya seqmentində mövcud olan iri əczaçılıq şirkətlərinin informasiya serverlərinin yalnız 20%-i rus dilli tam funksional serverdir. Əczaçılıq məhsulu istehsal edən heç bir fabrikin informasiya serveri yoxdur. Rusiya əczaçılıq mallarının elektron bazarı əsasən ticarət firmalarında, həmçinin İnternet vasitəsilə pərakəndə ticarət həyata keçirən firma apteklərində (əczaxanalarında) formalaşır. Tibbi xidmətlər və dərmanlar bazarı dövlət tərəfindən ciddi tənzimlənən sahələrə aidddir. Əczaçılıq mallarının elektron bazarı səhiyyə sahəsinin ən çox inkişaf edən seqmentidir. Bunun daxilində stomatologiya və tibbi texnika seqmentləri daha sürətlə inkişaf edir. Elektron ticarət meydançalarının əsas obyektləri aşağıdakılardan ibarətdir: Avadanlıqlar və alətlər; Həkimlərin və xəstələrin istifadə etdiyi materiallar; İnformasion və maarifləndirici proqramlar və nəşrlər. İNFORMASİON XİDMƏTLƏR Elektron ticarətin əsas üstünlüklərindən biri mal və məhsulların istehsalçıları ilə istehlakçıları arasında mövcud olan əlaqə zəncirindəki aralıq həlqələrin sayını ixtisar etməsidir. İngilis dilli ədəbiyyatda bu proses dezintermediasiya {disintermediation) adlanır. Yəni bu baxımdan, İnternet texnologiyaları həm də malgöndərmə mexanizmlərinin təkmilləşdirilməsinə yönəldilmişdir. Lazım olan vaxtda 1 0 8 Yüklə 2,26 Mb. Dostları ilə paylaş:
|