DiJİtal aktiVİzm

 

Dijital Aktivizm

 

[34] 

4.

 

Dijital Aktivizm Araçları ve Stratejileri 

Bu  bölüme  kadar  dijital  aktivizm  muhteviyatı,  türleri,  teorik 

yaklaşımları irdelenmiştir. Bu bölümde ise aktivistlerin dijital aktivizmi icra 

ederken kullandıkları araçlar ve başvurdukları stratejileri ele alınacaktır.  

Gelişen  teknolojinin  sunduğu  çeşitli  dijital  aletler  ve  online 

uygulamalar  aktivistlerin  faaliyetlerinde  yeni  bir  sayfa  açmıştır.  Aktivistler 

ellerindeki  yeni  imkanları  değerlendirerek  amaçlarına  ulaşmak  uğruna  yeni 

stratejiler  geliştirmişlerdir.  Çalışmanın  devamında  önce  dijital  aktivizm 

araçları,  sonra  aktivistlerin  kullandığı  taktik-stratejiler  hakkında  bilgi 

verilecektir.   

4.1. Dijital Aktivizm Araçları 

Günümüzde aktivistler tarafından kullanılan başlıca dijital aktivizm 

araçları online dilekçe ve imza kampanyaları, sosyal ağlar, bloglar ve mikro 

bloglar, cep telefonları, whatsapp benzeri uygulamalar ve proxy sunuculardır. 

(

https://en.reset.org

) 

www.moveon.org

  ve 

www.change.org

  gibi  online  imza  ve  dilekçe 

siteleri  farkındalık  yaratmak  ve  kamuoyu  oluşturmak  adına  aktif  şekilde 

kullanılmaktadır.  Başta  facebook  olmak  üzere  sosyal  ağlar  da  aktivistlerin 

fikirlerini  yaymak,  yandaş  toplamak,  sosyal  hareketleri  mobilize  etmek  ve 

organize etmek adına yoğun şekilde kullandığı mecralardır. Bloglar ve mikro 

bloglar biraz daha profesyonel aktivistler tarafından kullanılmaktadır ve hitap 

ettiği  kitle  de  diğer  dijital  aktivizm  araçları  kadar  geniş  kitleler  değildir. 

Özellikle vatandaş gazeteciliği uygulamalarında ve taktiksel bağlamda dijital 

aktivist  hareketlere  yön  veren  spesifik  hesaplar  büyük  etkiye  sahip 

olabilmektedir. Dijital aktivist hareketlerin lidersiz doğası dikkate alınırsa bu 

tip  blogların  ve  hesapların,  liderlik  ve  sürükleyicilik  vasıfları  daha  büyük 

önem kazanmaktadır. Aktivistlerin işini kolaylaştıran bir diğer dijital aktivizm 

aracı  akıllı  telefonlardır.  Önceki  bölümde  anlatılan  vatandaş  gazeteciliği 

fonksiyonunun icra edilmesinde en büyük alt yapı akıllı telefonlar tarafından 

sağlanmıştır.  Son  dönemlerde  whatsapp  ve  benzeri  uygulamaların 

yaygınlaşması, bu uygulamalar sayesinde basit şekilde insanların bütün ağına 

iletiler gönderebilmesi, aktif kullanılan whatsapp grupları aktivistlerin en çok 

başvurduğu yöntemler haline gelmiştir.  

Proxy  sunucular  ise  ayrı  bir  başlık  açmak  gerekir.  Proxy  sunucu 

Türkçe’ye  vekil  sunucu  olarak  çevrilmektedir.  Bu  sunuculara  vekil 

denmesinin sebebi fonksiyonu ile ilgilidir. Bir internet sitesinin yayınını yapan 

ana sunucu hükümet tarafından sansürlenip kapatılırsa vekil sunuculara siteye 

erişmek  için  başvurulur.  Vekil  sunucular  veriyi  ana  sunucudan  alıp  onun 

yerine  yasaklı  olmayan  farklı  bir  kaynak  üzerinden  insanlara  ulaştıran 

alternatif sunuculardır ki bu sebeple vekil adını almışlardır. Vekil sunucular 

---

 Durmuş Gökhan TURHAN 

[35] 

sayesinde internet içeriğini tamamen yasaklamak mümkün bir durum değildir. 

(

http://www.pcworld.com.tr

)  Örneğin,  Atatürk’e  hakaret  içeren  videolar 

içerdiği  için  youtube  bir  dönem  Türkiye’de  kapatılmıştır  ama  herkes  DNS 

ayarlarını  değiştirerek  farklı  vekil  sunucular  üzerinden  bu  siteye  erişmeye 

devam etmiştir.  

Proxy sunucuların iletişim amacıyla kullanılan daha lokal prototipleri 

ise  cep  telefonlarının  interneti  ortak  kullanıma  açma  özelliği  ve  bluetooth 

özelliğidir.  Cep  telefonunu  ortak  kullanıma  açmak  için  bir  sağlayıcı  adı 

konulması  gereklidir  ki  o  ağa  girmek  isteyen  hangi  ağa  bağlanacağını 

bulabilsin.  Bu  özellik  internetin  ve  telefon  hatlarının  tamamen  kapatılması 

durumunda  bir  iletişim  aracı  halinde  kullanılabilir.  Örneğin  100-200 

metrekarelik  bir  alandaki  kalabalığı  yönlendirmek  isteyen  kişi  telefonunun 

internet ağ adını  

“İstiklal  caddesine  gidin”  şeklinde  ayarlamaktadır. 

Bölgedeki  mevcut  internet  kaynaklarını  taratan  yüzlerce  insan  sunucu  ismi 

olarak bu mesajı görebilir ve koskoca bir eylem alanı örgütlü 15-20 kişi ile bu 

şekilde  internetsiz,  telefonsuz,  whatsapp  olmadan  hatta  telsiz  dahi  olmadan 

yönlendirilebilir.  Bu  dijital  yerlilerin  iletişim  becerilerinde  geldiği  uç 

noktalardan birisidir.        

4.2. Dijital Aktivizm Stratejileri  

Yukarıda  bahsedilen  bütün  bu  araçlar  kullanılarak  aktivistler 

tarafından  yeni  stratejiler  üretilmektedir.  Dijital  aktivizm  anlamında  strateji 

üretebilmek  ve  uygulayabilmek  için  Eszter  Hargittai  tarafından  dijital 

beceriler  taksonomisi  hazırlanmıştır.  Öncelikle  bu  taksonomiye  göz  atmak 

akabinde dijital  aktivizm stratejilerine değinmek faydalı olacaktır. (Brodock 

2010: 79-80):  

a.

 

Mümkün olanı anlamak. 

b.

 

Fonksiyonları kullanabilmek. 

c.

 

Etkili ve verimli şekilde katılım sergilemek. 

d.

 

Özel hayat, güvenlik ve yasal meseleleri bilmek. 

e.

 

Yardım almak. 

f.

 

Eldeki materyalin alt ve üst limitlerinin farkında olmak. 

g.

 

Materyali kullanabilmek ve yönetebilmek. 

Yukarıdan  aşağı  yapılan  bu  sıralama  dijital  becerilerin  taksonomisi 

olarak kabul edilmektedir. Aşağıda açıklanan dijital aktivizm stratejileri de bu 

taksonomi akılda tutularak irdelenirse konu daha iyi anlaşılacaktır. Çalışmanın 

bu bölümünde, bazı alt başlıkların oluşumunda Anastasia Kavada’nın dijital 

aktivizm stratejileri sınıflandırmasından faydalanılmıştır. (2010: 114-117) 

Akıllı Ağ Çeteleri Oluşturmak (Smart Mobs): Bu kavram teknolojik 

imkanlar sayesinde hızlı ve kolay şekilde örgütlenebilen toplum yapısını ifade 

---