Dinshunoslik ma'ruza doc

PRAVOSLAVIYE
. Xristianlikning arqiy tarmog'i bo'lmish pravoslaviyening rivojlanishi jarayonida 
15 mustaqil (avtokefal) cherkovlari: Konstantinopol, Aleksandriya, Antioxiya, Quddus, Rus, Gro'ziya, 
Serb, Rumin, Bolgar, Kipr, Ellada, Albaniya, Polsha, Chexoslovakiya, amerika chorkovlari shakllangan. 
O'zining ahamiyatiga ko'ra pravoslav dunyosida beshinchi bo'lgan, lekin muxlislari soni jihatidan 
birinchi bo'lgan rus pravoslav cherkovi X-XI asrlarda vujudga kelgan. Rusning xristianlashuvi darrov 
amalga oshgan ijtimoiy jarayon bo'lmay, bir necha asr davom etgan ziddiyatli tarixiy xodisa edi. 
Pravoslaviyening Markaziy Osiyo axolisi orasiga kirib kelishi XVI-XIX asrlarga to'g'ri keladi. Avval 
savdo-sotiq keyin bu mintaqa xalqlarini mustamlakaga aylantirishdan iborat bo'lgan harbiy harakatlar 
jarayonida u kirib kelgan. 1870 yili Pokrovsk monastiri qoshida missionerlik jamiyati tashkil qilingan. 
Jamiyat a'zolari maxalliy millatlarga mansub axoli orasida, garchi jiddiy natijalarga ega bo'lgan bo'lmasa 
ham, xristianlik bilan bog'liq katta targ'ibot ishlarini olib borganlar. Shu maqsadda 1844 yili «Karomat 
ko'rsatuvchi Nikolayning hayot yuli» nomli risolani qirg'iz tiliga tarjima qildilar va chop etdilar, maxsus 
diniy maktablar ochildi. 1872 yili Rus pravoslav cherkoviga qarashli Turkiston (keyinchalik Toshkent, 
Urta Osiyo, yeparxial g'boshqarmalari ochildi Toshkent va O'rta Osiyo yeparxial boshqarmasi (unga 22 
diniy jamoa bo'ysunadi) ham mustaqil jumhuriyatlarda vijdon erkinligi talablariga rioya qiladigan 
tadbirlar o'tkazmoqda, xalqlar o'rtasida osoyishtalik qaror toptirish uchun harakat qilmoqda. 
Pravorslaviyening ijtimoiy, siyosiy qarashlarini va dindorlarning diniy onglari bilan bog'liq hamma 
o'zgarishlar ularning dunyoqarash mavqelarini majburan o'zgartirishlariga olib bormaydi. Zero, rusga 
xristianlik kirib kelishining ming yilligini tantanali tarzda bayram qilinishining o'zi jamoatchilikni keng 
doiralari orasida muayyan taassurot qoldirdi.