Doğu karadeniz bölgesi

DİKKAT!!!

 BU DERS NOTLARININ TÜM HAKKI PROF.DR. ALİ ÖZÇAĞLAR’A AİT OLUP, BAŞKA AMAÇLARLA  

KULLANILAMAZ VE YAYINLANAMAZ. 

 

 

39 

İlçenin  büyük  vadisinde  akan  Çoruh  Nehri,  Artvin  topraklarına  Erzurum  sınırlarından  girer, 

Borçka’da Murgul, İçkale, Deviskel derelerini ve nihayet Aralık, Karşıköy ve Güreşen derelerini alarak 

Muratlı Köyüne geçer ve Gürcistan Cumhuriyeti sınırlarına girerek yurdu terk eder. 

 

 

Karagöl 

 

İlçenin önemli gölü Aralık Köyü yakınlarında bulunan 

“Karagöl”

dür. Çevresi ormanlık olup, eş-

siz doğal güzelliğe sahiptir. Alanı 50.000 m2’dir. Karçal dağları eteklerinde bulunan 

“Yıldız Gölü“

 ilçe-

nin ikinci gölünü oluşturur. Borçka İlçesinde Karadeniz iklimi hakimdir. Yaz ve kış mevsimlerinde bol 

yağış  ve  ılık  hava  egemendir.  Meralar  daha  çok  vadi  tabanlarındadır.  Dağların vadiye  bakan  yamaçları 

Ladin,  köknar,  çam  ağaçlarının  oluşturduğu  “orman  denizi”  ile  süslenmiştir.  Yüksek  kesimlerde  ise  bu 

ağaçlara meşe, kestane, kızılağaç gibi yapraklılar karışır. Orman gülleri, orman altı bitkileri ve eğreltiler 

ormanlık alanlarda dikkati çeker. Tarıma elverişli arazinin az olması, ormanların tahribine neden olmuş-

tur. Yöre ormanlarının çevre ve yurt ekonomisine katkısı büyüktür. Nüfusun çoğunluğu çay, fındık, tütün 

ve orman ürünleriyle iştigal etmektedir. İlçede kamuya ait 1 ve özel sektöre ait 2 çay fabrikası bulunmak-

tadır. 1984 yılında hizmete açılan 

Muratlı Çay Fabrikası

, çevre köylerde üretilen çay ürününü işlemek-

tedir. İşletmede 620 kişilik istihdam olanağı sağlanmaktadır. Zengin orman varlığının bulunduğu ilçede 

17 marangoz atölyesi

 bulunmakta olup, bu atölyelerde genellkle 3 kişi çalışmaktadır. Tarımsal Kalkın-

dırma kooperatiflerine ait 

4 adet orman ürünlerini işleyen ve özel sektöre ait tesis

 bulunmaktadır. Yöre 

insanının önemli gelir kaynakları arasında orman ürünleri istihsali de bulunmaktadır. 

 

---

 

40 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Borçka 

İlçede  hayvancılığın  ekonomik  yaşantıdaki  payı  azdır.  2002  yılı  itibari  ile  10.760  büyükbaş  ve 

3.453 küçükbaş hayvan bulunmaktadır.. Hayvancılık tamamen iç tüketime yöneliktir. Orman köylerinde 

arıcılık yaygındır. İlçede 10.711 adet fenni kovan 2080 adet karakovan mevcut olup, yıllık ortalama 255 

ton bal üretimi sağlanmaktadır. İlçede 2 alabalık üretim tesisi bulunmaktadır. 

 

 

Borçka Barajı inşaatı 

Borçka turizm değeri olan doğal ve tarihi zenginliklere sahip olmasına karşın, ilçede tu-

rizm  sektörü  yeterince  gelişmemiştir.  İlçe  Karçal  Dağlarının  eteklerini  kaplayan  geniş  yaylalar 

(Karçal Yaylaları, Küçük Yayla), irili ufaklı tepeler (Vergetil Sırtı),  soğuk suları (soğuk su, be-

yaz su), dere ve  gölleri  (Karagöl,Yıldız Gölü) ile doyumsuz manzaralar  arz eder. Aralık Köyü 

sınırları içerisinde bulunan Karagöl, “orman denizi” içerisinde kapkara deniz görünümlü, alaba-

lığı, buz gibi soğuk suyu ve eşsiz manzarası ile önemli bir kamp yeridir. İlçe, balıkçılık (Alaba-

lık) ve av turizmi (Ayı,Domuz , Çakal, Tilki, Kurt, Dağ Keçisi, Vaşak vb. ) açısından zengin bir 

potansiyele sahiptir. İlçenin doğusunda bulunan Karçal dağları dağ turizmine oldukça musaittir. 

Dağcılar  için  bir  cennet  sayılabilecek   Karçal  dağları  (3400  m),  eşşiz  güzellikteki  manzaraları, 

---

DİKKAT!!!

 BU DERS NOTLARININ TÜM HAKKI PROF.DR. ALİ ÖZÇAĞLAR’A AİT OLUP, BAŞKA AMAÇLARLA  

KULLANILAMAZ VE YAYINLANAMAZ. 

 

 

41 

buzulları, buzul devrinden kalma irili ufaklı gölleri, buzulların erimesinden doğan dereleri, tarihi 

kemer köprüleri ve yaylaları ile zengin bir turizm potansiyeline sahiptir. 

 

 

3.ÇORUH OLUĞU GÜNEYİNDEKİ VE DOĞUSUNDAKİ DAĞLIK SAHA 

 

 

Çoruh  oluğu  güneyinde  (batıdan  doğuya  doğru)  Otlukbeli  Dağı,  Bayburt  güneyinde  KOP 

DAĞLARI (2980), Bayburt doğusundan Tortum Çayı’na kadar olan sahada ise yükseltisi 2400-2925 m. 

arasında değişen ÇORUH DAĞLARI (Sarıçiçek, Kurucayurt, Bozan, Mescit, Karacadağ) silsilesi; Ço-

ruh  Dağları  güneyinde  ise  GAVUR  DAĞLARI  ile  KARGAPAZAR  DAĞLARI  (Karadağ  2930-

Dutludağ 2528) yer almaktadır.  

Kop Geçidi 

Bayburt güneyinde 2975 m. Yüksekliğe sahip 

Kop  Dağları  üzerindeki  KOP  GEÇİDİ  (2305  m)  Er-

zurum’u Aşkale üzrinden Bayburt’a bağlamaktadır. 

Çoruh  oluğunun  doğusunda  ise,  Olur  Çayı 

ile  Berta  Çayı  arasında  YALNIZÇAM  DAĞLARI 

(Avsek  Dağı  2614,  Çubuk  Dağı  2560,  Çadır  Dağı 

3050);  Berta  Çayı,  Türkiye-Gürcistan  sınırı,  Çoruh 

Irmağı ile kuşatılan sahada ise KARÇAL DAĞLARI 

(3428 m.) bulunmaktadır. 

 

Kop Dağı’nda Kop Geçidi 

 

 

---

 

42 

Yalnızçam Dağları 

 

   

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Yalnızçam Dağları, Doğu Karadeniz Dağları'nın hemen güneydoğusunda yer alan ve yüksekliği 

3050 m'yi bulan bir dağ silsilesidir. Kuzeybatıda Çoruh Nehri ve güneydoğuda Kura Nehri ile çevresin-

deki dağlardan ayrılmıştır. Alanın büyük bir kısmı 2500 m'nin üstünde yüksek dağ platolan ve 3000 m'nin 

üstünde birkaç zirve (maksimum 3050m, Çadır Dağı) içerir. Alanın jeolojik yapısı büyük bir değişkenlik 

göstermekle birlikte, çoğunlukla volkanik kayalardan oluşmuştur. Yalnızçam Dağları, Kuzeydoğu Anado-

lu'nun kıyı kesimiyle iç bölgeleri ayıran sınırda yer alması nedeniyle, bitki coğrafyası ve buna bağlı ola-

rak da iklim ve bitki örtüsü çeşitliliği bakımından önemlidir. Bitki örtüsü, geniş nemli doğu ladini (Picea 

orientab's) ormanı, zengin bitki türleri içeren dağ çayırlan, subalpin çalı ve açık alpin çayırlarından oluşur. 

Alanda çoğu Türkiye'nin başka yerinde yetişmeyen yaklaşık 80 nadir takson bulunur.  

Yalnızçam  Dağları'nın  tam  olarak  Karadeniz  ile  Doğu  Anadolu  bölgeleri  arasındaki  sınırda  yer 

almasının  etkileri  iklim  ve  bitki  örtüsüne  yansımıştır.  Dağların  kuzey  yamaçlannda  yıllık  ortalama  800 

mm'ye kadar yükselen yağış miktarıyla, daha nemli ve ılıman bir iklim görülür. Buna karşın, güney ya-

maçlarında yıllık yağış miktarı 400 mm'ye kadar düşer. Bu nedenle dağlann kuzey yamaçları Doğu Kara-

deniz Dağlarındaki gibi karakteristik bir şekilde nemli doğu ladini ormanlarıyla kaplıdır. Güney yamaçla-

rındaysa geniş step öncesi ve dağ stebi meralanyla birlikte oldukça bozulmuş kanşık meşe çalı topluluk-

lannın  ağırlıkta  olduğu,  daha  açık  bir  bitki  örtüsü  yer  alır.  Kuzey  yamaçları  yaklaşık  2200  m'ye  kadar 

nemli iğne yapraklı orman topluluklarıyla kaplıdır. Bu bitki örtüsünde doğu ladini çok yaygın olarak gö-

rülürken, Doğu Karadeniz göknarı ve sançama da lokal ve bazen de baskın olarak rastlanır. Eskiden çok 

daha yaygın olarak orman bitki örtüsüyle kaplı olduğu tahmin edilen bu yamaçların doğal peyzajı, özel-

likle alçak kesimlerdeki yoğun yerleşimler nedeniyle orman, mera ve boylu çayır topluluklarından oluşan 

çok çeşitli bir mozaiğe dönüşmüştür. 

Karçal Dağları, Gürcistan sınırında yer alan Karçal Dağları biyolojik çeşitlilik açısından Türki-

ye'nin en önemli yerlerinden biridir. Ani yükseklik değişimleri ile ortaya çıkan ekosistem çeşitliliği, yük-

sek  endemizm  oranı,  zengin  yaban  hayatı  Karçal  Dağları'nın  en  önemli  özelliklerini  oluşturur.  Önemli 

Bitki Alanı olan bu dağ silsilesi, çoğunlukla bozulmadan kalmış geniş ve iğne yapraklı orman, çalı, alpin 

çayır, sarp kayalık ve zirve bitki topluluklarını içerir.  

 

---