“Dövlət qeydiyyatına alınmışdır” Azərbaycan Respublikasının Ədliyyə Nazirliyi
Yüklə 257,09 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 11.2. Mühasibat balansında təqdim edilməli olan məlumatlar
- 11.3. Müsahibat balansında və ya ona dair qeydlərdə təqdim edilməli olan məlumatlar
- 19. Aktiv, öhdəlik və balansdankənar maddələrin konsentrasiyası
- Təminat kimi qoyulmuş aktivlər
19
nəzərdə tutulduqda; b)
öhdəlik hesabat tarixindən etibarən on iki ay ərzində ödənilməli olduqda. Bütün digər öhdəliklər uzunmüddətli öhdəliklər kimi təsnifləşdirilməlidir. 11.1.4.
Bank, faizlərin ödənilməsi də daxil olmaqla uzunmüddətli öhdəliklərini, hətta onlar hesabat tarixindən etibarən on iki ay ərzində ödənilməli olduqda belə, aşağıdakı şərtlərdə, uzunmüddətli öhdəliklər kimi təsnifləşdirməlidir: a)
b)
öhdəliyin uzunmüddətli əsasda yenidən maliyyələşdirilməsi nəzərdə tutulduqda; c)
bu niyyətlər yenidən maliyyələşdirmə müqaviləsi ilə və ya maliyyə hesabatlarının təsdiq olunmasına qədər ödəniş cədvəlinin dəyişilməsi haqqında müqavilə ilə təsdiq olunduqda. Qısamüddətli öhdəliklərdən çıxarılan hər hansı bir öhdəliyin məbləği mühasibat balansına edilən qeydlərdə (bu təqdimatı əsaslandıran məlumatlarla birlikdə) açıqlanmalıdır.
11.2.1.
Bank aktiv və öhdəlikləri likvidlik səviyyəsini əks etdirən ardıcıllıqla və onların xarakteri üzrə qruplaşdıraraq mühasibat balansında əks etdirməlidir. 11.2.2.
Mühasibat balansına aşağıdakı aktiv və passiv maddələr daxil edilməlidir: Aktivlər
nağd pul və digər ödəniş vasitələri;
qızıl və digər qiymətli metallar;
Mərkəzi Bankdakı hesablar;
maliyyə sektoruna verilmiş kreditlər və avanslar;
müştərilərə verilmiş kreditlər və avanslar;
qiymətli investisiya kağızları; 20
qeyri-maddi aktivlər;
əsas vəsaitlər;
digər aktivlər. Öhdəliklər
Mərkəzi Bank qarşısında öhdəliklər;
maliyyə sektoru qarşısında öhdəliklər;
müştərilər qarşısında öhdəliklər;
borc götürülmüş digər vəsaitlər;
digər öhdəliklər.
ehtiyatlar;
bölüşdürülməmiş mənfəət. 11.2.3.
Bank mühasibat balansında maliyyə aktivləri və öhdəliklərinin hər bir sinfi üçün ədalətli dəyəri açıqlamalıdır. 11.2.4.
Əlavə maddələr, başlıqlar və aralıq məbləğlər tələb olunduqda və ya bankın maliyyə vəziyyətinin dəqiq təqdimatı üçün əhəmiyyətli olduqda, mühasibat balansında əks etdirilməlidir. 11.2.5.
olmaqla, əvəzləşdirilməməlidir.
Müsahibat balansında və ya ona dair qeydlərdə təqdim edilməli olan məlumatlar 11.3.1.
Bank mühasibat balansında və ya ona dair qeydlərdə təqdim edilmiş hər bir maddənin təsnifatını açıqlamalıdır. Mühasibat balansının hər bir maddəsi öz xüsusiyyətinə və baş bankın, əlaqəli törəmə müəssisənin, assosiasiya edilmiş müəssisənin və digər əlaqəli tərəflərin kreditor və debitor borclarının
21
məbləğləri təsnifat üzrə maddələrə bölünməlidir. 11.3.2.
Bank mühasibat balansında və ya qeydlərdə aşağıdakı məlumatları açıqlamalıdır: a)
səhmdar kapitalın hər bir sinfi üçün:
buraxılışına icazə verilmiş səhmlərin sayını;
buraxılmış və tam ödənilmiş, həmçinin buraxılmış, lakin tam ödənilməmiş səhmlərin sayını;
dövriyyədə olan səhmlərin sayının ilin əvvəlinə və sonuna müqayisəsini;
müvafiq siniflə əlaqədar hüquqları, imtiyazları və məhdudiyyətləri, həmçinin dividendlərin bölüşdürülməsi və kapitalın ödənilməsi üzrə məhdudiyyətləri;
bankın özünə və ya törəmə, yaxud assosiasiya edilmiş müəssisələrə məxsus olan səhmləri;
buraxılış üçün nəzərdə tutulmuş səhmləri; b)
sahibkarların kapitalı dairəsində hər bir ehtiyatın xarakterini və məqsədini; c)
edilmədikdə öhdəliyə daxil edilən (və ya daxil edilməyən) məbləği; ç) imtiyazlı kumulyativ səhmlər üzrə hər hansı tanınmamış dividendlərin məbləğini.
Mənfəət və zərər haqqında hesabat
12.1. Bank gəlir və xərcləri xarakterinə görə qruplaşdıraraq, əsas gəlir və xərc növlərini açıqlayan mənfəət və zərər haqqında hesabat təqdim etməlidir. 12.2.
Mənfəət və zərər haqqında hesabata aşağıdakı gəlir və xərc maddələri daxil 22
edilməlidir:
faiz gəlirləri;
faiz xərcləri;
aktivlər üzrə ehtimal olunan zərər üçün ehtiyatlar;
qızıl və digər qiymətli metalların yenidən qiymətləndirilməsi üzrə xalis gəlirlər;
valyuta mövqeyinin yenidən qiymətləndirilməsi üzrə xalis gəlirlər;
xarici valyuta ilə dilinq əməliyyatları üzrə xalis gəlirlər;
haqq və komissiya gəlirləri;
haqq və komissiya xərcləri;
digər əməliyyat gəlirləri;
işçilərə sərf olunan xərclər;
qeyri-maddi aktivlər və əsas vəsaitlər üzrə köhnəlmə xərcləri;
əsas vəsaitlər üzrə təmir və saxlanma xərcləri;
inzibati xərclər;
digər xərclər;
mənfəət vergisi üzrə xərc. 12.3.
Bank əməliyyatları nəticəsində yaranan hər bir əsas gəlir və xərc növləri istifadəçilər tərəfindən bankın işinin səmərəliliyinin qiymətləndirilə bilməsi üçün ayrı-ayrılıqda açıqlanmalıdır. 12.4.
və xərclərin təsnifləşdirilməsindən istifadə edərək təhlilini təqdim etməlidir. 12.5.
Gəlir və xərc maddələri yalnız aşağıdakı hallarda əvəzləşdirilə bilər:
eyni və ya analoji əməliyyat və hadisələrdən yaranan mənfəət (zərər) və müşayətedici xərclər əhəmiyyətli olmadıqda. Bu halda bu məbləğlər birləşdirilir və əhəmiyyətlilik prinsipinə uyğun əks olunur.
23
13. Kapitalın strukturunda dəyişikliklər haqqında hesabat
13.1. Bankın maliyyə hesabatlarında kapitalın strukturundakı dəyişikliklər haqqında məlumatlar ayrıca bir forma şəklində təqdim edilməlidir. 13.2.
Bu hesabatda bankın kapitalını təşkil edən maddələr üzrə məlumatlar ayrı- ayrılıqda təsnifləşdirilərək, hesabat dövrünün əvvəlinə, hesabat dövrü ərzində və hesabat dövrünün sonuna olan göstəriciləri əks etdirilməlidir.
14.1.
Bankın maliyyə hesabatlarında pul vəsaitlərinin hərəkəti, «Azərbaycan Respublikasının bank sistemində pul vəsaitlərinin hərəkəti barədə hesabatın tərtib olunması Qaydaları»na əsasən tənzimlənir. Bu Qaydalar maliyyə hesabatlarının istifadəçilərinə bankın fəaliyyətini qiymətləndirmək üçün pul vəsaitlərinin hərəkətini və bu istiqamətdə bankın tələblərini müəyyən etməyə imkan verir. 15. Maliyyə hesabatlarına qeydlər 15.1.
Bankın maliyyə hesabatlarına olan qeydlər aşağıdakıları əks etdirməlidir: a)
edilmiş maliyyə hesabatının hazırlanmasının əsaslarını və uçot siyasəti haqqında məlumatları; b)
haqqında düzgün təsəvvür yaratmaq üçün tələb olunan əlavə məlumatları. 15.2.
Maliyyə hesabatlarına olan qeydlərdə, təqdim olunan məlumatların mühasibat balansının, mənfəət və zərər haqqında hesabatın və pul vəsaitlərinin hərəkəti haqqında hesabatın hər hansı bir maddəsınə istinad edilməsi əks olunmalıdır.
24
15.3.
Maliyyə hesabatlarına olan qeydlərə mühasibat balansı, mənfəət və zərər haqqında və pul vəsaitlərinin hərəkəti haqqında hesabatlarda əks etdirilən məbləğlərin nəqli təsviri və ya daha geniş təhlili, o cümlədən istifadəçilər üçün dəyərli olan digər əlavə məlumatlar daxil edilməlidir.
16.1. Maliyyə hesabatlarına qeydlərdə uçot siyasəti haqqında aşağıdakı məlumatlar əks etdirilməlidir: a)
maliyyə hesabatlarının tərtib olunması zamanı istifadə olunan qiymətləndirmə metodu; b)
kəsb edən uçot siyasətinin hər bir konkret elementi, o cümlədən:
əsas gəlir növlərinin tanınması;
investisiya və digər qiymətli kağızlarının qiymətləndirilməsi;
mühasibat balansında öhdəliklərin tanınmasına gətirib çıxaran əməliyyatların yalnız potensial öhdəliklər və şərti hadisələr yaradan digər əməliyyatlar və hadisələrlə müqayisəsi;
kredit və avanslar üzrə zərərin müəyyən olunması və zərərin silinməsi metodu.
17.1. Bank maliyyə hesabatlarında aşağıdakı potensial öhdəlikləri və şərti hadisələri açıqlamalıdır: a)
əhəmiyyətli cərimə sanksiyaları və ya xərclər yaratmadan geri çağrılmayan (bankın xüsusi mülahizəsi əsasında geri çağrıla bilməyən) hesab olunan öhdəliklərin kreditləşmə üzrə xüsusiyyətini və həcmini;
25
b)
balansdankənar maddələrdən yaranan potensial öhdəliklərin və şərti hadisələrin xüsusiyyətini və həcmini; o cümlədən:
borc üzrə ümumi zəmanətləri, bank akseptləri üzrə zəmanətləri, akkreditivlər də daxil olmaqla kreditlər və qiymətli kağızlar üzrə maliyyə zəmanətləri kimi istifadə olunan kreditin birbaşa əvəzedicilərini;
girovları, təklif edilmiş zəmanətləri və akkreditivləri;
mühasibat balansında əks olunmamış geri çağrıla bilən müqavilələri;
svoplar, opsionlar və fyuçerslər də daxil olmaqla, faiz dərəcələrini, valyuta məzənnələri ilə bağlı olan maddələri;
Aktiv və öhdəliklərin ödənilmə müddətləri
18.1. Bank, mühasibat balansının tərtib olunduğu tarixə, ödənilmə müddətinə uyğun olaraq aktiv və passivləri qruplaşdıraraq onların təhlilini aydınlaşdırmalıdır. 18.2.
Bankın likvidliyinin, faiz dərəcələri və mübadilə məzənnələrindəki dəyişikliklərinin təsirinin qiymətləndirilməsində aktiv və öhdəliklərin ödənilmə müddətləri və ödəniş müddəti çatdıqda münasib qiymətə faiz öhdəliklərini əvəz etmək qabiliyyəti mühüm amil hesab olunur. 18.3.
Maliyyə
hesabatlarında aktiv
və öhdəliklər aşağıdakı qaydada
təsnifləşdirilməlidir: a) tələb olunanadək və 1 ayadək; b) 1 aydan 3 ayadək; c) 3 aydan 6 ayadək; ç) 6 aydan 1 ilədək; d) 1 ildən yuxarı. 18.4.
26
müddətlərinin eyni olması zəruridir. 18.5.
Ödəniş müddətləri ödəniş tarixinədək qalan dövrlə ifadə olunmalıdır. Ödəniş tarixinədək qalan dövr üzrə aktiv və öhdəliklərin təhlili bank likvidliyinin qiymətləndirilməsi üçün mühüm amil yaradır. 18.6.
aktivlər üzrə nəzərdə tutulan ödəniş müddəti onların realizasiyası üçün nəzərdə tutulan tarix kimi nəzərə alınır.
19.1. Bank aktiv, öhdəliklərin və balansdankənar maddələrin hər bir əhəmiyyətli konsentrasiyasını (cəmlənməsini) açıqlamalıdır. Bu açıqlamalar coğrafi regionlar, müştərilər və ya iqtisadiyyat sahələri və ya digər risk mənbələri üzrə təqdim edilməlidir. Bank həmçinin xarici valyutalarda olan əhəmiyyətli məbləğləri açıqlamalıdır.
20.1. Bank kredit və avanslar üzrə aşağıdakı məlumatları açıqlamalıdır: a)
silinməsinin əsasını əks etdirən uçot siyasətini; b)
dövr ərzində kredit və avanslar üzrə zərərlərin bağlanması üçün xüsusi ehtiyatlarda edilmiş dəyişikliklərin ətraflı təsviri və bu zaman aşağıdakı məlumatlar ayrı-ayrılıqda əks olunmalıdır:
dövr ərzində kredit və avanslar üzrə zərərlər üçün xərc kimi tanınmış məbləğ;
dövr ərzində əvvəllər silinmiş kredit və avansların kompensasiya edilməsi üzrə kredit məbləği. 27
c)
hesabat tarixinə kredit və avanslar üzrə zərərlərin bağlanması üçün ehtiyatların ümumi məbləği; ç) mühasibat balansına daxil edilmiş faizləri hesablanmayan kredit və avansların ümumi məbləği, habelə həmin kredit və avansların balans məbləğinin müəyyən edilməsində istifadə olunan metodu. 20.2.
portfelində olan potensial xərclərə əlavə olaraq bu xərclərə münasibətdə təxirə salınmış istənilən məbləğlər, bölüşdürülməmiş mənfəətin bölüşdürülməsi kimi nəzərə alınmalıdır. Bu göstəricilərin azalması nəticəsində meydana çıxan kredit məbləğləri bölüşdürülməmiş mənfəətin artmasına gətirib çıxarır və dövr üzrə xalis mənfəətin və ya zərərin hesablanmasına daxil edilmir.
21. Məlumatların digər açıqlamaları
21.1.
Ümumi bank riskinin, o cümlədən gələcək zərərlər və digər gözlənilməyən risklər və ya şərti hadisələr üçün ödənilməsi təxirə salınmış hər bir məbləğ, bölüşdürülməmiş mənfəətin bölüşdürülməsi kimi ayrıca açıqlanmalıdır. Bu göstəricilərin azalması nəticəsində yaranan istənilən kreditləşən məbləğlər bölüşdürülməmiş mənfəəti artırır və dövr ərzində xalis mənfəət və zərərin hesablanmasına aid edilmir.
21.2.
həmçinin təminat kimi qoyulmuş aktivlərin xarakterini və balans dəyərini əks etdirməlidir. Əlaqəli tərəflərlə əməliyyat lar 21.3.
Bank tərəfindən əlaqəli tərəflərlə əməliyyatlar həyata keçirilərkən 28
əməliyyatların xarakterini, növünü və maliyyə hesabatlarının düzgün başa düşülməsi üçün zəruri olan digər elementləri açıqlanmalıdır. 22. Yekun müddəalar
Yüklə 257,09 Kb. Dostları ilə paylaş:
|