Downloaded from KitabYurdu org
Yüklə 3,61 Mb. Pdf görüntüsü
|
110
Özünü içəri atdı və otağına tullandı. Hildeyə gələn birinci məktubu qırmızı şarfın altında tapdı. Hə! 15 iyunda imzalanmışdı poçtda. Sofinin ad günü və yay tətilinin başlamasından bir gün əvvəl. Supermarketin yanına Coannayla görüşmək üçün qaçanda fikirləri ondan bərk qaçırdı. Hilde kimdir? Onun atasına niyə elə gəlir ki, Sofi onu tapa bilər. Hər halda məktubu qızına deyil, Sofiyə göndərməsi mənasız hərəkətdi. Bu, qızının ünvanını bilmədiyinə görə ola bilməzdi. Bəlkə zarafatdı? Bəlkə o, tamamilə yad bir adamı detektiv, yaxud poçtalyon kimi oynatmaqla qızına ad günü sürprizi edir? Bəlkə buna görə onu ayın birincisi seçiblər? Və bu adam ondan vasitəçi kimi istifadə edir ki, onu qızına yeni rəfiqə kimi ad günü hədiyyəsi etsin? O, ömürlük rəfiqə ola biləcək bir hədiyyədirmi? Əgər bu coker Livandadırsa, Sofinin ünvanını necə tapıb? Sofiylə Hildenin ən az iki ortaq cəhəti var. Hildenin ad günü 15 iyundursa, ikisi də eyni gündə doğulublar. Onların ikisinin də atası Yer kürəsinin o biri tərəfindədir. Sofi qeyri-adi bir aləmə cəlb olunduğunu hiss etdi. Bəlkə də bütün bunlardan sonra taleyə inanmaq o qədər də böyük axmaqlıq deyil. Hər halda o, belə tez nəticə çıxarmamalıydı; bütün bunların tam təbii izahı olmalıydı. Bəs Hilde Lillesandda yaşayırsa, pulqabısı Albert Knoksda nə gəzir? Lillesand buradan kilometlərlə uzaqdır. Bəs niyə Sofi bu məktubu səkidə tapdı? Bəlkə poçtalyon Sofinin poçt qutusuna tərəf gedəndə çantasından düşürüb? Əgər elədirsə, niyə məhz bu açıqca düşməliydi? Xəstəsən? - Sofi nəhayət supermarketə çatanda Coanna özündən çıxdı. Bağışla. Coanna məktəb müəllimləri kimi qaşlarını çatdı. Yaxşı olar ki, izah edəsən. BMT ilə bağlıdır. Livandakı düşmən bölmələri məni saxlamışdılar. Başa düşürəm, aşiq olmusan! downloaded from KitabYurdu.org
111
Ayaqları onları qaçıra bildiyi qədər sürətlə məktəbə qaçdılar. Sofinin hazırlaşa bilmədiyi dinşünaslıq imtahanı artıq çoxdan başlamışdı. İmtahan sualları vərəqində yazılmışdı: Həyat və təhəmmül fəlsəfəsi Yalnız bilə bildiyimiz və bir də yalnız inana biləcəyimiz şeylərin siyahısını tut. İnsanın həyat fəlsəfəsinə təsir edən amillərdən bir neçəsini sadala. Vicdan nə deməkdir? Səncə, o, hamı üçün birdir? Dəyərlərin üstünlüyü deyəndə nə nəzərdə tutulur? Sofi yazmağa başlamazdan əvvəl xeyli fikrə getdi. Alberto Knoksdan öyrəndiyi fikirlərdən istifadə edə bilərdimi? O, bunu etməliydi, çünki Dinşünaslıq kitabının üzünü günlərlə açmamışdı. Yazmağa başlayan kimi sözlər elə bil, onun qələmindən axmağa başladılar. Yazdı ki, Ayın yaşıl pendir olmadığını, onda kraterlərin olduğunu, Sokrat və İsanın ölümə məhkum edildiklərini, hamının gec-tez öləcəyini, Akropoldakı böyük məbədlərin eramızdan əvvəl beşinci yüzildə İranla müharibədən sonra tikildiyini, ən məşhur tanrılar məbədinin Delfidə olduğunu bilə bilərik. Yalnız inana biləcəyimiz şeylərə nümunə kimi isə bunları yazdı: başqa planetlərdə həyat varmı, yoxmu, Tanrı varmı, yoxmu, ölümdən sonra həyat varmı, İsa Tanrının oğludurmu, ya sadəcə olaraq, müdrik bir adamdır?! Siyahının sonunda isə yazdı: “Biz dünyanın necə yarandığını dəqiq bilmirik. Kainat bir sehrbazın silindr şlyapasından çıxardığı böyük dovşanla müqayisə edilə bilər. Filosoflar dovşanın tükünün uclarına doğru dırmaşmağa çalışırlar ki, böyük sehrbazın düz gözlərinin içinə baxsınlar. Onların buna nail olub-olmayacaqları açıq sualdır. Əgər hər bir filosof o birinin belinə dırmansa, onlar tüklərin lap yuxarısına dırmaşa bilərlər, elədə bir gün nə isə edə biləcəklərinə imkan var. Əlavə: İncildə dovşanın gözəl tükü sayıla biləcək bir şey var. Bu tükün adı Babil qülləsidir. O dağıdıldı, çünki böyük sehrbaz balaca insan həşəratların onun yaratdığı ağ dovşanın yuxarısına çıxmalarını downloaded from KitabYurdu.org
112
istəmədi”. Növbəti sual belə idi: “İnsanın həyat fəlsəfəsinə təsir edən amillərdən bir neçəsini sadala". Sofi yazdı: Tərbiyə və ətraf mühit vacibdir. Platonun vaxtında yaşayan insanlarla bugünkü insanların həyat fəlsəfəsi fərqlidir, çünki onlar fərqli zamanlarda və mühitlərdə yaşayıblar. Başqa bir amil insanların öz qazandıqları təcrübədir. İnsanda sərbəst mühakimə qabiliyyəti olur, bu sağlam mühakiməni ona ətrafındakılar diktə etmir. Hamıda ondan olur. Ətraf mühit və sosial situasiyanı Platonun mağarasının dərinliklərilə müqayisə etmək olar. Ağıllarını işlətməklə insanlar özlərini qaranlıqdan çıxara bilərlər. Lakin belə səyahət cəsarət də istəyir. Sokrat özünü dövrünün ətrafda hökm sürən baxışlarından azad edən insana yaxşı bir nümunədir. Axırda isə yazdı: “Günümüzdə bir çox ölkələrin və mədəniyyətlərin insanları bir-birinə qarışıblar. Xristianlar, müsəlmanlar, buddistlər eyni binada yaşayırlar. Bu halda niyə hamının eyni şeyə inanmadığını soruşmaqdansa hər bir adamın inancını qəbul etmək daha vacibdir”. Sofi fikirləşdi ki, yazısı pis alınmadı. Əlbəttə ki, əsas zəmini fəlsəfə müəllimindən öyrəndiklərindən götürmüşdü. Yazını öz sərbəst mühakiməsinin cizgilərilə və başqa yerdə oxuyub eşitdiklərilə də təchiz etmişdi. Üçüncü sualı oxudu: “Vicdan nə deməkdir? Səncə, o, hamı üçün eynidir?” Bu, onlarn sinifdə çox müzakirə etdikləri məsələ idi. Sofi yazdı: “Vicdan insanların doğruya və yanlışa cavab vermək qabiliyyətidir. Şəxsən mən belə fikirləşirəm ki, hamıda bu qabiliyyət var, başqa sözlə, vicdan anadangəlmədir. Sokrat da bu fikirdəydi. Lakin vicdanın nə dediyi insandan insana dəyişə bilir. Kimsə deyə bilər ki, bu, sofistlərin fikridir. Onlar düşünürdülər ki, doğru və yanlışı əsasən fərdlərin içində böyüdükləri mühit müəyyən eləyir. Sokrat isə inanırdı ki, vicdan hamı üçün eynidir. Bəlkə də hər iki mövqe haqlıdır. Tutalım, birisi özünü çılpaq göstərdiyinə görə günahkar hiss etmir, bir çoxları isə əksinə. Ona görə də vicdanın olması ilə onu işlətmək eyni şey deyil. Bəzi insanlar sanki özlərinə hesabat vemədən yaşayırlar, mən inanıram downloaded from KitabYurdu.org
Yüklə 3,61 Mb. Dostları ilə paylaş:
|