Dr. Mustafa GÖRÜryilmaz
Yüklə 3,77 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- ÇIRPINIRDI QARA DƏNĠZ
297
türkləriyik, onun bir parçasıyıq. Bizim qanımız da, dilimiz də, dinimiz də birdir. Niyə bizi bir-birimizdən ayırmaq istəyirlər? Bunu baĢa düĢmək mümkün deyildir. Ġndi Ģükür Allaha ki, Azərbaycan müstəqillik qazanıb. Ġndi azad düĢünürük, azad öyrənirik. Biz Türkiyəyə gedirik, onlar bura gəlirlər. Biz Türkiyənin yazıçılarını, Ģairlərini və ədiblərini oxuyuruq, öyrənirik, onları öz yazıçılarımız hesab edirik. Onlar da bizimkiləri sevərək oxuyurlar. Bunu bilirəm ki, mən türklüyümlə fəxr edirəm"
6 . Sovet Ġttifaqında Lenin, Stalin və ətraflarındakı kommunist diktatorlar Bakı və Azərbaycanın sərvətinə yenidən əl uzatdılar. Min illərlə Azərbaycanda yaĢayan Oğuz türklərinin, Dədə Qorqud nəvələrinin yurdunu iĢğal etdilər. Sərvətlərini talan etdilər. Bu sərvətləri, rusların və Moskvanın sərəncamına verdilər. Bu torpağın insanlarına "siz türk deyilsiniz" dedilər. Xeyr, mən türk oğlu türkəm, Dədə Qorqudun, Nizaminin, Füzulinin, Koroğlunun, Xətainin nəvəsiyəm deyənləri, 1937-ci illərdə yalnız türk olduqları üçün qətl etdilər. Sibirə sürgünə göndərdilər, odunu-ocağını söndürdülər. Azərbaycanlıların milli Ģairi Əhməd Cavad türk millətinin bağrından çıxan qəhrəman ordu üçün duyuğu və həyəcan yüklü bir Ģer yazmıĢdı 7 . Türk dünyasının yetiĢdirdiyi, bütün dünyada məĢhur olan bəstəkar Üzeyir Hacıbəyov də bu Ģeirə musiqi bəstələmiĢdi. ġeirin orijinalı bu Ģəkildə idi 8 .
ÇIRPINIRDI QARA DƏNĠZ Çırpınırdı Qara dəniz, Baxıb türkün bayrağına Ah, ölmədən bir görəydim, Düşə bilsəm ayağına. Sırmalar sarsam qoluna, İncilər düzsəm yoluna, Fırtınalar dursun yana, Yol ver türkün bayrağına. Həmidiyə və türk qanı, Heç birinin bitməz şanı, Kazbek oldu ilk qurbanı, Əyil türkün bayrağına. Türk elindən əsən yellər, Sənə şirin salam söylər Olsun bütün Qafqaz ellər, 298
Qafqazlardan aşacağız, Türklüyə şan qatacağız Türkün şanlı bayrağını, Yüksəklərə asacağız. Qaf dağlarında oxunan bir mahnı var: "Lalələr" Dinləyənləri Ģad edir. Qafqazdan yüksələn türklərin imdadına, fəryadına çatan Anadolu övladları üçün, qəhrəman Mehmetçik üçün bir nəğmə yazılmıĢdı. Bu nəğmənin adı "Lalələr" idi. Qəhrəman Mehmetçiyin baĢına geydiyi Ģapkanın ucları yuxarı qalxmıĢ və sivri idi. Bu baĢlıq azərbaycanlılar tərəfindən laləyə bənzədilmiĢdi. Türklərin milli sazlarından tar kimi, milli Ģapkalardan qalpaq kimi, Novruz bayramı kimi, "Lalələr" mahnısı da Sovet rejimində bəzilərinin xoĢuna gəlmədi. Bir ara qadağan olundu. Ancaq bu mahnının sözləri 1937-ci ildə tamam dəyiĢdirildi.
Yazın əvvəlində Gəncə çölündə Çıxıblar yenə də dizə lalələr. Yağışdan islanmış yarpaqlarını Səriblər dərəyə, düzə lalələr. Xəyalımdan nələr gəlib, nə keçər Yaz gələr, ellərə durnalar köçər Bulaqlar samovar, ağ daşlar şəkər, Bənzəyir çəməndə közə lalələr. Meylim üzündəki qara xaldadır, Hicranın əlacı ilk vüsaldadır, Nə vaxtdır Bakının gözü yoldadır Bir qonaq gələsiz bizə, lalələr. Azərbaycanın paytaxtı Bakı, AbĢeron yarımadasında yerləĢir. AbĢeron, Qafqazın bir qartal dimdiyi kimi Xəzər dənizinə uzanan son nöqtəsinə, düzlük olan bölgəyə verilən addır. AbĢeron kəlməsi, 24 Oğuz boyundan birinin adı olan türkcə "AvĢar" və ya "AfĢar" ilə farsca yer və aidiyyət bildirən an Ģəkilçisinin dəyiĢikliyə uğrayaraq AbĢeron Ģəklinə düĢməsindən meydana gələn bir addır. Türklərin bu coğrafiyanı özlərinə vətən etdikdən sonra, müxtəlif zamanlarda AfĢaran və ya AvĢaran kəlməsi Oğuzların danıĢdığı qərb türkcəsindəki səs və ya hərf dəyiĢməsi qanununa uyğun olaraq AbĢeron Ģəklinə düĢmüĢdür. AbĢeron yarımadası AvĢar,
299
Bayat, Kınık baĢda olmaqla, Oğuz türklərinin bir çox boyuna mənsub insanların yaĢadığı qəsəbə və kəndlərin yerləĢdiyi gözəl bir ərazidir. Buzovna, AbĢeron yarımadasının Ģərq tərəfində yerləĢən gözəl bir sahil qəsəbəsidir. Adını Oğuz türklərinin Boçox qolundan almıĢdır. Buzovnalı Hacı Ġsgəndər, 1918-ci ildə erməni, rus və ingilislərin türklərə qarĢı törətdikləri qırğını dayandırmaq üçün əli silah tutanları ətrafına toplamıĢdı. Bakının düĢmən iĢğalından qurtarılması üçün baĢlanan hərbi hərəkatda o da yoldaĢları ilə tapĢırıq almıĢdı. Əhmədli və Zığ bölgələrini ələ keçirmiĢdilər. Qələbədən sonra Nuru paĢanı evində üç gün qonaq etmiĢdi. Qorxu imperiyasının baĢındakı Stalinin əmrilə 1937-ci ildə KQB (DTK) tərəfindən sorğu-sual edilib, müasir rus çarları Hacı Ġskəndərdən, 1918 ildə ətrafına toplanıb vətənini, evini, namusunu qoruyan buzovnalı qəhrəman silah yoldaĢlarının adını, siyahısını istəyiblər. Hacı Ġsgəndər, bir qəhrəman idi. BaĢ Göynükdə "mən sarı çiyana, düĢmənə arxamı çevirmərəm deyən Türk Əhməd Baba" kimi etdi. YoldaĢlarının adını düĢmənə demədi. Ağır iĢgəncələrə məruz qaldı. Alçalmadı, yıxılmadı, iĢgəncələrin önündə əyilmədi, qəhrəmancasına Ģəhid oldu. Buzovnalılar, qəhrəman Hacı Ġsgəndər və yoldaĢlarını unutmadılar. Bu gün onların xatirəsi yaĢadılır. Azərbaycan müstəqillik qazandıqdan sonra 2003-cü ildə Hacı Ġsgəndərin evini muzey kimi yenidən bərpa etdilər. Evin küçəyə baxan divarına isə Hacı Ġsgəndərin mərmər üzərinə həkk olunmuĢ Ģəklini asdılar. AçılıĢ mərasimində küçə Azərbaycan və Türk bayraqları ilə bəzədildi 9 .
və Gürcüstanda yaĢayan türkləri, eynən Anadoluda olduğu kimi vəhĢicəsinə öldürürdülər. Mehmetçik Toroslardan, Ərciyəsdən, Palantökənlərdən qopub Qafqazdakı qardaĢlarının imdadına çatdı. Bu düĢüncənin arxasındakı əsl niyyəti, professor Nizami Cəfərov belə dilə gətirir: "Türk ordusunun Qafqaza gəliĢi Azərbaycan türklərinin taleyini tarixi baxımdan istiqamətləndirən bir hadisədir. Sadəcə bunun nəticəsində Azərbaycanda milli və siyasi diriliĢi qoruyacaq, müdafiə edəcək hərbi-siyasi sistem qurula bilmiĢdir. Bu hərbi və siyasi sistemin əsasını isə Türk Qafqaz Ġslam Ordusu qoymuĢdur. Bu ordu, düĢmən tarixçilərin yazdığı kimi, yalnız Bakıya gəlib neft mədənlərini ələ keçirmək və talan etmək üçün gəlməmiĢdi. Bu ordunun məramı bütün Azərbaycan türklərini xilas etmək idi. Türk Qafqaz Ġslam Ordusu bu amala sona qədər sadiq qaldı. Azərbaycan və Dağıstanın hər yerində yaĢayan türklərin müstəqil bir dövlət qura bilmələri üçün mübarizə apardılar. Qafqazda ən böyüyündən ən kiçiyinə qədər bütün yaĢayıĢ məntəqələrində yaĢayan türklərin, müdafiə hissini və vətən sevgisini hərəkətə keçirdilər. Gəncə, Göyçay, Neftçala, Salyan və ġamaxıda olan döyüĢlər və nəhayət Bakının xilas edilməsi ilə sona çatan Yüklə 3,77 Mb. Dostları ilə paylaş:
|