E L e k t r o n b I z n e s
E L E K T R O N B İ Z N E S
Yüklə 2,88 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- E L E K T R O N B İ Z N E S
E L E K T R O N B İ Z N E S _________________________52___________________________ E L E K T R O N B İ Z N E S _________________________53___________________________ SATINALMALARIN ELEKTRON İDARƏ EDİLMƏSİ Son illər ərzində satınalmaların idarə edilməsi məsələləri bütün dünyada həm kommersiya, həm də dövlət təşkilatları rəhbərlərinin diqqətini daha çox cəlb etməyə başlamışdır. Yüksək səviyyə rəhbərləri arasında belə bir fikir formalaşmışdır ki, mənfəətin artırılması üçün təkcə iqtisadi təcrübədə geniş tətbiq edilən satış və dövrüyyənin artırılması kimi ənənəvi üsullar deyil, həm də müəssisə fəaliyyətinin daxili xərclərinin azaldılması yolu da vardır. Daxili xərclərin azaldılmasının ən səmərəli üsullarından biri kiberfəza imkanlarından istifadə etməklə satınalmalar sisteminin təkmilləşdirilməsidir. Son zamanlaradək bu məsələnin həlli üçün əsasən elektron sənəd mübadiləsi ( Electronic Document Interchange - EDI) texnologiyasına əsaslanan vasitələrdən istifadə edilirdi. Bu texnologiya kifayət qədər çevik və təhlükəsiz həlləri təmin etsə də, nisbətən geniş miqyaslarda çox mürəkkəbləşir və baha başa gəlir. İnternetin meydana gəlməsi və inkişaf etməsi, xüsusən də İnternet/İntranet-texnologiyaların işlənib hazırlanması satınalmaların elektron idarə edilməsi (e- Procurement) adlanan yeni həllər sinfinin yaranması ilə nəticələnmişdir. Təcrübəli menecerlərə yaxşı məlum olan bir qayda vardır: məhsul və ya xidmətlərin satınalmalarının bütün tranzaksiyalarının 80%-i tranzaksiyaların ümumi dəyərinin 20%-ni təmin edir (Bu qaydaya görə, alimlərin 20%-i yeni ideyanın yaradıcısı, 80%-i yayıcısıdır). Hər biri ayrılıqda nisbətən az dəyərə malik olsa da, böyük miqdarda satın E L E K T R O N B İ Z N E S _________________________54___________________________ alındığından, məhsul və ya xidmətlərin satınalmaları ilə bağlı qaimə xərclərinin azaldılması müəssisə miqyasında böyük əhəmiyyət kəsb edir. Müxtəlif sənaye sahələrini təmsil edən aparıcı şirkətlərin çoxu satınalmaların elektron idarə edilməsindən istifadəyə üstünlük verirlər. Satınalmaların elektron idarə edilməsinin təşkili üzrə məsləhətçi-konsaltinq xidməti göstərməyə başlayan ilk şirkətlərdən biri PriceWaterhouseCoopers şirkəti olmuşdur. Hal-hazırda bu şirkət elektron biznesin qlobal miqyasda inkişaf etdirilməsi təşəbbüsü ilə çıxış edərək dünyada satınalmaların idarə edilməsinin avtomatlaşdırılması üzrə fəaliyyət göstərən bütün layihələşdirici qurumlarla sıx münasibətlər qurmağa çalışır. Satınalmaların elektron idarə edilməsi sisteminin qurulması xərclərinin azaldılması məqsədilə bir-neçə sifarişçi birləşə bilir. Bu sistemin hər bir sifarişçi üçün ucuz başa gəlməsindən ötrü hərə öz malgöndərənini sistemə daxil edərək qalan sifarişçilər üçün seçim imkanını genişləndirirlər. Bir-biri ilə kooperasiya əlaqəsinə girməklə müəssisələr birgə sifariş hazırlayıb müəyyən güzəştə nail ola bilirlər. Satınalmaların elektron idarə edilməsi sisteminin tətbiqində insan amili vacib rol oynayır. Sistemin gerçək xeyir gətirməyə başlaması üçün elə şərait yaradılmalıdır ki, əməkdaşların bu sistemdən istifadə edilməsinə marağı olsun. Xüsusən də lazımi məhsul və xidmət göndəricilərinin “seçim” ənənəsinin kristallaşdığı hallarda bu, daha böyük əhəmiyyət daşıyır. Satınalmaların elektron idarə edilməsi sistemi özlüyündə müəssisədə birbaşa xərclərin azaldılmasını təmin etmir, bu sistem yalnız menecerlərin fəaliyyətinə və qəbul E L E K T R O N B İ Z N E S _________________________55___________________________ etdikləri qərarlara nəzarət etmək alətidir. Alətdən istifadənin səmərəliliyi rəhbərliyin bu istiqamətdə həvəsləndirmə bacarığından çox asılıdır. Hal-hazırda satınalmaların elektron idarə edilməsi 3 əsas sinfə bölünür: 1.Elektron kataloqlar və məlumat aqreqatorları sistemi; 2.Qarşılıqlı, müqabil sifarişlər axtarışı sistemi; 3.Elektron tender sistemi. Tipik kataloq malgöndərənlərin məhsullarını toplu halda birləşdirir və alıcıya imkan verir ki, müəyyən kriterilər üzrə lazımi məhsulu və ya xidməti qlobal axtarış tətbiq etməklə tapa bilsin. Bir qayda olaraq, kataloq bu sahədə ixtisaslaşdırılmış şirkət tərəfindən yaradılır və aktual vəziyyətdə saxlanır ki, buna da universal müştəri olan brauzerin köməyi ilə İnternet infrastrukturundan istifadə etməklə müraciət edilir. Satınalmaların elektron idarə edilməsi texnologiyasından istifadə edən müəssisələr elektron kataloqa abunəçi olaraq sözügedən sistemin yaradılması və istismarı ilə bağlı xərclərdən imtina etmək imkanı qazanır. Bu müəssisələr yalnız provayder xidmətinə və kataloqa müraciət edilməsinə ödənişlər edir. Bu variantda alıcılar daha geniş seçim imkanı qazanmaqla satıcıları daha kəskin rəqabət mühitinə salırlar. Şirkətlərin mövcudluğunun birinci mərhələsində informasiya vasitəçiləri öz xidmətlərinə tələbin ən yüksək səviyyəyə çatmasına çalışırlar. Kontragentlər (Kontragent – müqavilə üzrə müəyyən təəhhüd (öhdəlik) götürən şəxs və ya idarə) elektron kataloqu dəstəkləyən informasiya serverində nə qədər çox saziş bağlayırlarsa, server sahibləri bir o qədər çox gəlir əldə edirlər. İnformasiya vasitəçilərinin xidmətlərindən istifadə etmək istəyən istifadəçilərin sayı artdıqca, xüsusi Yüklə 2,88 Kb. Dostları ilə paylaş:
|