E L e k t r o n b I z n e s
E L E K T R O N B İ Z N E S
Yüklə 2,88 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- E L E K T R O N B İ Z N E S
E L E K T R O N B İ Z N E S _________________________157___________________________ • Kartdan istifadə edilməklə baş tutmuş alqı-satqının qeyd edildiyi kağız və elektron sənədlərin qəbulu, çeşidlənməsi və göndərilməsi; • Bu və ya digər səbəbdən əməliyyatı dayandırılmış kartların (stop-vərəqlərin) siyahısının yayımlanması. Ekvayer və emitent funksiyalarının icrası bir bank tərəfindən aparıla bilər. Ekvayer-bankın əsas funksiyası satıcılarla hesablaşmaların icrası ilə bağlı olan maliyyə fəaliyyətidir. Bundan əlavə, ekvayer-bank öz şöbələri və ya ona aid bankomatlar vasitəsilə plastik kart üzrə nağd pul verə bilir. Müəyyən texniki funksiyaları ekvayer-bank ixtisaslaşdırılmış servis təşkilatlarına – prosessinq mərkəzlərinə həvalə edə bilər. Hər bir ekvayer-bank satıcılara emitent-bank kartlarının sahiblərinin konkret ödəmə sisteminə daxil olan tədiyələri üzrə vəsait köçürə bilir. Ekvayerin xərclədiyi müvafiq vəsait emitentlər tərəfindən razılaşdırılmış müddətdə ekvayerin hesabına köçürülməlidir. Ekvayerlə emitent arasında qarşılıqlı hesablaşmaların operativ qaydada həyata keçirilməsi üçün ödəmə sisteminin elementlərindən biri olan hesablaşma bankından istifadə edilə bilir. Bunun üçün ekvayer və emitent hesablaşma bankında müxabirələşmə hesabları açmalıdırlar. ÖDƏMƏ (TƏDİYƏ) SİSTEMİ Ödəmə sistemi dedikdə, bank tərəfindən ödəmə (tədiyə) vasitəsi kimi buraxılmış və müəyyən standarta cavab verən plastik kartların istifadə edilməsi üzrə texnoloji metodlar çoxluğu nəzərdə tutulur. Ödəmə sistemi yaradılarkən həll edilən əsas məsələlərdən biri qarşılıqlı ödəmə hesablaşmalarının aparılması zamanı E L E K T R O N B İ Z N E S _________________________158___________________________ emitent sisteminə daxil olan kartlara göstərilən ümumi xidmət qaydalarının seçilməsi və riayət olunmasıdır. Bu qaydalar kartlarla aparılan əməliyyatların həm texnoloji məsələlərini, yəni verilənlərin standarta uyğun olmasını, avtorizə prosedurlarını, avadanlıqlardan istifadə təlimatlarını, həm də kartlara xidmət göstərilməsi ilə bağlı maliyyə məsələlərini, yəni xidmət şəbəkəsinin tərkibinə daxil olan ticarət təşkilatları ilə hesablaşma prosedurlarını, banklararası hesablaşma qaydalarını və tarifləri əhatə edir. Ödəmə sisteminin nüvəsi - müqavilə öhdəliklərinə əsaslanan banklar çoxluğundan ibarətdir. Ödəmə sisteminin tərkibinə, həmçinin ticarət təşkilatları, xidmət məntəqələri şəbəkəsi əmələ gətirən servis müəssisələri daxildir. Ödəmə sisteminin normal fəaliyyət göstərməsi üçün kartlara texniki dəstək xidməti göstərən ixtisaslaşmış qeyri-maliyyə təşkilatları, yəni prosessinq mərkəzləri və texniki xidmət mərkəzləri olmalıdır. Auditor funksiyasının icrası üçün zəruri ilkin şərt tranzaksiyalar protokollarının aparılmasıdır. Tranzaksiyalar protokolu dedikdə, ödəmə kartları ilə həyata keçirilən əməliyyatlara, o cümlədən, nağd pul verilməsinə dair məlumatların avtomatik qeyd edilməsi nəzərdə tutulur. Prosessinq mərkəzi – ekvayerlərdən və ya bilavasitə xidmət məntəqələrindən daxil olan avtorizasiya və/və ya tranzaksiyalar protokoluna sorğuların emalı ilə məşğul olan ixtisaslaşdırılmış servis təşkilatıdır. Prosessinq mərkəzi ödəmə sisteminin iştirakçıları olan banklar və kart sahibləri barədə məlumatlar saxlanan VB-ni işlədir. Prosessinq mərkəzi konkret kart sahibləri üçün ödəmə həcminə qoyulmuş məhdudiyyətləri saxlayır və emitent-bankın öz VB-si olmadıqda, yəni off-line E L E K T R O N B İ Z N E S _________________________159___________________________ bank rejimində avtorizasiya sorğularını da icra edir. Prosessinq mərkəzi VB-də operativ avtorizasiya əməliyyatı barədə emitent-banka, emitent-bankdan aldığı kart barədəki məlumtları ekvayerə ötürür. QEYD: Ekvayer ticarət-servis və bankomat şəbəkəsində kartlardan istifadə etməklə qarşılıqlı əlaqələri yerinə yetirmək üçün bütün əməliyyatlar spekterini həyata keçirən bank və ya şirkətdir. Şəbəkədə yerinə yetirilən əməliyyat barədə məlumat alan kimi ekvayer həmin məlumatları hesablamalar aparmaq üçün sistemə göndərir. Ekvayer məhsulların satış nöqtələrinə yerləşdirilməsinə və həmin məhsullarin alınmasının və ya satılmasının kartlardan istifadə olunmaqla həyata keçirilməsinə cavabdehdir. Texnoloji baxımdan, prosessinq mərkəzi məhsuldar rabitə kanallarına etibarlı qoşulmuş ixtisaslaşdırılmış hesablayıcı mərkəzdir. Bu mərkəz kifayət qədər sərt şərtlərdə işləyir. Belə ki, real vaxt miqyasında baş verən intensiv tranzaksiyalar axınlarının zəmanətli emalını həyata keçirir. Debet kartından istifadə edilməsi ödəmə sisteminin ixtiyari xidmət məntəqəsindəki alqı-satqının avtorizasiyasının on-line rejimində həyata keçirilməsini zəruri edir. Kredit kartı ilə əməliyyatlar üçün avtorizasiya həmişə lazım olmur. Lakin bankomatdan pul götürüldükdə avtorizasiya məcburidir. Gün ərzində (və ya razılaşmaya əsasən, başqa vaxt periodunda) yığılmış tranzaksiyalar protokollarının əsasında prosessinq mərkəzi yekun məlumat hazırlayıb ödəmə sisteminin iştirakçıları olan banklar arasında qarşılıqlı hesablaşmalar aparaılması üçün yayımlayır. Emitentin sorğusu- Yüklə 2,88 Kb. Dostları ilə paylaş:
|