Ebedi dönüş mitosu
Yüklə 3,73 Mb. Pdf görüntüsü
|
| rih Felsefesi Üzerine Dersler
yapıtının başında. İlkeller ken dilerini her zaman masum hissetmemişler, fakat hatalarını periyodik olarak itiraf ederek masumiyet haline dönmeye ça lışmışlardır. Bu arınma eğiliminde hayvansılığın yitik cen netine yönelik bir nostalji görebilir miyiz? Ya da, ilkelin "bel lek” sahibi olmama, zamanı kaydetmeme ye ona kendi varo luşunun bir boyutu olarak katlanmakla yetinip "içselleş tirmeme", bilince dönüştürmeme arzusunda "ontik” olana du yulan açlığı, olma, jestlerini sürekli tekrarladığı arketipik varlıklar tarzmda olma arzusunu görebilir miyiz? Bu problem birincil önemdedir ve bir kaç satırda tartış mamız kesinlikle mümkün değil. Ama, ilkeller arasında yitik cennet nostaljisinin "hayvanlık cenneti"ni yeniden kurma gibi bir arzuya yer vermediğine inanmak için yeterince sebep var. Bilakis, "cennet"in mitsel anılarına ilişkin bildiğimiz her şey "düşmüş insan"m şimdiki halinde gerçekleşmesi ebediyen mümkün olmayan bir bolluk ve güzelliği yaşayan ideal bir in sanlık imgesi çıkıyor karşımıza. Gerçekten, bir çok halkın mi tosları insanların ölümü, külfeti, acıyı bilmediği, bol miktar da yiyeceğe kolayca sahip olduğu çok eski bir çağa imada bulunmaktadır. In illo tempore, tanrılar yeryüzüne iniyor ve insanların arasına karışıyorlardı; insanlar da kolaylıkla gö ğe çıkabiliyordu. Bir ritüel hatanın sonûcunda gökle yer ara sındaki iletişim kesilmiş ve tanrılar göğün en yüksek yerle rine çekilmişlerdir. O zamandan beri insanlar yiyecek bulmak için çalışmak zorunda kalmış ve ölümsüzlüğü yitirmişlerdir. Dolayısıyla, geleneksel toplum insanın tarihi reddetme ve kendisini arketiplerin sayısı belirsiz tekrarıyla sınırlama ar zusu gerçeğe duyduğu açlık ve kendisini dindışı varoluşun an lamsızlığı altında ezilmeye terkederek kendini "yitirmek ten" korkmasına bağlanabilir. İlkelin "gerçeklik"i ifade etmekte kullandığı formül ve imgelerin bizlere çocukça ve saçma görünmesi pek önemli de 93 ğil. Açıklayıcı olan ilkel davranışın derin anlamıdır; bu dav ranışı belirleyen "gerçek dışılıklar"m dindışı dünyasına kar şı bir mutlak gerçekliğe duyulan inançtır; son tahlilde, bu "gerçek dışılıklar" bir "dünya" oluşturmaz, kelimenin tam an lamıyla par excellence "gerçek dışı" yaratılmamış, varolm a yandır bu: boşluktur. O halde, bir arkaik ontolojiden söz etmekte haklıyız ve ancak bu ontolojiyi dikkate alarak ilkel dünyadaki en aşırı davranışı bile çınlayabiliriz -v e dolayısıylya küçümseyip bir kenara atmayız; gerçekte, bu davranış varlık ile bağlantıyı , kaybetmemek için sürdürülen umutsuzca bir çabaya tekabül et mektedir. 94 |