Ədəbiyyat, sənət və fikir dərgisi

 OZAN  DÜNYASI                                                                № 3(6), 2011 
 
80 
Узун илляр щясрятини чякдийим  
Кямаляддин  маралыннан эялибди.   
 
Ханымы  да  йанында  отурмушду,  галхды,  гуъаглашдыг,  юпцшдцк.  Деди, 
устад,  15  илдир  мян  Алмаnийада  ишляйирям,  журналистям.  20  гатар  шерими  
апарды  ки,  Алманийада  чап  етдиряъям.  Оннан  бяри  тяяссцфляр  олсун  ки, 
эюрцшмядик,  даща  билмирям  ня  тящяр  олду  онун  иши.  Аллащ  онун  ишини 
авандына  салсын.  Яэяр  саьдырса,  Aллащ  ъаныны  саь  ейлясин,  узун  юмцр 
версин она.  
- Саь  олун, устад, тцрк дцнйасында устад Камандар бюйцк бир си-
мадыр, Борчалыда йанан бир чырагдыр. Сюз чыраьы, сянят чыраьы. Вя бурда 
йанан чыраг бцтцн тцркцн саз-сюз дцнйасына ишıг салыр.  
- Мяним арзум одур ки, сюзцнцз мийани-кялам, mяним арзум одур 
ки, Aллащ гойса, Aллащ гисмят елясин, тцрк дцнйасына гядям басым. Онун 
телевизийа  каналларында  чыхышлар  едим.  Орда  мяшщур  ашыгларла  эюрцшцм, 
онларла  бирэя  консертляр  верим.  Ашыглыг  сяняти  белядир.  Мцштяряк 
эедясян, эялясяn, щяйат белядир. Пейьямбяр ялейсяламın бир сюзц вар ки, 
щяр  алим,  щяр  сяняткар  бешикдян  гября  кими  юйрянмялидир.  Гой 
юйрянсинляр  сяняткарлар.  Мяндян  чохлу-чохлу  саламларымы,  хейир-дуала-
рымы апарыб тцрк халгына чатдырасан, ашыгларына, сяняткарларына чатдырасан. 
Онлары  юпцрям,  баьрыма  басырам.  Ъансаьлыьы,  узун  юмцр  арзулайырам 
онлара.  Бир  дя  Aллащ  онлара  нейлим-неълим  дедиртмясин.  О  бяланы  бир 
даща  эюстярмясин.  Ахырынъы  бяла  олсун.  (1999-cu  ildə  Türkiyədə  baş 
vermiş zəlzələni nəzərdə tutur – red.)  
 -  Саь    олун,  устад,  чох  саь  олун.  Мцсащибя  цчцн  дярин 
миннятдарлыьымы билдирирям. Бир даща эюряшянядяк.  
           
       Мцсащибяни апарды: 
 Мирзя МЯММЯДОЬЛУ 
9 sentyabr 1999-cu il.

---

 OZAN  DÜNYASI                                                                № 3(6), 2011 
 
81 
 
 
 
 
Seyfəddin QƏNĠYEV 
professor 
 
 
 
 
SAZIN-SÖZÜN ġƏRBƏTĠ 
 
Aşıq  Şərbət  Fətiyev  1935-ci  ildə  Şamaxının  cənnətmisallı  bir 
diyarında  –  Talışnuruda,  özü  də  sazın-sözün  müqəddəs  tutulduğu  Aşıq 
Cənnətalı ocağında dünyaya göz açmışdır. Ustadın dediyi kimi, “ağlı söz 
kəsəndən  evlərində  saz  səsi  eşidilmiş,  dastan-nağıl  dinlənilmişdir”.  Elə 
ilk ustadı da atası Aşıq Cənnətalı olmuşdur. Bir müddət atasının yanında 
xanəndəlik  etmişdir.  Nəhayət,  1954-cü  ildə  atasının  xeyir-duası  və 
məsləhəti  ilə  məclislərə  ayaq  açmışdır.  Aşıq  Şərbət  atasından  iyirmidən 
artıq  dastan  öyrənmiş,  dədə  aşıqların  100-dən  artıq  ustadnamələrini 
əzbərləmişdir.  O,  Şirvanın  dədə  sənətkarı  Aşıq  Abbasdan  da  sənətin 
incəliklərinə aid bir çox mətləbləri mənimsəmiş və ondan da ustad şilləsi 
almışdır.   
Ötən əsrin 50-ci illərində Şirvan  aşıq  sənətinin  zirvələr  fəth  etmə-
sində  Aşıq  Şakir,  Aşıq  Əhməd,  Aşıq  Barat,  Aşıq  Məmmədağa,  Aşıq 
Xanmusa,  Aşıq  Xanış,  Aşıq  Hacalı  ilə  yanaşı  Aşıq  Şərbətin  də  xüsusi 
rolu  olmuşdur.  Belə  ki,  cavan  aşıq  münsiflər  tərəfindən  mükafata  – 
birinci  dərəcəli  diploma  layiq  görülüb.  Aşıq  Şərbətin  sonrakı  uğuru  isə 
Moskvada  keçirilən  Azərbaycan  ongünlüyündə  qazandığı  “Fəxri  Fər-
man” olub. Üç dəfə Azərbaycan aşıqları qurultayının nümayəndəsi  olan 
Aşıq Şərbət üç dəfə də festival laureatı adına layiq görülüb.  
Ustad  aşıq  Şirvanda  Aşıq  Xanış,  Aşıq  Əvəz,  Aşıq  Mahmud  kimi 
istedadlı şagirdlər yetirmişdir. Aşıq Şərbət hazırda Şirvan aşıq mühitinin 
canlı salnaməsidir.  
Aşığın  yaradıcılığı  barədə  folklorşünas  alimlər  və  ziyalılar  – 
Ə.Cəfərzadə, M.Həkimov, Q.Namazov, E.Məmmədli, V.Yusifli, İ.Etibar 
və başqaları bir çox dəyərli fikirlər söyləmişdir.  
Şirvan  aşıq  mühiti  müxtəlif  illərdə  müxtəlif  ustadlarla  təmsil 
olunmuşdur.  XVI  əsrdə  Boyat  Abbas,  XVII  əsrdə  Dostu  Şirvani,  Saleh 

---

 OZAN  DÜNYASI                                                                № 3(6), 2011 
 
82 
Şirazi,  XVIII  əsrdə  Aşıq  Rüstəm,  Aşıq  Sadıq,  XIX  əsrdə  Aşıq  İslam, 
Aşıq  İbrahim,  XX  əsrin  birinci  rübündə  Aşıq  Bilal,  Aşıq  Mürsəl,  XX 
əsrin ortalarında Aşıq Abbas, Aşıq Qurbanxan, Aşıq Əhməd, Aşıq Pənah. 
Bu gün isə Şirvan aşıq mühiti ustad kimi Aşıq Şərbətlə təmsil olunur.  
Şirvan  aşıq  mühitinin  klassik  dastan  və  saz  havalarına  dərindən 
bələd  olan  Aşıq  Şərbət  həm  də  yaradıcı  aşıqdır.  Onun  şeirlərinin  az  bir 
qismi  ötən  əsrin  60-cı  illərindən  başlayaraq  rayon  qəzetində,  eləcə  də 
Respublika  mətbuatında  işıq  üzü  görmüşdür.  Onun  şeirlərinin  başqa  bir 
qismi ilk dəfə 1999-cu ildə “Şərbətin sazı, Şamaxının yazı” adlı kitabında 
çap  olunmuşdur.  Aşığın  şeirlərinin  böyük  bir  hissəsi  hələ  onun  şəxsi 
arxivindədir. 
Ustad aşıq  xalq  şeirinin demək olar ki,  bütün  növlərində - qoşma, 
gəraylı,  təcnis,  müxəmməs,  qıfılbənd  və  s.  qələmini  sınamış  və  maraqlı 
əsərlər yaratmışdır. Söz və poeziya ənənələri ilə zəngin olan Şirvan aşıq 
mühiti Şərbəti uşaqlıqdan ağuşuna almışdır. Şirvanın füsunkar, allı-güllü 
təbiəti,  başı  qarlı  uca  dağları,  quşqonmaz  qayaları,  laləli-nərgizli 
ormanları,  saf  təbiəti,  buz  bulaqları  aşığın  təbini  coşdurur.  Həmin 
coşqudan Şirvanda olan istəklər, sevgilər misralaşır:  
 
“Pirqulu” meşəsin seyrə dalıram, 
Avaxıl üstünü duman alanda.  
“Cəngi” meşəsində qonaq qalanda, 
Təbiətin dəyər min cana, Şirvan.  

---