muhit ta’siridan himoya qilinganlik darajasi bo‘yicha tasniflash mumkin.
39
maxovigiga uzatadi.
Dvigatel ishga tushib, shesterna maxovik tomonidan aylantirilganda, erkin yurish
muftasi sirg‘aladi va teskari tomonga, ya’ni shesternadan yakor valiga harakatni uzatmaydi.
Starterlarning quvvati ortishi bilan erkin yurish muftalarining ishonchlilik darajasi kamayadi. Shuning
uchun, quvvati katta bo‘lgan va asosan dizel dvigatellariga o‘rnatiladigan starterlarda shesternani ilashtirish
majburiy, dvigatel ishga tushgandan keyin ilashishdan chiqarish avtomatik ravishda amalga oshriladigan
yuritma mexanizmlari qo‘llaniladi.
SHesternasi inertsiya kuchlari ta’sirida ilashuvga kiradigan va undan chiqadigan yuritma mexanizmlar
tuzilishining soddaligi, o‘lchamlari kichikligi va tannarxining pastligi bilan tavsiflanadi. Ammo,
bu turdagi
yuritma mexanizmlarda ilashuv jarayoni shesternani maxovikning tishli gardishiga kuchli urilish hollari
bilan bog‘liq. Shuning uchun, bu turdagi yuritma mexanizmlarning qo‘llash doirasi quvvati 1 kVt gacha
bo‘lgan starterlar bilan cheklangan.
Elektrodvigatel qutblarining magnityuritish kuchlari ta’sirida yakorni harakatga keltirib, shesternani
ilashtirish printsipiga
asoslangan starterlar, asosan, xorijiy mamlakat avtomobillarida tatbiq etilgan. Bu
yuritma mexanizmi quvvati 3-5 kVt bo‘lgan starterlarga o‘rnatiladi. Bunday yuritma mexanizmi
o‘rnatilgan starterlarning tuzilishi ixcham, dvigatelga mahkamlash qulay bo‘ladi, ammo ularda qimmatbaho
mis nisbatan ko‘p ishlatilishi va avtomobillar qiyalikda turganda yuritma mexanizmining ishonchlilik
darajasini pasayishi (yakorning og‘irlik kuchi ta’sirida) ularning asosiy kamchiliklari hisoblanadi.
Starterlar tuzilishini avtomobillarda ancha keng tatbiq topgan St130-A3 (Rossiya) belgili starter
misolida ko‘rish mumkin. Starter (4.2-rasm) quyidagi detallardan tashkil topgan: qutb boshmoqlari 22 va
uyg‘otish chulg‘amining g‘altaklari 21 o‘rnatilgan qobiq 15; asosiy chulg‘am 20 va kollektor 18
joylashtirilgan yakor 16; erkin yurish muftasi 12, shesterna 11 va bufer prujinasi 13 ni o‘z
ichiga olgan
yuritma mexanizmi; elektromagnit tortish relesi; yuritma va kollektor tomonidagi qopqoqlar 9, 19;
cho‘tkalar o‘rnatilgan cho‘tkatutqichlar.
Starter qobig‘i yaxlit tortilgan quvurdan yoki po‘lat tilimni kavsharlash yo‘li bilan tayyorlanib,
elektrodvigatel magnit sistemasining bir qismini tashkil qilishi bilan birga starter qopqoqlari
4.2-rasm. Ст130-A3 (Rossiya) belgili starter:
Dostları ilə paylaş: