Ekspluatatsiyasi instituti transport vositalari kafedrasi transport vositalarining elektr
Yüklə 0,56 Mb.
|
| 1 – tortish relesining kontaktlari; 2 – o‘t oldirish g‘altagining qo‘shimcha qarshiligini
ulovchi kontakt; 3 – tortish relesining chulg‘amlari; 4 – tortish relesining yakori; 5 – rostlash vint-tortqichi; 6 – himoya qobig‘i; 7 – pishang; 8 – shesternaning yurish doirasini rostlash vinti; 9 – yuritma tomondagi qopqoq; 10 – tiralish halqasi; 11 – shesterna; 12 – erkin yurish muftasi; 13 – prujina; 14 – yetaklash muftasi; 15 – qobiq; 16 – yakor; 17 – himoya tasmasi; 18 – kollektor; 19 – kollektor tomonidagi qopqoq; 20 – yakor chulg‘ami; 21 – uyg‘otish chulg‘ami; 22 – qutb boshmog‘i.. 40
mahkamlanuvchi qurilma xizmatini ham bajaradi. Qobiqning ichki yuziga vintlar yordamida to‘rtta qutb boshmoqlari 22 mahkamlanadi. YAkor va qutb boshmoqlari orasida doimiy tirqish bo‘lishini ta’minlash maqsadida qutb o‘zagining ichki yuzi yo‘niladi.Qutb boshmoqlariga uyg‘otish chulg‘amining g‘altaklari 21 o‘rnashtirilgan. G‘altaklar soni qutblar soniga teng, ya’ni ular ham to‘rtta. Ketma-ket ulangan uyg‘otish chulg‘amining g‘altaklari ko‘ndalang kesimi to‘rt burchak bo‘lgan, izolyatsiya qilinmagan PMM markali mis simdan o‘raladi. Ba’zan misni kamroq ishlatish va starterning massasini kamaytirish maqsadida g‘altaklar alyuminiy simlaridan o‘raladi. Bunda g‘altaklar bir-biriga sovuq kavsharlash yo‘li bilan ulanadi. Tok uyg‘otish chulg‘amiga elektromagnit tortish relesining asosiy kontaktlari 1 orqali qobiq yoki kollektor tomondagi qopqoqqa o‘rnatilgan izolyatsiya vtulkadan o‘tgan ko‘p tolali sim (yoki mis shina) bo‘ylab keladi. Starter yakori 16 po‘lat valning ariqchalari bo‘ylab o‘rnatilgan, qalinligi 1,0-1,2 mm bo‘lgan po‘lat plastina paketlardan iborat o‘zak, paket o‘zaklar oralig‘iga joylashtirilgan asosiy chulg‘am 20 va starter valiga presslangan kollektor 18 dan iborat. YAkor o‘zagini yupqa plastina paketlardan tayyorlanishi , ularda uyurma toklarga bo‘ladigan isrofni kamaytiradi. Starterlar ishonchli ishlashi nuqtai nazaridan elektrodvigatellarning eng muhim qismi, mis plastinalardan yig‘ilgan kollektor hisoblanadi. YAkorning aylanishlar chastotasi yuqori, cho‘tkali kontaktlardan o‘tayotgan tok zichligi katta va vibratsiya mavjud bo‘lganligi tufayli kollektorlarga qiymati ancha katta bo‘lgan mexanik, issiqlik va elektr yuklamalar ta’sir ko‘rsatadi. Starterlarda metall vtulkaga joylashtirilgan yig‘ma silindrsimon, plastmassa asosli silindrsimon va ko‘ndalang kollektor ishlatiladi (4.3- rasm). Quvvati katta bo‘lgan starterlarda qo‘llaniladigan yig‘ma silindrsimon kollektorlar (4.3-a rasm) alohida mis plastinalardan yig‘ilib, bir-biridan qalinligi 0,4-0,9 mm bo‘lgan mikant, sludinit yoki sludoplastdan tayyorlangan qistirmalar, yakor valiga presslangan metall vtulka 3 dan esa, silindrsimon mikant vtulka 4 yordamida izolyatsiya qilinadi. Kollektorning mis plastinalari 5 ikkala tomonda joylashgan konussimon siquvchi metall halqalari 1, konussimon izolyatsiya halqalari 2 va gayka 6 yordamida siqib mahkamlanadi. Quvvati 3,5 kVt gacha bo‘lgan starterlarda o‘rnatiladigan plastmassa asosli silindrsimon kollektorlarda (4.3-b rasm) plastmassa - kollektorni shakllantiruvchi element bo‘lib, mis plastinalarni yakor validan izolyatsiya qiladi va yuklama ta’sirini qabul qiladi. Kollektorning mustahkamligini oshirish maqsadida plastmassa asosga metalldan ishlangan sinch halqalar 7 joylashtirilgan. Ko‘ndalang kollektorlarning (4.3-c rasm) ishchi yuzasi yakorning aylanish o‘qiga tik holda joylashtiriladi Ularning o‘lchamlari kichik va mis nisbatan kam ishlatiladi. Kollektorning har bir plastinasining orqa tomonida halqa bo‘ylab tayanch tumshuqlar ishlangan va ularga plastmassa asos presslangan. Bu kollektorning yuqori mexanik mustahkamligini ta’minlaydi. Bu turdagi kollektorlarda cho‘tkali kontaktlar uzoq va barqaror ishlaydi. Ko‘ndalang kollektorlarning qo‘llanilishi starterlarning umumiy uzunligini va massasini kamaytirish imkonini beradi. Starterning kollektor tomonidagi qopqog‘i cho‘yandan, po‘latdan, alyuminiydan yoki rux qotishmasidan quyiladi, ba’zan esa, po‘latdan shtamplash yo‘li bilan tayyorlanadi. Qopqoqqa yoki traversaga parchinlash yo‘li bilan yoki vintlar yordamida cho‘tkatutqichlar o‘rnatiladi. CHo‘tkatutqichlar qopqoqdan tekstolit yoki boshqa turdagi izolyatsiya materialidan tayyorlangan va qalinligi 1,5-2,0 mm bo‘lgan qistirma yordamida ajratiladi. CHo‘tkatutqichlar cho‘tkalarning to‘g‘ri joylashishini va ularning zarur kuchlanish bilan kollektorning ishchi yuziga bosilib turilishini ta’minlaydi. Ko‘ndalang kollektorli starterlarda cho‘tkalar plastmassa yoki temir traversga joylashtiriladi va kollektorning ishchi yuziga o‘rama silindrsimon prujinalar vositasi bilan bosib turiladi. Starterlarda qo‘rg‘oshin va qalay qo‘shilgan mis-grafit cho‘tkalar ishlatiladi. CHo‘tkalar tarkibidagi qo‘rg‘oshin va qalay kollektor yeyilishini kamaytiradi va cho‘tka kontaktlaridagi qarshilikni pasaytiradi. Quvvati katta va tok zichligi yuqori bo‘lgan starterlarga tarkibida grafit miqdori 4.3-rasm. Starterlarning kollektorlari: Yüklə 0,56 Mb. Dostları ilə paylaş:
|