Елементляр кимйасы

Berillium nitrid – Be₃N₂. 900⁰C-də Be üzərindən azot qazı buraxdıqda alınır:
3Be + N₂  Be₃N₂
Be₃N₂-ni berillium karbidini azot atmosferində 1250⁰C-yə qədər qızdırdıqda da alınır:
3BeC + N₂  Be₃N₂ + 3C
Be₃N₂ –rəngsiz və çox sərt maddədir. 2200⁰C-də əriyir. Havanın təsirinə qarşı çox davamlıdır.
Qaynar suda isə parçalanaraq ammonyak və Be(OH)₂ əmələ gətirir:

Be₃N₂ + 6H₂O 3Be(OH)₂ + 2NH₃

Berillium hidrogenlə bilavasitə birləşmir. Onu almaq üçün BeCl₂-ə litium-hidridin efirdə məhlulu ilə təsir edilir:

BeCl₂ + 2LiH BeH₂ + 2LiCl
Hazırda BeH₂ aşağıdakı reaksiya üzrə alınır:

LiAlH₄ + (CH₃)₂Be  LiAl(CH₃)₂H₂ + BeH₂

BeH₂ –bərk halda polimer maddədir: qüvvətli reduksiyaedicidir, zəif qızdırdıqda tərkib hissələrinə parçalanır:

BeH₂  Be + H₂
BeH₂ – polimer maddə olduğu üçün, onun tərkibi adətən (BeH₂)_n şəklində yazılır.
BeH₂-yə su ilə təsir etdikdə hidroliz edir.
BeH₂ + 2H₂O  Be(OH)₂ + 2H₂
Berillium bəzi d-elementləri ilə berillidlər adlanın MeBe₁₂ (Me = Ti, Nb, Ta, Mo), MeBe₁₂ (Me =Nb,Ta) və s. tərkibli intermetallik birləşmələr əmələ gətirir. Bunlar çətin əriyən və yüksək bərkliyə malik maddələrdir. Berilliumun bütün duzları zəhərli və şirintəhərdir.
Tətbiqi. Berillium rentgen şüalarını daha yaxşı keçirdiyi üçün ondan rentgen borularında istifadə edilir. O, atom reaktorlarında neytron mənbəyi kimi də tətbiq edilir:

Berilliumun nikellə ərintisindən (Be - 1,5%) cərrahiyyə alətləri və metal dişlər hazırlanır. Tərkibində 2-4% Be olan mislə ərintisi berillium tuncu adlanır. Tuncdan podşipnik, qığılcım verməyən alətlər, yaylar, saat mexanizmləri və s. hazırlanır. Berilliumun ərintilərindən aviasiyada, maşınqayırmada, elektritexnikada və s. istifadə olunur. Eləcə də berilliumun müxtəlif poladlara, nikel, alüminium və maqneziumun xəlitələrinə aşqar kimi qatılması, onların texniki keyfiyyətlərini yaxşılaşdırır.

Berilliumun birləşmələrindən onun oksidi tibbdə dişin doldurulması üçün işlədilən sementə qatılır.
Eləcə də berillium oksidindən hazırlanmış qablar kimyəvi cəhətdən çox davamlı olmaqla, yüksək ərimə temperaturuna (2800⁰C) malikdir.