Елементляр кимйасы
Yüklə 1,33 Mb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Fiziki xassələri .
- Kimyəvi xassələri .
| Alınması. Berillium aşağıdakı üsullarla alınır:
1. Tərkibində beril olan konsentrat əhənglə əridilir. Sonra ərinti sulfat turşusu ilə işlənərək, BeSO4 alınır və ondan Be(OH)2 hazırlanır. Be(OH)2 – parçalanaraq BeO-ə çevrilir. BeO-u kömürlə qarışdırıb xlorlaşdırmaqla BeCl2 alınır ki, onu da 3500C-də əridərək elektroliz etməklə sərbəst Be alınır. BeCl2 –un ərimə temperaturunu aşağı salmaq və elektrik keçiriciliyini artırmaq üçün ona NaCl əlavə edilir. Alınan metal elektrolitdən yuyulur və arqon mühitində əridilir: BeCl2 Be + Cl2 2. Metallotermiya üsulu. BeF2 + Mg Be + MgF2 Alınan kütləni 13000C-də əritdikdə MgF2 şlak şəklində metaldan ayrılır. Elektroliz üsulu ilə alınan berillium yüksək təmizlikdə olur. Fiziki xassələri. Berillium bozumtul-ağ, bərk, kövrək və yüngül metaldır. Adi temperaturda kövrək, nisbətən yüksək temperaturda isə plastikdir. Berillium üçün zəif istilikkeçiricilik və yüksək istilik tutumu xarakterikdir. Onun elektrik keçiriciliyi misdən təxminən 3 dəfə azdır. Kimyəvi xassələri. Berillium metalların gərginlik sırasında maqneziumla sink arasında yerləşir, su ilə qarşılıqlı təsirdə olmur. Adi temperaturda və qızdırdıqda berillium əksər elementlərlə birləşir. Berilliumun oksigenlə reaksiyası çox asan gedir, havada yalnız güclü qızdırdıqda yanır: 2Be + O2 2BeO Be quru havada oksidləşməyə çox davamlıdır, bu, metalın səthində əmələ gələn oksid təbəqəsinin metalın səthini çox örtməsi və onu sonrakı oksidləşmədən qoruması ilə izah olunur. Berillium amfoter xassəyə malikdir və onun əsası xassəsi turşu xassəsinə nisbətən üstündür. O, turşularla reaksiyaya girərək müvafiq duzlar, qələvilərlə isə berillatlar əmələ gətirir. Be + 2HCl BeCl2 + H2 Be + 2KOH K2 BeO2 + H2 Berilliumun kimyəvi xassələri bir çox cəhətdən Al-a oxşayır (dövri sistemdə diaqonal üzrə oxşarlıq), belə ki, alüminium kimi berillium da qələvilərdə həll olur, qatı nitrat turşusunda passivləşir. Ona görə də uzun müddət Be-u üçvalentli hesab etmişlər və onun atom kütləsini də düz verməmişlər. Bu səhvi D.İ.Mendeleyev dövri qanunu kəşf edən zaman düzəltdi. Berillium aktiv metal olduğundan duru turşulardan H2 çıxarır (HNO3 turşusundan başqa). Qatı sulfat və qatı nitrat turşularının təsirindən Be-un səthində qoruyucu BeO alındığı üçün passivləşir. Duru nitrat turşusunda həll olur. Be + 2HNO3 BeO + 2NO2 + H2O qatı 4Be + 10 HNO3 4Be(NO3)2 + NH4NO3 + 3H2O çox duru Berilliumun mühüm birləşmələri aşağıdakılardır: BeO. Berillium oksid ağ rəngli tozdur, suda pis həll olur, 25700C-də əriyir və 30000C-də qaynayır. Yod buxarlarını çox şiddətlə adsorbsiya edir. Xarakterik xüsusiyyətlərindən biri yüksək xüsusi elektrik müqavimətinə malik olmasıdır. BeO – berilliumu oksigendə yandırmaqla, berillium hidroksidi, karbonat və ya nitratını termiki parçalamaqla alınır: Be + O2 BeO Be(OH)2 BeO + H2O 2Be(NO3)2 2BeO + 4NO2 + O2 BeO – suda həll olmur, amfoter xassə daşıdığı üçün əsas və turşu oksidləri ilə əritdikdə duz əmələ gətirir: BeO + SiO2 BeSiO3 əsasi oksid BeO + Na2O Na2 BeO2 turşu oksidi Yüklə 1,33 Mb. Dostları ilə paylaş:
|