ƏLƏVİYYƏ babayeva süSƏN, SÜNBÜL

 

24 

 

Nәnәsi dә yorğun һalda yenә taxtın üstündә oturub söylәrdi. 

Nağıl qurtarar, Zәrifә yatmazdı, qalxıb yatağında oturar vә deyәrdi: 

—

 

Nәnә can, birini dә danış, sonra yatım. 

Nәnәsi, belәliklә, bir nağılı qurtarıb o birini başlardı. B әzәn dә o bildiyi 

nağılların  һamısını  danışmalı  olardı.  Zәrifәni  isә  yuxu  aparmazdı  ki, 

aparmazdı.  Nağıllar  qurtarandan  sonra  o  öz  q әribә  suallarını  vermәyә 

başlardı: 

  —  Nәnә,  o  һeyvanxanadakı  qurd  şәngülüm,  mәngülümü  yeyәn  boz 

qurddur? Bәs sәn deyirdin ki, iti buynuzlu ala keçi onu öldürü b? 

Nәnәsi bu suallara çox çәtinliklә cavab verәrdi. 

Zәrifә nәnәnin cavabını gözlәmәz, sualı -sual әtәyinә bağlardı. 

    — Nәnә, niyә bәs һәr rәng gül olur, ancaq yaşıl gül olmur? 

  —Bıy, һeç yaşıl da gül olar?—Zәrifәnin bir çox suallarına o, bel әcә sualla 

da cavab ver әrdi. 

Belә һallarda Zәrifә nәnәsindәn çox narazı düşәr vә deyәrdi: 

—

 

Nәnә, niyә bәs mәnim anam, bağça müәllimәm һәr şeyi bilir, amma sәn 

һeç bir şey bilmirsәn? Elә deyirsәn, yaşıl da gül olar? Axı, niyә olmur?   

—

 

Onlar  oxuyub  dünyanın  gәlәcәyini,  gedәcәyini  bilir,  mәn  isә  qoca 

arvadam, belә şeylәri һaradan bilim... 

 

Bu  vaxt  nәnә  ilә  nәvәnin  deyişmәsinә

  O 

biri  otaqdan  anası  gәlәrdi. 

Zәrifәnin anası  müәllimә idi. Zәrifә anasının qollarından yapışıb  yatağının 

üstündә oturdar vә yalvarardı: 

—

 

Ana can, bir nağıl da sәn danış, sonrayatım.  

Anası onun başını tumarlayardı: 

—

 

Qızım,  gecә  keçir,  yatmaq  lazımdı,  yoxsa  sәһәr  dura  bilmәzsәn, 

bağçaya  gecikәrsәn,  mәn  dә  mәşğulam,  dәftәrlәri  yoxlayıram.Ağıllı  qızım, 

yat, nәnәni incitmә, o  yorğundur, qoy bir az dincәlsin. 

Zәrifә qulaq asmazdı... 

 

—

 

Yox,  yox,  birini  d e,  sonra  yatım.  Qırmızıpapaq  qızın  nağılını 

danışmasan yatmayacağam...   

---

 

25 

 

Anası çarәsiz qalar, oturub nağılı başlardı: 

«Biri var idi, biri yox idi, bir qırmızıpapaq qız var idi...». 

    Zәrifәnin  gözlәri  yumulurdu.  Anasının  sәsi  getdikcә  uzaqlaşırdı...  İndi 

ona elә gәlirdi ki, qırmızıpapaq qız özüdür, budur,  әlindә ağ bağlama  meşә 

ilә nanәsinin yanına gedir. 

...Hәr tәrәf ot, çiçәkdir, ağacların yaşıl yarpaqları pıçıldaşır. Bax, burada 

yaşıl güllәr dә var. O, bu yaşıl güllәrdәn bir neçәsini dәrib öz-özünә deyir: 

—

 

Bunları  aparıb  nәnәmә  göstәrәcәyәm  vә  deyәcәyәm  ki,  «bәs  sәn 

deyirdin yaşıl gül olmaz». 

Sonra  o  nәnәsinin  olduğu  evә  çatdı.  Qapını  açıb  içәri  girdi.  Nә  görsә 

yaxşıdır?! Nәnәsi әvәzinә taxtın üstündә boz qurd uzanmışdır. 

Boz qurd cәld onun üstünә atılır. Zәrifә qıpıya sarı sıçrayıb çığırır:  

—

 

Mәn qırmızıpapaq qız deyilәm. Zәrifәyәm, mәn Zәrifәyәm. 

Ancaq  boz  qurd  onun  dedikl әrini  eşitmәk  belә  istәmir,  üstünә  cumub 

qıçını  dişlәyir.  Zәrifәnin  anası  yataq  otağından  eşidilәn  gurultuya  özünü 

içәri atdı. Zәrifә çarpayının yanında döşәmә üstün dә oturub ağlayırdı. O, boz 

qurdun indicә dişlәdiyi yeri әli ilә sürtür vә deyirdi:  

—

 

Ana can, boz qurd qıçımı elә dişlәdi, elә dişlәdi ki... bir dişlәrinin yerinә 

bax! 

Anası isә onu yatağına qoyub dedi: 

—

 

İndi  bil  ki,  gecә  uşaqlara  çox  nağıl  danışmaq  olmaz.  Axşam  raһatca 

uzanıb yatmaq lazımdır.  

Ana nәnәyә dә tapşırdı ki, axşamlar Zәrifәyә nağıl danışmasın. 

Bu  gündәn  Zәrifә  һәr  axşam  özü  soyunub,  yatağına  uzanar,  nәnәsini 

çağırıb öpәr, ona nә isә demәk istәr, ancaq sonra dinmәzcә gözlәrini yumub, 

şirin yuxuya gedәrdi. 

Boz qurd da daһa onu dişlәmәzdi. 

 

---

 

26 

 

DALAŞQAN   HƏSƏN 

Mәһәllә uşaqları—oğlanlı, qızlı һamı Hәsәndәn çәkinәrdi. 

Hәyәtdә  gәlincik-gәlincik  oynayan  xırdaca  qızlar  Hәsәni  görcәk 

bir-birlәrinә deyәrdilәr.  

—

 

Ay uşaqlar durun yığışaq, dalaşqan Hәsәn gәlir. 

Qızlar oyuncaqları  yığana  kimi  Hәsәn özünü yetirәrdi, kiminin һörüyünü 

dartar,  kiminin  kürәyinә  dürtmәk  ilişdirәr,  әlinә  keçәn  oyuncaqları  da  alıb 

barının vә ya damın üstünә atardı. 

Oğlanlar  çiling-ağac,  һoppanma  oynayanda  Hәsәn  xoşluqla  onlara 

qoşulardı. Ancaq dalaşqan Hәsәnin qoşulduğu dәstәdә tezliklә oyun pozular, 

öcәşmә düşәr, dava- dalaş başlardı. 

İtlәr,  pişiklәr  dә  dalaşqan  Hәsәndәn  qorxardılar.  Hәyәt  pişiklәri  Hәsәni 

görәn kimi bellәrini qaldırar, quyruqlarını dәbәrdәr, tüklәri dә pırpızlanardı. 

Hәsәn  yerә  әyilәn  kimi  cәsarәtlәrini  itirәr,  cәld  pillәkәnin  altındakı  anbara 

һoppanardılar. İtlәr quyruqlarını bellәrinә qısıb zingildәyәrdilәr. Hәsәnin dә 

bundan  kefi  açılardı.  Hәyәtә  düşәn  pillәkәnlәri  üçbir,  dördbir  atıla-atıla 

çığırardı: 

—

 

Ağa  nәzәrәm,  belә  gәzәrәm.  Bir  yumruğa  beşin  әzәrәm.  Bu  mәһәllәdә 

bir kәs qabağıma çıxa bilmәz. 

Hәsәnin  itlәrә,  pişiklәrә,  sәrçәlәrә  at dığı  daş  bәzәn  qonşuların 

qapı-pәncәrәlәrinә dәyәr, şüşәlәr çilik-çilik olub tökülәrdi. 

Cingiltidәn sonra vay-һәşir düşәr, qonşuların narazı sәslәri eşidil әrdi. 

—

 

Fatma  bacı,  ay  Fatma  bacı,  nәvәni  sәslәsәnә.  Belә  dә  dәcәl  uşaq  olar, 

bütün һәyәt onun әlindәn qan ağlayır. 

Qonşular nәnәnin xәtrini әziz tutduqlarından Fatma arvada artıq-әskik söz 

demәzdilәr.  Bu  xoşxasiyyәt,  qonşularla  ana-bacı  kimi  meһriban  dolanan 

qarının  qәlbinә  toxunmamaq  üçün  Hәsәnin  dәcәlliklәrinә  dözәrdilәr. 

Hәsәnin ipә-sapa  yatmadığını, һәyәt uşaqlarını zara  gәtirdiyini  görәn nәnә 

---