Əliağa Əlizadənin anadan olmasının 100 illiyinə həsr olunmuş elmi-praktik konfrans
Yüklə 14,13 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Tibb elmi daim inkişaf etməkdə və yeniləşməkdədir. Bu dinamik prosesə qoşulmaq, dünya tibb elminin hər bir yeniliyini, nailiyyətini mənimsəmək
- Kafedranın kitab rəfi S.C.Əliyev, M.X.Əliyev: “Patoloji fiziologiyadan Atlas” Rəyçilər: AMEA- nın müxbir üzvü, professor
- (Dərslik) Bakı , “Azərbaycan”nəşriyyatı, 2008.- 472 səh. S.C.Əliyev, İ.H.Musayev: “Patoloji fiziologiyadan situasiya
- “Təbib”, 2010.- 282 səh. S.C.Əliyev, H.M.Hacıyeva, N.C.Mikayılzadə: “Tibbi biliklərin
- G.H.İbrahimova, M.B.Talışinskaya, A.C.Əliyeva, T.R.Əliyeva, C.T.Əliyeva, S.A.Səmədova, S.İ.Hacıyeva, L.X.Səfərəliyeva
- S.İ.Hacıyeva, Ş.M.Hüseynova, T.R.Əliyeva: “Patoloji fiziologiya” Elmi redaktorlar: ə.e.x.professor S.C.Əliyev
http://www.amu.edu.az 30 oktyabr 2015-ci il 6
bu bilikləri tələbələrə çatdırmaq üçün dərsliklərin və dərs vəsaitlərinin yazılması günün ən vacib məsələlərindən biridir. Atlas patoloji fiziologiya fənninin tədris proqramına uyğun tərtib edilmiş və tibb universitetinin tələbələri üçün nəzərdə tutulmuşdur. Mövzular əyani materiallar – sxem, cədvəl, alqoritm, fotoqrafiya və s. formalarda təqdim olunan kitaba əlavə edilmiş, kommpakt disk isə onun mətnini tam əks etdirir. Dərsiyin əsasında klassik patofizio- logiyanın nailiyyətləri ilə yanaşı, ölkə patofizioloqlarının elmi nailiyyətləri və müəlliflərin patofiziologiya kafedra- sındakı çoxillik müəllimlik təcrübələri durur. Kitabın fərqli xüsusiyyətlərindən biri də odur ki, hər mövzu haqqında məlumatlar ayrıca səhifələrdə verilir. Bu mövzunun əsas məsələlərini assosiativ qavramadan da istifadə etməklə qısa müddətdə əhatə etməyə və yadda saxlamağa imkan verir. Atlas tələbələrə praktik məşğələlərə və imtahan- lara hazırlaşmaqda yardım edir. Klinistlər isə kitabdan məlumatlar sorğusu kimi istifadə edə bilərlər. “Patoloji fiziologiya Atlas”ı üç dildə - Azərbaycan, ingilis və rus dillərində oxuculara təqdim edilən ilk kitabdır. Belə bir atlasın tərtib edilməsi əsas iki zərurətdən irəli gəlmişdir. Birincisi, son illərdə yaxın və uzaq xaricdə Azərbaycan Tibb Universitetinə təhsil almağa gələn tələbələrin sayının artması, ikincisi isə müstəqil respublikamızın beynəlxalq əlaqələrinin genişlənməsidir. Patoloji fiziologiyanın əsas vəzifəsi orqanizmdə yaranan xəstəliklərin səbəblərini, inkişaf mexa- nizmini, gedişini, nəticələrini və patoloji proseslər üçün səciyyəvi olan ən ümumi qanunauyğunluqları öyrənməkdir. Bununla yanaşı, tələbələrdə tibbi - nəzəri bilikləri klinik şəraitdə tətbiq etmək vərdişinin yaradılması da vacibdir. Ona görə də patoloji fizio- logiyanın metodik işləmələrinə situasiya məsələləri daxil edilmşdir. Situasiya məsələlərini həll edən tələbə klinik- laborator göstəriciləri dəqiq təhlil edib, xəstəyə düzgün diaqnoz qoya bilir, eyni zamanda müalicə prinsipləri haqqında olan biliklərini daha da möhkəmləndirir. Situasiya məsələləri tələbələrin həm auditoriyada, həm də auditoriyadan kənarda sərbəst işləmələri üçün nəzərdə tutulmuşdur. Kli- nik- patofizioloji istiqamətdə tərtib edilmiş situasiya məsələləri həm tələbələrin sərbəst işləməsinə, həm də patofiziologiyadan olan biliklərinə özünün nəzarət etməsinə imkan verir. Tibb Universitetində mütəxəssis hazırlığının çoxpilləli sistem üzrə aparılması və gələcək həkimlərin fundamental hazırlığının daha da yaxşılaşdırılması ilə əlaqədar olaraq, tələbələrdə real klinik situasiyanı patofizioloji baxımdan təhlil etmək və patoloji anlayışları daha da dərinləşdirmək vacibdir. Bütün bunlar situasiya məsələləri həllinin çox əhəmiyyətli olduğunu bir daha təsdiqləyir. Kitab Azərbaycan Səhiyyə Nazirliyinin təsdiq etdiyi tədris proqramına uyğun olaraq, mövzular üzrə qruplaşdırılmış və sonda hər bəhsin bəzi məsələlərinin düzgün həlli üçün nümunələr verilmişdir. Dilimizdə ilk dəfə yazılan dərs vəsaiti bu fənn üzrə ali tibb təhsili alan tələbələr, rezidentlər, aspi- rantlar, klinik ordinatorlar və həkimlər üçün nəzərdə tutulmuşdur .
Tibb elminin qısa inkişaf tarixi ilə başlanan kitab 19 fəsildən ibarətdir. Orqanizmin qurulu- şunu, ayrı-ayrı orqanların funksiyasını, bilmədən onun sağlamlığını qorumaq çox çətindir. Odur ki, kitabda əvvəlcə orqanizm və onun quruluşu, funksiyalarının tənzimlənməsi, mühit amillərinin insan orqanizminə təsiri, sağlamlıq və xəstəlik haqqında məlumat verilir, sonra isə ardıcıl surətdə orqanizmin ayrı-ayrı sistemlərinin ən geniş yayılmış xəstəlikləri təsvir olunur, onların müalicəsi, profilaktikası, ilk yardım göstərilməsi üsulları aydınlaşdırılır. Sonrakı fəsillərdə ekstre- mal vəziyyətlər, immun sisteminin patologiyası (o cümlədən, dövrün qlobal probleminə çevrilmiş QİÇS- qazanılmış immun çatışmazlığı sindromu), infeksion xəstəliklər, şiş xəstəlikləri, maddələr mübadiləsinin pozulması ilə əlaqədar xəstəliklər sosioloji bəla olan zərərli vərdişlər və onlarla mübarizə yolları, xəstələrin şəxsi gigiyenası və xəstələrə qulluq, ən çox işlənən dərmanlar və s. haqqında məlumat verilir. Orqanların xəstəliklərinə uyğun olaraq sınıq və çıxıqlarda, diş ağrılarında, qanaxmalarda, yaralarda, boğulmalarda, zəhərlənmələrdə, sinir xəstəlikləri tutmalarında, donma, elektrik zədələnməsi, günvuma və s.zamanı ilk yardım tədbirləri aydınlaşdırıl- mışdır.
Bir sözlə, kitabda 100- dən artıq xəstəlik, onların profilaktikası və müalicəsi haqqında məlumat vardır. Cəmiyyətimizin bəlalarından biri də əhalinin müəyyən qisminin öz sağlamlığının ekstrasens adlandırılan hər cür fırıl- daqçılara etibar etməsidir. Odur ki, kitabın sonun- cu fəsli telepat və ekstrasenslərin fəaliyyətinin təhlilinə həsr edilmişdir. Ali məktəblərin bütün fakültələrində tədris edilən “Tibbi biliklərin əsasları”bütün ali məktəblərdə tədris edilən fənn proqramı əsasında yazılmış, müəllim və tələbələr üçün nəzərdə tutulmuşdur. Kitabda hər bir ziyalı üçün ən lazımlı tibbi biliklər aydın, sadə dildə verilmişdir. Dərslik ali məktəb tələbələri ilə yanaşı, sağlamlığını düşünən hər kəs üçün çox faydalıdır. Tibb elmi daim inkişaf etməkdə və yeniləşməkdədir. Bu dinamik prosesə qoşulmaq, dünya tibb elminin hər bir yeniliyini, nailiyyətini mənimsəmək, bu bilikləri tələbələrə çatdırmaq üçün dərsliklərin və dərs vəsaitlərinin yazıl- ması günün ən vacib məsələlərindən biridir. Patoloji fiziologiya kafedrası- nın müdiri, professor Sabir
Əliyevin rəhbərliyi ilə kafedranın professor- müəllim heyətinin birgə tərtib etdikləri pato- loji fiziologiyadan testlər kitabı da bu zərurətdən yaranmışdır. Kitab- da ümumi nozologiya, tipik patoloji proseslər, müxtəlif orqan və sistemlərin patologiyası bölmələrinin materiallarına dair suallar tərtib edilmişdir. Testlərin hazırlanması zamanı son illərdə alimlərin rəğbətini qazanmış ən populyar və müasir qaynaqlara istinad olunmuşdur. Testlər vasitəsilə tələbələrdə yalnız müxtəlif patoloji proseslər haq- qında elmə məlum olan nəzəri biliklərin formalaşması deyil, eyni zamanda konkret klinik situasiyalarda bu bilikləri nə dərəcədə tətbiq edə biləcəkləri də araşdırılır. Burada təqdim edilən testlər tələbələrə öyrənmək, düşünmək və qərar vermək vərdişini aşılayır, müəllimlərə isə tələbələrin nəzəri və praktik bilik səviyyəsini qiymətləndirmək imkanı verir. Azərbaycan dilində ilk dəfə olaraq tərtib edilmiş “Patoloji fiziologiya” testlər kitabı rus və ingilis dillərinə tərcümə olunmuşdur. Bu kitabdan təkcə Azərbaycan Tibb Universitetinin tələbələri deyil, həm də tibbin müxtəlif sahələri üzrə ixtisas alan (rezidentura və s.) həkimlər istifadə edə bilər. Patoloji fiziologiya funadamental elm kimi tibb təhsilində mühüm yer tutur. İnteqrativ tibbi–bio- loji elm olan patoloji fiziologiya nəzəri- tibbi elmlərlə klinik elmlər arasında əlaqə yaratmaqla tələbələrdə həkimlik təfəkkürünün formalaşmasına yardım edir. Ona görə də son zamanlar əksər ölkələrdə yuxarı kurs tələbələrinə klinik patofiziologiyanın tədris olun- ması mərsədəuyğun hesab edilir. Hal-hazırda nəinki MDB ölkələrində, həm də Amerika, Avropa və Kanadada patoloji fiziolo- giya fənninin ali tibb təhsilində tədrisinə böyük əhəmiyyət verilir. Təqdim edilən yeni dərslik tədris proqramı- na uyğun olraq mövzular üzrə quruplaşdırılmış və patofiziologiya fənni üzrə tədris prosesinə rəhbərlikedici vəsait formasında yazılmışdır. Kitabda ümumi nozologiya və tipik patoloji proseslərə aid olan mövzular geniş və mü- asir səviyyədə şərh edilmişdir. Bu dərsliyin I hissəsində xəstəliklərin səbəbləri, inkişaf mexanizmləri, gedişi, nəticələri, müalicə və profi- laktikasının əsas prinsipləri, müxtəlif patologiyalar üçün səciyyəvi olan ümumi qanunauyğunluqlar, sağlamlığın mexanizmləri geniş şərh edilmişdir. Əvvəlki dərsliklərdən fərqli olaraq, kitaba yeni mövzular (“İnfeksion proses”, “Narkomaniya və alkoqoholizm”) da əlvə olunmuşdur. Kitab- dakı mövzular müasir məlumatlardan istifadə edilməklə yenidən işlənmiş, daha ətraflı şərh edilmişdir. Dərslikdəki mövzuların daha yaxşı mənimsənilməsi üçün mətndəki şəkil və sxemlər rəngli verilmişdir. Bütün bunlar dərsliyin ali tibb təhsili alan tələbələrin patoloji fiziologiya fənninin öyrənilməsində önəmli yer tutacağına əsas verir. Kitabdan təkcə ali tibb təhsili alan tələbələr deyil, həm də baza ali tibb təhsili əsasında rezi- denturaya qəbul olmaq istəyən məzunlar, müxtəlif klinikalarda və elmi-tədqiqat müəssisələrində çalışan həkimlər də istifadə edə bilərlər.
Yüklə 14,13 Mb. Dostları ilə paylaş:
|