Azərbaycan şiəliyi (əliçilik)
fars şiəliyi (məcusi şiəliyi)
67
vəli bunlar bir şahın vəya bir qrupun işləri sayılır və şəxsi
davranışlar sayılaraq qınanmalı və onlardan dərs alınmalıdır,
halbuki sasanlı və indiki fars hakimiyətlərində birsıra kötü və zidd
bəşəri işlər, kişisəl və şəxsi hərəkətlərdən ötəyə geçərək, bir
hökümət, kültür və din əslinə çevrilibdir və buradadırkı böyük
təhlikə insanlıq adına vucuda gələbilir və bucür qeyr insani
hakimiyətlər və kültürlərin əleyhinə hərəkət etmək, bütün ölkələrin
görəvi sayılır, və mütmeinən bucür təhlikələr yalnız iranda yaşayan
qeyr fars millətlər üçün yox, ayrıca bütün insanlıq aləmi üçün utanc
verici hadisələr törədəbilr.
2-6-7-farsların həşiş və bəng haqqında inancları
qiyas abadi yazırkı: həşiş və bəng yəni uyuşdurucu maddələrdən
yararlanmaq əhuraməzda`nın əhrimən qarşısında qutsal işlərindən
biridir və meerac`a və beheştə getmək üçün ondan yararlanmaq bir
yol və yöntəm kimi tanınırdı, zərtoşti kitablarında o cümlə dən
«bəng gəştaspi, ərdaviraf namə, zəratoşt namə» bölümlərində
bunlara təkid olunubdu.
١
Fars şiəliyi, uyuşdurucu (müxəddir) maddələrinə heç vaxt qadağa
qomayıbdır və bu haqda danışmaqdan belə çəkinirlər, bu davranışın
kökü onların əski dinlərinə və gələnəkəlrinə bağlı olması açıqca
görünməkdədir.
2-6-8-farsların daşqalaq haqında inancları
-qadınları daşqalaq etmək kuruş zamanı babul da mütədavil iydi və
yalnız qadınlar haqqında uyqulanırdı vəli kişilər bu cəzadan məaf
1
-
ﯼدﺎﺑﺁ ثﺎﯿﻏ ﯼداﺮﻣ ﺎﺿر
:
ﻦـﯾد رد سﺪـﻘﻣ لﺎﻤﻋا زا ﻦﻤﯾﺮها ﺮﺑاﺮﺑ رد ادﺰﻣارﻮها ناﺮﮕﯾرﺎﯾ زا ﯽﮑﯾ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ نﺁ لﺎﻤﻌﺘﺳا و ﮓﻨﺑ ﺎﯾ ﺶﯿﺸﺣ
ﯽﻣ رﺎﻤﺸﺑ ﯽﺘﺸﺗرز
دور
.
ﻩار زا ﯽﮑﯾ ﯽﺘﺸﺗرز ﻦﯾد رد ﺶﯿﺸﺣ فﺮﺼﻣ
ﻪﺘﺴﻧاد تﺮﺧﺁ نﺎﻬﺟ و ﺖﺸﻬﺑ ﻪﺑ ﺮﻔﺳ و جاﺮﻌﻣ ﯼﺎه
صﻮﺼـﺨﺑ ،ﺖﺳا ﻩﺪﺷ
زا ﻦﯾرز مﺎﺟ ﻪﺳ ﺮﮔا
»
ﯽﭙﺳﺎﺘﺸﮔ ﮓﻨﺑ
«
ﺪﺸﮑﺑ ﺮﺳ اﺮﻧﺁ ﯼﺪﺑﻮﻣ و ﺪﺷﺎﺑ
.
نﺎـﮔرﺰﺑ زا ﻦـﺗ ﺖـﻔه ﺮﺑاﺮﺑ رد و ﻎﺒﻧﺮﻓرذﺁ ﻩﺪﮑﺸﺗﺁ رد فﺮﯾوادرا ﻪﮑﻧﺎﻨﭼ
ﺖﺸﮔﺮﺑ و ﺖﻓر ﺎﯿﻧد نﺁ تﺮﻓﺎﺴﻣ ﻪﺑ و دﺮﮐ لﺎﻤﻌﺘﺳا و ﺪﯿﺷﻮﻧ ار ﮓﻨﺑ و ﯽﻣ نﺁ ﯽﺘﺸﺗرز
.
ﻣ ﺎﺑ جاودزا ﺖﻨﺳ ﻪﮐ دﻮﺑ ﯼﺪﺑﻮﻣ نﺎﻤه فاﺮﯾوادرا
مرﺎـﺤ
مﺎﻧ ﻪﺑ ﯽﺑﺎﺘﮐ و دﺮﮐ اﺮﺟا دﻮﺧ ﺮهاﻮﺧ ﺖﻔه ﺮه ﺎﺑ ار
»
فاﺮﯾوادرا
ﻪـﻣﺎﻧ
«
ﺖـﺳا ﻩﺪـﻧﺎﻣ ﯼﺎـﺟﺮﺑ وا زا
.
،ﺶﯿﺸـﺣ سﺪـﻘﻣ فﺮﺼـﻣ زا ﯼﺮـﮕﯾد ﻪﻧﺎﺸـﻧ
شراﺰﮔ
»
ﺖﺸﺗارز
ﻪﻣﺎﻧ
«
ﺖﺳا
.
ﻪﻧﺎﺒﺷ ﻪﺳ ار وا ﺎﺗ ﺪﯿﻧﺎﺷﻮﻧ ﭗﺳﺎﺘﺸﮔ ﻪﺑ ار ﯽﻣﺎﺟ ﻦﯿﻨﭼ ﺰﯿﻧ ﺖﺸﺗرز ،ﻪﻣﻮﻈﻨﻣ ﻦﯾا ﺐﺟﻮﻣ ﻪﺑ
ﺪﺘﺳﺮﻔﺑ جاﺮﻌﻣ ﻪﺑ زور
ﺖﺸﻬﺑ زا و
ﺪﻨﮐ راﺪﯾد
.
ﻪﺑ ﺪﯾﺮﮕﻨﺑ ﺮﺘﺸﯿﺑ ﯽهﺎﮔﺁ ﯼاﺮﺑ
:
فاﺮﯾوادرا ،ﭗﯿﻠﯿﻓ ،ﻮﯿﻨﯾژ
ﻦـﻤﺠﻧا و ﻦﯿـﻌﻣ ترﺎﺸـﺘﻧا ،رﺎـﮔزﻮﻣﺁ ﻪـﻟاژ ﻖﯿﻘﺤﺗ و ﻪﻤﺟﺮﺗ ،ﻪﻣﺎﻧ
ناﺮﯾا
،مود پﺎﭼ ،ناﺮﻬﺗ ،ﻪﺴﻧاﺮﻓ ﯽﺳﺎﻨﺷ
١٣٨٢
ﻎـﺒﻧﺮﻓ ؛
،ناﺮـﻬﺗ ،مود پﺎـﭼ ،سﻮـﺗ تارﺎﺸـﺘﻧا ،رﺎـﻬﺑ دادﺮـﻬﻣ ﻪـﻤﺟﺮﺗ ،ﺶهﺪـﻨﺑ ،ﯽـﮔداد
١٣٨٠
؛
ﻩﺪﯾﺰﮔ
،مﺮﭙﺳاداز ﯼﺎه
،ناﺮﻬﺗ ،ﯽﮕﻨهﺮﻓ تﺎﻘﯿﻘﺤﺗ و تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﻪﺴﺳﺆﻣ تارﺎﺸﺘﻧا ،ﻞﺼﺤﻣ ﺪﺷار ﯽﻘﺗﺪﻤﺤﻣ ﻪﻤﺟﺮﺗ
١٣۶۶
ﻪﻣﺎﻨﺸـﻧاد ،ﻢـﺷﺎه ،ﯽﺿر ؛
،ناﺮﻬﺗ ،ﺖﺠﻬﺑ تارﺎﺸﺘﻧا ،نﺎﺘﺳﺎﺑ ناﺮﯾا
١٣٨١
ﻪﺤﻔﺻ ،ﻢﮑﯾ ﺪﻠﺟ ،
۵٠۴
ﺎﺗ
۵١٢٫
Azərbaycan şiəliyi (əliçilik)
fars şiəliyi (məcusi şiəliyi)
68
iydılar məgər şahın hərəm və kənizləri haqda zina işinə əl vurmuş
olalar.
-Cənab qiyas abadi yazırkı: iğraqsız olaraq demək olarki kuruş,
uyqarlığın və iran qovmlarının ən böyük yıxıcı larından sayılır,
ayrıca kuruş turat (əhd ətiq) kitabında əzizlənərək yəhudilərin 70
illik əsarətdən qurtarıcısı kimi göstərilir, ama həman kitabda beylə
yazılır «mən (yəni kuruş) tanrının istəyilə babul əleyhinə olaraq
oranı dağıdacağam babul əhalisinin kökünü və nəslini kəsəcəyəm ta
onlardan biridə diri qalmasın, babulu batlağa çevirəcəyəm ta orada
bayquşlar yuva salsınlar və ölüm süpürgəsiylə oranı süpürəcəyəm
və hər şeyi məhv edəcəyəm və onların ölkəsini viranəyə
dödərəcəyəm» və beylə olaraq babul uyqarlığı həmişəlik aradan
getdi.
(Qaynaq: turat, əşiya, bab 14, bənd 22 və 23; ermiya, bab 25, bənd
12). Ardıca cənab qiyas abadi yazır möhtəmilən iskəndər
məqduniyə`nin hücumu əslində həxamənişi şahlarının babul, leydi,
misir, yunan və ayrı ölkələrə təcavuzları sonucunda ortaya
gəlmişdir.
Burada bir nüktəyədə işarə olunmalıdır : həzrət musa 1600 miladdan
öncə yaşayırdı, halbuki kuruş 550 il miladdan öncə yaşayıbdır, bu
üzdən turat kitabında yazılar möhtəmilən kuruş zamanı və bir təhrif
olaraq bu kitaba artırılmışdır və demək olar kuruş, turat kitabının
əslini aradan qaldırmaq istəyərək, ona qondarma və kuruş
hökümətini övücü sözlər artırmışdır və olabilir təhrifçi yəhudilərdən
yararlanaraq qutsal kitabı təhrif etmişlər, və «əhd qədim turat»
kitabı yerinə «əhd cədid turat» kitabını yazmışlar; bu haqda
zulqərneyn bölümündə olan bilgilerədə baxabilirsınız.
2-6-9-əski fars dini və onun gərçək adı (zərtoşti və behdini)
-qiyas abadi yazırkı: bu din sasanlı dönəminin ilk vaxtlarında
«behdini» adlanırdı vəli geçən yüzildə bu dinə zərtoşti adı qoyuldu.
Bunlara rəğmən zərtoştilər özəlliklə yaşlıları öz dındaşlarına