Əliçilik və
Yüklə 3,88 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 14-9-fars şiəliyinin çəkirdək gücü və əliçilik
- 14-10-məzhəb məsələsi və Azərbaycan türklərinin fars şiəliyinə təpgisi
- 14-11-yusuf akçura və üç tərzi siyasət
Azərbaycan şiəliyi (əliçilik)
fars şiəliyi (məcusi şiəliyi) 441
gücü ən azindan 5/ 4ə (beş dən dörd) qədər yüksələbilir, aydındırki alfabə, otoritə məsələsinə bağlı olaraq, imtiyaz sayılabilməz.
Ayrıca islam aləminin içinə girərək 1.5 milyarda qatılaraq 30-40 milyon fars şiəliyindən qurtulmuş olur, bunun yanında fars şiəliyi böyük ölçüdə zəifləyərək məfkurələri sorqu sual altına gedir, özəlliklə bu məsələ, Azərbaycan oyanış hərəkatıayla birlikdə, tanrı yanında yüksək dərcədə dəyərli olaraq, bizim hərəkəti qutsallaşdırır və islam dünyasının gücüdə onların arxasında yer alır, üstəlik Azərbaycanlı olmayan türk qardaşlarımız 500 il öncədən ayrılmış qardaşlarına qovuşurlar və islam aləmidə böyük güc qazanır, daha iyisi terorçu və erməni yanlısı fars şiələri güclərini itirərək və daha yalnız qalaraq, onlarda dəyişim fikrinə düşüb və islam alminə dönmələri mümkün olabilir.
-indilikdə hətta bir nəfər fars yoxdur şiə olmasın əlbətdə bir fayizdən az olaraq içlərində atababaları dinlərində olan zərtoşti vardı, bəzən bir sıra qrup üyələri özlərini sünnü fars göstərməyə çalışsalarda, onlar çoğunluqla mühacir bəluç, farslaşmış ərəb vəya kürdlərdilər, umumən fars millətindən olaraq, yalnız fərdi hallarda sünnülərə rast gəlmək mümkündür.
Farslar, səfəvilərdən çox öncə fars şiəliyini bənimsəyib qəbul ediblər, onlar islamiyətin ilk çağlarından başlayaraq bu məzhəbi yaradıblar, teorizə ediblər və onu özlərinə nəcat yolu seçiblər, Azərbaycan türklərində hətta bir dana qaynaq kitab, tanıdığımız fars şiəliyi haqda yoxdur və bu Məsələ doğaldır çünki onların məzhəbləri birbirlərindən ayrıdı və kültürəl və tarixi fərqləri vardı.
Kitabın əvvəllərində «farslar üçün şiəliyin cəlb edici tərfi» unvanında bir mətləb verdik, orada vurqu yapdıq, islamiyətin ilk çağlarından danışarkən bu ibarəti işəltmək doğru olsada, indiki çağda, yanlış bir istilah görünməkdədir, daha doğrusu, şiəlik əslində farsçılığın çəkirdək nüqtəsi sayılmaqdadır. Ayrı deyişlə şiəlik dediyimizdə fars şiəliyiyəndən başqa şiəlikdən söz etmək anlamsız
Azərbaycan şiəliyi (əliçilik)
fars şiəliyi (məcusi şiəliyi) 442
bir şeydir, yenədə başqa yöndən baxırsaq, şiəliyin mərkəz nüqtəsi fars şiəliyidir, və hər hansı başqa şiə qruplarıda gec ya tez bu orbitin çevrəsinə dolanmaqdan başqa çarələri olmayacaq, istər ərəb olsun, türk olsun, türkmən olsun vəya avrupalı olsun, hər şiə qrupunun qaynaq nüqtəsi farsçılıq və onun mali və kültürəl varlığına bağlıdır. Yalnız bir halda bu bağlantı qırılır və bir şərtlə bu orbit dəyişiləbilir, oda hər hansı bir qrupun, kiçik və ya böyük olursa olsun, xorafatdan və fars şiəliyinin əsas qaynağı olaraq sasanlı kültüründən nəşət tapan məfkurələrdən arındırılmasıdır.
Bu qruplar ya fars şiəliyiylə birlikdə batacaq və nəhayətən müxtəlif qrupların və etniklərin orbitinə girəcəklər və məhv olacaqlar, və ya öncədən müstəqil orbit fikərində olub və öz müstəqil çəkirdəklərin gücləndirəcəklər və ondan sarılacaqlar.
Bu haqda çoxlu misallar vermək olar, avrupalılar və ruslar hamısı kristiyandılar vəli çəkirdək nüqtələri və orbitləri fərqlidir çünki ruslar katoliklokdən ayrılaraq özlərinə ortodoks məzhəbi qurublar və heçvaqt o orbitdəndə çıxmazlar, bu Məsələ Azərbaycan əliçiləri üçündə eynidir. Azərbaycan türklərinin məzhəbini, şəffaf halda fars şiəliyindən ayırd etmək olar və onların orbitidə bu çəkirdəkin ətrafında və müstəqil olaraq möhkəm vəziyətdə var olmaqdadır, yetərki bunu tanıyalım və tanıdalım.
Unudulmamalıdır, farsçılıq orbiti indiki çağda, dünya kültür və gələnəkəlriylə bağdaşamayan bir sistimdi bu üzdən onun məhv olması və ən azından öz içinə girib xəstə halda qalması öngörüləbilir. Bu üzdəndə, fars şiəliyinə uyan hər ayrı millətin tək yolu, bu xorafatdan qurtulmaqdır.
təpgisi Azərbaycan türkləri ölkənin çox yerlərində əhlhəq, goran və ayrı adlarla, inanclarını qorumaqda və yaymaqdadılar, bu hərəkətlər fars şiəliyinə, və onun otoritəsinə və yanlış məfkurələrinə bir növ təpgi olaraq görünür, ayrı yöndən baxarsaq, fars şiəliyinin diktatorluğu
Azərbaycan şiəliyi (əliçilik)
fars şiəliyi (məcusi şiəliyi) 443
üzündən və və hər hansı müxtəlif şiə qruplarına meydan vermədikləri üçün, xalqımızda onun yanlış yönlərini nəzərdə tutaraq əməldə şiəlikdən üz döndərərək açıq və gizlin məzhəbləri bənimsəyirlər.
Zahirdə bilinməsədə çoxlu şəhərlərdə və hətta təbriz kimi böyük şəhərlərdə çoxlu məhəllələr olaraq özlərinə xas inancları vardır, və bir Məsələ də ilqincdır bu məzhəblərin çoxu h. Əli ətrafında qururlan məzhəblər olaraq görünməkdədir. Bu məzhəblər umumən dinlərini h. Əli də qurtarıllar, bu qruplar az çox müxtəlif dərcələrdə, sonrakı imamlarada sayqı iylə yanaşırlar.
Demək olar bütün bu məzhəblər, Azərbaycan şiəliyi iylə bir nüqtədə ortaqdılar, onların ortaq nüqtələri h. Əlini məhvər və eksən kimi görməkdir.
Bu məzhəblər umumiyətdə fars şiəliyilə bağdaşmayan qruplardılar, fars şiəliyinin qadın alverçiliyi, bütün imamları və dini öndərlərini tanrısallaşdırma təfəkkürü onların təfəkkürlərinə zid dir və düşmənçilik törətmələrdə onların kültürlərində və inanclarında olmayaraq, insan, çevrə və özəlliklə heyvan və doğaya yönəlik sevgi iylə tanınarlar, onlar ölülərdən yox, bəlkə dirilərlə çoxraq ilgilənərlər öndərlərinə sevgi iylə yanaşarlar və tənasox təfəkkürünə sarılarlar.
Əliçilər öz məzhəblərini yəni Azərbaycan şiəliyini və ya gənəl adla desk əliçilik məzhəbini doğru və düzgün tanıyıb tanıtsalar, bu qrupların kütləvi halda əliçiliyə yönəlmələrində quşqu olmamalıdır.Ilqincdır bu qruplar əliçi ibarətini özlərinə ortaq ad kimi bənimsəməkdən çəkinmirlər, və bu adı eşidərkən ona sevgi və sayqı iylə yanaşırlar.
14-11-yusuf akçura və üç tərzi siyasət -bu bölümdə bir ayrı Konuyada işarə etmək lazimdir və oda yusuf akçura və onun ortaya atdığı üç tərzi siyasət (üç növ siyasət) teorisidir: yusuf bəy 1876 da volqa çayi qıyısında simbir kəndində dünyaya gəlmişdir və ismayıl bəy qaspiralı`nın əniştəsiydi, akçura,
Yüklə 3,88 Mb. Dostları ilə paylaş:
|