Əliçilik və
Yüklə 3,88 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 15-fars şiəliyinin Azərbaycan türkləri üçün zərərlərəi
Azərbaycan şiəliyi (əliçilik)
fars şiəliyi (məcusi şiəliyi) 444
türklərin ən gərgin dövrə lərində, və 20inci yüzilin başlarında türkçülük haqqında dəyərli bilgilerə malik olaraq türk toplumunun ilərləməsində böyük nəqşi varıydı, onun «türkçülüyün tarixi» kitabının özəl yeri vardır, ayrıca 1904 ilində yayınladığı «üç tərzi siyasət» adlı məqaləsi türkçülük axımının manifesti kimi qəbul edilir.
Akçura bu məqalədə, üç növ mübarizə yolondan söz açır, və deyir : türklər üç yoldan birini seçməlidirlər, birincisi osmançılığı dəstəkləməlidilər, din və dil ayrımı yapmadan bu höküməti diri saxlamalıdılar, ikinci, türklər; islamcılığı dəstəkləməlidilər, çünki qeyr müsəlmanlar əsla müsəlmanlarla birləşməyə yanaşmayacaqlar və bu üzdən yalnız islam dininə arxalanaraq və dil ayrımı yapmadan islam hökümətini diri saxlamalıdılar, və üçüncü siyasət, türkçülük siyasətidir, bu siyasətə görə, xarici gücləri və daxili dəngələri nəzərdə tutaraq türk olmayan xalqlar bu ölkədən ayrılma təşbbüsündədilər, və bu üzdən türklərin tək yolu türkçülük yoluna getmək və türk höküməti qurmaqdı.
Tarixin axışı üçüncü tərzi siyasətin düzgünlüyünü göstərdi. İndilikdə bəzən Azərbaycanlı aydınlardan, byelə bir imac içindədilər quya tək yol türkçülük olaraq ayrı yollar yanlış yollardı, umumən geçmiş əsrdə Azərbaycanlı türk aydınları yalnız bəlli bir teori dalısıca olaraq, türkçülüyə və ya islamçılığa, evrənsəlliyə və habelə turancılıq və ya komonism kimi məfkurələrin birinə sarılmaq istəmişlər, indiki zamanda və özəlliklə özgürlük, demokrasi və ilətişim ortamında, siyasət məsələsi və uluslar arası bağlantılar daha mürəkkəb və qarmaşıqdır bu üzdən siyasət çox boyutlu bir sistim içərisində ilərləməkdədir, yalnız tək bir məfkurəyə dayanmaq düzgün görükməməkdədir, xalqı yalnız bir məfkurə əsasında bir yerə yığmaq mümkün olmayacaqdır, bu üzdən əsli məfkurənin yanında o biri əsllərdə göz ardı edilməməlidir, Azərbaycan oyanış hərəkatında, türkçülük yəni hoviəyt məsələsi əsas yol kimi seçilmişsədə, o biri birləşmə imkanlarıda önəmsəməlidilər.
Azərbaycan şiəliyi (əliçilik)
fars şiəliyi (məcusi şiəliyi) 445
Bu arada din və məzhəb ünsürü böyük önəm daşıyır, gərçəkdəndə və özəlliklə islamcılıq bizim vucudumuzun bir parçası olmuşdu və indilikdə islam dünyası birliyindən savunmalar və onun yanında fars şiəliyi kimi kötülükləri ifşa etmək, Azərbaycan oyanış hərəkatının bir parçası olmalıdır və beyləliklə bu hərəkət neçə qat güclənəbilir.
Və onun yanında «hun-turan kimi ülkülər, çevrə duyarlığı kimi hərəkətlər, demokrasi məsələsi» unudulmamalıdılar, bu haqda «13- din Məsələsinə umumi baxış» bölümündə daha artıq bilgiler verilmişdir.
Yusuf əkçura haqqında önəmli bir məsələyədə işarə olunmalıdır, akçuranın nəhayi sözü yalnız və yalnız milliyətçilik məfkurəsinə söykənməkdir və bu məsələ avrupa millətlərinin inandığı və yetirdiyi məfkurədir və akçura bu mözvua takid etdiyi üçün və indilikdə də bu mövzunun özəlliklə ortadoğu xalqları və millətləri arasında əhəmmiyətini qoruduğu üçün həm akçura və həm onun məfkurəsi yenilikçi qoxusunu daşıyır və daşıyacaqdır.
-işlətdiyimiz «Azərbaycan türkləri» termini, indilikdə iran adlanan bülgənin bütün türklərini qapsayır, türklər umumən Azərbaycanın tarixi topraqlarında yəni kirmanşahın doğusunda, sunqur şəhri, şəhrkord, və saman dan başlayaraq tehran və urmiyə dən araz qırağına kimi olan yerlərdə yaşayırlar, ayrıca qaşqaylar və xorasan türkləri və iranın çoxlu ayrı bölgələrində olan türklərdə Azərbaycan türkcəsiylə danışırlar.
Əgər oniki imama inananları şiə hesablarsaq, iranda yalnız farslar və Azərbaycan türkləri şiədilər, və ayrı qovmlar yəni kürdlər, bəluçlar, ərəblər və türkmənlər, sünnü məzhəbdilər, türklər içindədə azaraq kürəsünlü (girəsunlu) türkləridə sünnü məzhəbdilər.
Türklər çoxlu nədənlərlə, inhirafi fars şiəliyindən uzaq durmalıdılar, və özlərinə müstəqil xət cızmalıdılar. Bu nədənlərin bir bölümünü burada veririk.
Azərbaycan şiəliyi (əliçilik)
fars şiəliyi (məcusi şiəliyi) 446
15-1-türklər farsçılardan uzaq durmalıdılar, çünki fars şiəliyi əslində həman sasanlı dinidi və islama hayqırı olaraq türklərin gələnəklərinə ziddir.
almalıdılar.
15-3-fars şiəliyi, dinə uydurduqları yalançı sədəqə, nəzir və xums adıyla, türklərin ciblərini boşaldaraq böyük sərvət sahibi olmağa çalışırlar. Türklər düzgün islama söykənərək, farslara sədəqə, nəzir və xums verməkdən çəkinərək öz qaynaqlarını öz niyazları və ya gənclərə iş düzəltmək üçün xərcləyəbilərlər. Farsçı din öndərlərinin sədəqə, nəzir və xums qaynaqlı gəlirləri qət olursa, onlar özgələrini soymaq fikirnin yerinə, düzgün işləmək fikrinə düşərlər.
15-4- fars şiəliyi, türk bölgələrinin doğal qaynaqlarını talanlayırlar. 15-5- farsçılar qadın alverçiliyindəndə böyük gəlirlər əldə edirlər, bu işlərin quran və islam dininə hayqırı olmasını söyləmək və onların əlehinə təbliğ etmək təsirli olmağında şək yoxdur.
15-6-farsçılar vəqf mallarındanda böyük gəlirlər əldə edirlər və bu haqdada insanlarımızı uyarmalıyıq və türklər mallarını onlara vəqf etməməlidilər.
15-7-Bəzi rəsmlərə son qoymalıyıq, farsçılar yasal olmayan yollarla böyük gəlirlər əldə edirlər mallarını təmizləmək üçün və ayrı deyişlə onu həlal etmək üçün farsçı din adamlarına rucu edirlər və mallalarda bir miqdar o maldan alaraq onu həlal elam edirlər, bu yol yöntəmə də son verməliyik və farsçı mallalara güvənməliyik.
15-8-quran və Peyğəmbəri nəzərdə tutarsaq fars şiəliyinin nə qədər din yararçıları olduğunu daha aydın görəbilirik, bu nədənlə onların malı oyunlarına gəlməməliyik.
(əraf 7/ 188 : َﻦـِﻣ ُتْﺮَﺜْﻜَﺘـْﺳَﻻ َﺐْﯿَﻐْﻟا ُﻢَﻠْﻋَأ ُﺖﻨُآ ْﻮَﻟَو ُﻪّﻠﻟا ءﺎَﺷ ﺎَﻣ ﱠﻻِإ اﺮَﺿ َﻻَو ﺎًﻌْﻔَﻧ ﻲِﺴْﻔَﻨِﻟ ُﻚِﻠْﻣَأ ﱠﻻ ﻞُﻗ َنﻮـُﻨِﻣْﺆُﯾ ٍمْﻮـَﻘﱢﻟ ٌﺮﯿِﺸـَﺑَو ٌﺮﯾِﺬـَﻧ ﱠﻻِإ ْﺎـَﻧَأ ْنِإ ُءﻮﱡﺴـﻟا َﻲِﻨﱠﺴـَﻣ ﺎـَﻣَو ِﺮـْﯿَﺨْﻟا : ey muhəmməd onlara de, mən bu işdə çıxar və ziyanım yoxdur,və hər şey tanrı istəyi üzərindədi, əgər ğeyb bilsəydim xeyir istərdim və zərərləri özümdən uzaqlaşdırardım, mən mömünlər üçün haqdan başqa iddiam Yüklə 3,88 Mb. Dostları ilə paylaş:
|