Əli̇salam Bağirov SƏNSİz yaşaya biLMƏRƏM
Yüklə 2,64 Kb. Pdf görüntüsü
|
60 yanan gözlərə» mənim kimi həvəs qəbilindən yox, sevgi və məhəbbət çərçivəsi qəbilindən yanaşmağı bacarırsan. Bəli, Senti, həyatda insanlar müxtəlif hisslərin təsiri altında narahat ola bilərlər. Narahatlığa təsir göstərən ən yaxşı hisslər isə yara dıcılıq, kiminsə oduna, atəşinə yanmaq, kiməsə bir köməklik göstərmək və s. hisslərdir ki, bu hisslərin insana bəxş etdiyi narahatlığa dəyər. Senti heç də öz həqiqi duyğularını Qrantdan gizlətmədən fikirlifikirli dedi: – Düzdür, Qrant, öz saf duyğularını həyata keçirməyə ça lışan və bu səbəbdən də narahat olan hər hansı bir insan xoşbəxtdir, lakin məni narahat edən səbəb bütün bunlardan tamamilə fərqlidir. – Bəs səni narahat edən səbəb nədir? – deyə Qrant ona ey hamla sual verdi. – Məni narahat edən səbəb Searanın taleyidir, Qrant. Düşünürəm, görəsən, mən onu xoşbəxt edə biləcəyəmmi? Əgər o öz hisslərini mənə etibar etdiyi kimi, bütün varlığını da mənə etibar edərsə, mən onun arzuladığı kimi, ürəyi istədiyi kimi ər olacağammı? Görəsən, mənim sərvətimin olubolma mağı onu maraqlandırırmı? Əgər maraqlandırırsa, mən yox sul olsaydım, o, necə hərəkət edərdi? İnsanı bizim yaşadığımız cəmiyyətin ən fəxri üzvü edən pula, görəsən onun münasibəti necədir, əgər sərvətə olan kapitalist münasibəti onun ürəyinə kök salıbsa, o, bu hissin təsirindən ayrılmağa özündə qüvvətli iradə tapa bilərmi? Öz daxili aləmində dönüş yaratmaq onun üçün çətin olmazmı? Bəli, Qrant, məni Searanın gələcək taleyi narahat edir. Mən bu haqda hələ düşünməliyəm – deyə Senti dilləndi. Qrant bir yoldaş səmimiliyi anılan yarı ciddi, yarı zarafatla: 61 – Bəs bütün bunlar haqqında sən düşünməyəndə kim dü şünəcəkdir ki? Ancaq elə düşün, elə mühakimə yürüt ki, axır da ortalığa bir şey çıxara biləsən. Yoxsa boşboşuna düşünmək, bir kəs üçün əhəmiyyəti olmayan hadisə ilə həd dindən artıq maraqlanmaq kimi bir şey olardı – dedi. Çöldə artıq payızın sonu olsa da, öz adəti üzrə başqa qışlar dan fərqli olaraq cənuba uçub getməyən sərçələrin cikkiltisi eşidilirdi. Açıq pəncərədən bayırın bir parçası hər hansı mahir rəssamın çəkib çərçivəyə saldığı gözəl bir tablo kimi insanın gözlərinin qarşısında canlanırdı. Bu heyrətamiz tablonu, ağac ların, payızın yavaşyavaş soyuyan nəfəsindən qorxub saralan yarpaqları daha gözəl və yaraşıqlı edir. Bu tabloda görünən bir parça səmada günəşin al şəfəqlərindən müxtəlif – qırmızım tıl, çəhrayı, bozgöyümtül rənglərə düşüb insanı valeh edən buludları da nəzərdən qaçırmaq olmazdı. Ümumiyyətlə, in san hisslərini öz üzərində cəmləşdirməyi bacara bilən təbiətin bu bir parçasına Senti də, Qrant da xəyala dalaraq tamaşa edirdilər. Xəyal aləminin şirinliyindən, təbiətin seyrindən bi rinci Senti öz fikirlərini ayıra bildi. O, yenə də öz fikirlərinin üzərinə qayıdaraq: – Axır ki, məsələ belədir, Qrant. Nəhayət ki, mən son və qəti qərara gələ bildim. Mənim tale ulduzum yalnız Seara ilə barışmalıdır. Mən bu yolda hər cürə əzablara, məşəqqətlərə, qurbanlara dözməyə hazıram. Təki Seara mənim olsun, Qrant. Məni yalnız o xoşbəxt edə bilər, mən yalnız onunla xoşbəxt ola bilərəm. Öz hisslərim məni Searanı sevməyə təhrik edir. Mən öz hisslərimin hələ ki, əsiri deyiləm, nə də ki, onların əleyhinə olmamışam. Searanı sevsəm də, mən özümdə onun la birləşməmək üçün iradə qüvvəsi tapa bilərəm, lakin mən özün gördüyün kimi, belə etmirəm və belə etmək fikrində deyiləm! – deyə gəldiyi qərarı dediyi sözlər ilə bəyan etdirdi. 62 Qrant bir qədər fikirləşdi. Sentinin sözləri onun üçün gözlənilməz olmasa da, bir qədər təəccüblü göründü. Qrant heç də təəccübünü gizlətmədən üzünü Sentiyə tutub dedi: – Demək sənin Searaya vurulmağın məharətlə oynadığın rol deyil, öz həqiqi hisslərinin təzahürü imiş. O öz sözlərinə nədənsə bir qədər ara verdi. Sentinin də, Searanın da surətini gözlərinin qarşısında canlandırdı və hələ deyəsən, Sentiyə bir balaca qibtə edən kimi oldu. Sonra ciddi və qəti səslə əlavə etdi: – Mən indiyədək sənin bu fikirlərini bir əyləncə kimi başa düşürdüm. Demək bu sənin həqiqi hisslərin imiş. Elə isə yaxşı fikirləşməlisən. Searanı sevmək nə qədər asan olsa da, onunla birləşməyin bəzi çətinlikləri də vardır. Zaman sanki öz əbədi inkişafından dayanmırdı. Ömürdən günlər keçdikcə insanın daxili aləmi, insanın hissləri, psixo logiyası müsbət mənada dəyişikliyə uğrayır; əgər o, saflıq üzə rində köklənmişdirsə, hər bir insan öz keçdiyi həyat yo luna nəzər salanda, öz keçdiyi həyat yolunda baş verən hər bir yadda qalan hadisəni xatırlayanda istəristəməz öz gələcək həyatını da gözlərinin qarşısında canlandırmaq istəyir. Senti də belə bir vəziyyətdə idi. O da azçox öz keçdiyi həyat yolu na nəzər salanda gözləri qarşısında öz gələcək həyatını can landırmağa çalışırdı. Bəşəriyyətin, cəmiyyətin gələcək inkişafı o dövrün bir çox adamları kimi, onu da düşündürürdü. Feodalizmdən kapitalizmə keçid dövrü, kapitalist həyat şəraiti, kapitalizmdə şəxsiyyətlə pulun müqayisəsi, onların həyatda oynadığı rollar Sentini düşündürməyə bilməzdi. Bəli, Senti bütün bunları dü şünürdü. O öz düşüncələrini, fikirlərini ehtiyac ucundan yenə də Qrantla bölməli olurdu. Odur ki, öz yeni aldığı kostyumunu geyib diqqətlə nəzərdən keçirən Qrantı səslədi: 63 – Qrant, kostyumunu nə çox diqqətlə nəzərdən keçirirsən? Bu onsuz da sənə çox yaraşır və əyninə yaxşı oturur. Qrant yenə də üstbaşını nəzərdən keçirərək, üzgözünü bir az turşutdu və dedi: – Şərt onun mənim əynimə oturuboturmamağında və yaxud da mənə yaraşıbyaraşmadığında deyil, şərt onun indiki modaya uyğun olmasındadır. Zalım oğlu zalım ma lını o qədər təriflədi ki, mən də ağınabozuna baxmadan al dım. İndi baxıb görürəm ki, mühitimizdə geyilən modalarla ayaqlaşmayan bu kostyumu geyib heç bir qraf və qrafinya ilə sərbəst söhbət edə bilmərəm. Əkstəqdirdə onlar arxada mənə lağa qoyar və gülərlər. Bir də mən səriştəsiz geyimimlə ali məclisdə də iştirak edə bilmərəm və əgər iştirak etməyə səy etsəm belə, bu mənim tərəfimdən həmən məclisə və orada iştirak edənlərə qarşı hörmətsizlik olar. Senti ona bir səmimi yoldaş kimi müraciət edərək öz verəcəyi sualla kapitalizm quruluşunda kapitalist sinfinin ti pik bir nümayəndəsi kimi Qrantın da fikrini bilmək istədi: – Qrant, nə üçün bizim cəmiyyətdə üstün yeri dövlət, sərvət, pul, geyimkeçim tutur. Şəxsiyyətə, insanın ağlına, ka malına o qədər müsbət qiymət verən yoxdur. Əgər müəyyən mənada bir işə sərf etmək üçün bol pulun varsa, yaxşı geyinib keçinirsənsə, cəmiyyətimizin ən fəxri bir üzvüsən, məclislərdə yerin öz paltarına, puluna görə bəlli olur. Müxtəlif xarakter li tanışların, dostların sənə münasibəti vardövlətindən asılı olaraq sabitliyini itirir, sərvətin artdıqca dosttanışın çoxalır, azaldıqca azalır. Ancaq şəxsiyyət məsələsinə gəlincə isə bura da vəziyyət tamamilə bambaşqadır. Sən təmiz adamsan, heç kəsi indiyədək aldatmamısan, heç kəsə bir pislik etməmisən, istəməmisən ki, öz xeyrin üçün başqaları ziyanlıq çəksin, bəli, istəməmisən. Ancaq nə faydası, bütün bunların müqabilində Yüklə 2,64 Kb. Dostları ilə paylaş:
|