12
aşkarda olan sözləri və əməlləri əhatə edən hər bir şey ibadət
adlanır».
25
Göründüyü kimi ibadət deyildikdə yalnız namaz
qılmaq nəzərdə tutulmur. Əksinə, bu kəlmə Allahın
buyruqlarının hamısına şamil edilir. Deməli, dua etmək, qurban
kəsmək, nəzir vermək, təvəkkül etmək, ümid bəsləmək, kömək
diləmək və s. bu kimi ibadətlər yalnız Allahın rizasını qazanmaq
üçün yerinə yetirilməlidir. Uca Allah bu xüsusda bir çox ayələr
nazil etmişdir: «Əgər siz onları çağırsanız [dua etsəniz], onlar
sizin çağırışınızı eşitməzlər; eşitsələr də cavab verə bilməzlər.
Özləri də qiyamət günü sizin [onları Allaha]
şərik qoşduğunu-
zu danacaqlar…»
26
«Haqq dəvəti yalnız Onadır. Ondan başqa çağırdıqları isə
heç bir şeylə onlara cavab vermirlər».
27
«Şübhəsiz ki, [bütün]
məscidlər Allaha məxsusdur. Allah-
dan başqa heç kəsə ibadət etməyin!»
28
«Sizin Allahdan başqa tapındıqlarınız isə nə sizə, nə də
özlərinə bir köməklik edə bilər!»
29
«Biz yalnız Sənə ibadət edirik və yalnız Səndən kömək
diləyirik!»
30
«Rəbbin üçün namaz qıl və qurban kəs!»
31
«Əgər möminsinizsə, Allaha təvəkkül edin!»
32
«Kim Allaha təvəkkül etsə, [Allah]
ona kifayət edər…»
33
Yuxarıdakı ayələrdən görünür ki, ibadətlər birbaşa Allah üçün
olmalıdır. Burada ibadətin qəbul olunması üçün Allah ilə bəndə
25
«Məcmuul-Fətavə», 10/149.
26
«Fatir» surəsi, 14.
27
«ər-Rəd» surəsi, 14.
28
«əl-Cinn» surəsi, 18.
29
«əl-Əraf» surəsi, 197.
30
«əl-Fatihə» surəsi, 5.
31
«əl-Kovsər » surəsi, 2.
32
«əl-Maidə» surəsi, 23.
33
«ət-Talaq» surəsi, 3.
13
arasında dəlil-sübutsuz vasitə tutmağın özü də şəriətə ziddir. Uca
Allah buyurur: «Bil ki, xalis din [sırf ibadət, təmiz itaət] ancaq
Allaha məxsusdur. Allahı qoyub başqalarını özlərinə dost
tutanlar: «Biz onlara yalnız bizi Allaha yaxınlaşdırmaq üçün
ibadət edirik!» [- deyirlər]
. Şübhəsiz ki, Allah ixtilafda ol-
duqları məsələlər barəsində [Qiyamət günü]
onların arasında
hökm edəcəkdir. Allah yalançı, nankor olan kimsəni doğru
yola müvəffəq etməz!»
34
«Həqiqətən, Allahdan savayı çağırdıqlarınız [tapındıq-
larınız]
sizin kimi bəndələrdir. Əgər haqlısınızsa, haydı,
çağırın onları, sizə cavab versinlər».
35
Tağuta gəlincə, onun da özünəməxsus tərifi vardır: «Bəndənin
ya ibadət etdiyində, ya ardınca getdiyində, ya da itaət etdiyində
həddini aşdığı hər bir şey Tağut adlanır»
36
Belə ki, Şeytan və
onun havadarları Tağut sayılır. Onlar bəndələri Allahın haqq
yolundan uzaqlaşdıraraq özlərinə ibadət etməyə, onların ardınca
getməyə və yalnız onlara itaət etməyə sövq edirlər. Uca Allah
onlar barəsində belə xəbər verir: «Onlar Allahı qoyub
alimlərini və rahiblərini, Məryəm oğlu Məsihi [İsanı]
özlərinə
rəblər etdilər. Halbuki onlara ancaq bir olan Allaha ibadət
etmək əmr olunmuşdur. Ondan başqa heç bir İlah yoxdur.
Allah müşriklərin Ona şərik qoşduqları şəriklərdən
uzaqdır!»
37
«Onlara: «Allahın nazil etdiyinə [Qurana] tabe olun!» -
deyildikdə, onlar: «Xeyr, biz atalarımızın getdiyi yola [ibadət
etdiyi dinə] tabe olacağıq!» - deyə cavab verərlər. Bəs Şeytan
onları cəhənnəm odunun əzabına çağırırsa necə? [Yenidəmi
34
«əz-Zumər» surəsi, 3.
35
«əl-Əraf» surəsi, 194.
36
«İ'lamul-Müvəqqiin», 1/50.
37
«ət-Tövbə» surəsi, 31.
14
həmin yolla gedəcəklər?]
Kim yaxşı əməl sahibi olub özünü
[səmimi-qəlbdən] Allaha təslim edərsə, o artıq ən möhkəm
ipdən [Qurandan, imandan]
yapışmış olur. Bütün işlərin axırı
Allaha gəlib çıxacaqdır!»
38
«Musanın əhvalatı sənə gəlib çatdımı? O zaman ki, Rəbbi
onu müqəddəs Tuva vadisində çağırıb demişdir: «Fironun
yanına get, həqiqətən o, həddini aşmışdır! Və de ki:
«[Günahlardan]
təmizlənmək istəyirsənmi? Səni Rəbbinə tərəf
[Ona ibadət etməyə] yönəldimmi ki, sən [Ondan] qorxasan?»
[Musa Allahın dediklərini Firona çatdırdıqdan sonra] ona ən
böyük möcüzəni göstərdi. O isə [haqqı] təkzib edib asi oldu.
Sonra da üz çevirib [fitnə-fəsad törətməyə] səy göstərdi. O
[camaatı] toplayıb [onları] uca səslə çağırdı və dedi: «Sizin ən
uca rəbbiniz mənəm!» Allah da onu axirət və dünya əzabına
düçar etdi. Həqiqətən, bunda [Allahdan]
qorxan bəndələr
üçün ibrət vardır».
39
Yuxarıda qeyd olunan ayədə nəsranilərin Məryəm oğlu İsanı
özlərinə tanrı etmələri heç də onun Tağut olmasına dəlalət etmir.
Belə ki, İsa
- aleyhissəlam -
Allaha şərik qoşmağın əleyhinə olmuş və
qövmünü də bundan çəkindirmişdir. Odur ki, Uca Allah onun saf
etiqadda olduğunu insanlara izah edib demişdir: «[Ya
Məhəmməd!] Xatırla ki, o zaman [qiyamət günü] Allah belə
buyuracaq: «Ya Məryəm oğlu İsa! Sənmi insanlara: «Allahla
yanaşı məni və anamı da özünüzə ilah bilin!» - demişdin? İsa
cavabında deyəcək: «Sən pak və müqəddəssən! Haqqım
çatmayan bir şeyi demək mənə yaraşmaz. Əgər mən bunu
demiş olsaydım, Sən onu mütləq bilərdin. Sən mənim
ürəyimdə olan hər bir şeyi bilirsən, mən isə Sənin zatında
olanı bilmirəm. Şübhəsiz ki, qeybləri bilən ancaq Sənsən!
38
«Loğman» surəsi, 21,22.
39
«ən-Naziat» surəsi, 15-26.