Əlixan Musayev
Yüklə 374,46 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- və peyğəmbərlərə inanandır» 62 «Şübhəsiz ki, biz hər şeyi müəyyən ölçüdə
- - səllallahu aleyhi və səlləm
- Dil ilə icra edilən əməllərə aid olan imanın şöbəsi isə yeddidir
- Bədən üzvləri ilə icra edilən əməllərə aid olan imanın şöbəsi isə otuz səkkizdir
- - səllallahu aleyhi və səlləm
21
olmasına da iman gətirməlisən!» 61
əsası aşağıdakı ayələrlə də sübuta yetirmək olar. Uca Allah buyurur: «Yaxşı əməl heç də [ibadət vaxtı] üzünüzü günçıxana və günbatana tərəf çevirməkdən ibarət deyildir. Yaxşı əməl sahibi əslində Allaha, axirət gününə, mələklərə, kitaba [Allahın nazil etdiyi bütün ilahi kitablara] və peyğəmbərlərə inanandır» 62 «Şübhəsiz ki, biz hər şeyi müəyyən ölçüdə [lazım olduğu qədər] yaratdıq» 63
Qeyd etmək lazımdır ki, imanın şöbələri bu altı əsasla məhdudlaşmır. Belə ki, bunlar da daxil olmaqla onun altmışdan çox şöbəsi bizə məlumdur. Əbu Hüreyrədən (r.a) rəvayət olunan hədisdə Peyğəmbər
demişdir: «İman altmış və bir neçə şöbədən ibarətdir, həya da imanın şöbəsindəndir». 64 Başqa bir hədisdə isə: «İman yetmiş və bir neçə şöbədən ibarətdir…» 65 ləfzi ilə rəvayət olunmuşdur. Bu hədisə aydınlıq gətirən Əhməd ibn Həcər əl- Əsqəlani belə demişdir: «İmanın bu şöbələri üç qismə bölünür. Bunlardan bir qismi qəlb, bir qismi dil, bir qismi də bədən üzvləri ilə, icra edilən əməllərlə əlaqəlidir. Qəlb ilə icra edilən əməllərə etiqadları və niyyətləri misal çəkmək olar ki, bunların da sayı iyirmi dörddür: 1 - 6 - Allaha, Onun mələklərinə, nazil etdiyi kitablara, göndərdiyi elçilərə, Axirət gününə, xeyir və şərin qədərinin Allahdan olmasına iman gətirmək; 7 - Allahı sevmək; 8 - Allah xatirinə sevmək və qəzəblənmək;
61
62 «əl-Bəqərə» surəsi, 177. 63 «əl-Qəmər» surəsi, 49. 64 «Səhihul-Buxari», 9. 65 «Səhih-Muslim», 151. 22
9 - Məhəmməd Peyğəmbəri (s.ə.s) sevmək və onun çox hörmətli olduğuna etiqad etmək; 10 - İxlaslı olmaq (səmimi qəlbdən Allaha ibadət etmək, nifaqdan və riyakarlıqdan uzaq olmaq) ; 11 - Tövbə etmək; 12 - Qorxmaq (yəni yalnız Allahdan qorxmaq) ; 13 - (Allahın rəhmətinə) ümid etmək ; 14 - Şükür etmək; 15 - Vəfalı olmaq; 16 - Səbir etmək; 17 - Qəza və Qədərdən razı qalmaq; 18 - Təvəkkül etmək (yalnız Allaha arxayın olmaq) ; 19 - Rəhmli olmaq; 20 - Təvazökar olmaq; 21 - Təkəbbürlü və özündən razı olmamaq; 22 - Həsəd, paxıllıq etməmək; 23 - Kin saxlamamaq; 24 - Qəzəblənməmək.
- Dil ilə icra edilən əməllərə aid olan imanın şöbəsi isə yeddidir: 1 - Tövhid kəlməsini «Lə ilahə illəllah Muhəmmədən rəsulullah» tələffüz etmək; 2 - Quran oxumaq; 3 - Elm öyrənmək; 4 - Elm öyrətmək; 5 - Dua etmək; 6 - Zikr etmək; 7 - Faydasız sözlərdən uzaq olmaq.
23
- Bədən üzvləri ilə icra edilən əməllərə aid olan imanın şöbəsi isə otuz səkkizdir:
1 - Zahiri və daxili təmizlik; 2 - Övrət yerini örtmək; 3 - Fərz və nafilə 66 namazlarını qılmaq; 4 - Fərz və nafilə zəkatını vermək; 6 - Yaxşılıq etmək, qonaqpərvər olmaq; 7 - Fərz və nafilə orucunu tutmaq; 8 - Həcc və Ümrə 67 ziyarəti etmək; 9 - Kəbənin ətrafında təvaf etmək; 10 - Etikaf etmək (Ramazan ayının axır on gününü məsciddə qalmaq) ; 11 - Qədr gecəsini ibadətlə keçirmək; 12 - Hicrət (şirk, küfr olan yeri tərk) etmək; 13 - Nəzir etdikdə onu ödəmək; 14 - Allaha itaət edib, Ona asi olmayaraq imanı artırmaq; 15 - Hər hansı bir günaha görə müəyyən cəriməni (kəffarəni) ödəmək; 16 - Evlənmək və ya ərə getməklə zinadan qorunmaq; 17 - Ailəni dolandırmaq; 18 - Valideynlərin qayğısına qalmaq, onlara asi olmamaq; 19 - Uşaqları tərbiyə etmək; 20 - Qohumluq əlaqələrini möhkəmləndirmək; 21 - Ağaya itaət etmək, qul ilə mülayim rəftar etmək; 22 - Ədalətlə hökm vermək; 23 - Müsəlman camaatı ilə həmrəy olmaq; 24 - İxtiyar sahiblərinə (rəhbərlərə) itaət etmək;
66 Vaciblərdən başqa Sünnədə varid olan əlavə ibadətlər.
67
24
25 - İnsanlar arasında olan münasibətləri islah etmək; 26 - Yaxşılıq etməkdə əlbir olmaq; 27 - (İmkan daxilində) şəriət qanunlarını icra etmək; 28 - (Nəfslə, Şeytanla və s.) cihad etmək; 29 - Əmanətə xəyanət etməmək;
31 - Qonşuya yaxşılıq etmək; 32 - Əxlaqlı olmaq, gözəl rəftar etmək; 33 - Lazımi yerə pul xərcləmək, israf etməmək; 34 - Salamı almaq; 35 - Asqırıb «əlhəmdulillah» 68 deyənə «yərhəmukəllah» 69 - demək; 36 - İnsanlara əziyyət verməmək; 37 - Faydasız əməllərdən çəkinmək; 38 - Əziyyət verən bir şeyi yoldan kənar etmək. 70
İslamın sonuncu mərhələsi isə ehsandır. Ömərin (r.a) rəvayət etdiyi hədisdə Cəbrail (a.s) Peyğəmbərdən
ehsan barəsində soruşmuş və o belə cavab vermişdir: «Allaha elə ibadət et ki, sanki sən Onu görürsən, sən onu görməsən də O səni görür!»
71 Hədisdə qeyd olunan bu əsası aşağıdakı ayələrlə də sübuta yetirmək olar. Uca Allah buyurur: «Həqiqətən, Allah Ondan qorxub pis əməllərdən çəkinənlər və yaxşı işlər görənlərlədir». 72
68
69 Duanın tərcüməsi: Allah sənə rəhm etsin! 70 «Fəthul-Bari», 1/68. 71 «Səhihul-Buxari», 8; «Səhih-Muslim», 16. 72 «ən-Nəhl» surəsi, 128. Yüklə 374,46 Kb. Dostları ilə paylaş:
|