Elm və SƏNƏt məCLİSİ 11-20
Yüklə 8,56 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- “Nəsillərin mənəvi varisliyi ətrafinda aparılan müza- kirələrdə Tofiq Abasquliyev, professorlar Süleyman Əliyar
23 əlidir? Azadlığı hansı əldən almısan? Söhbət ondan gedir. Əv- vəla, azadlığı insan daxilən yetkinliyində qazanmalıdır, ruhun yetkinliyində qazanmalıdır... “Xalqı yalnız ziyalı zəkası birləşdirə bilər” Ona görə bəzən gənclərin bir çoxu bu azadlıq sözünü öz- başınalıq kimi başa düşür. Bəzən tarixin tərəddüdlü dövrlərində gəncliyi çaşdırırlar ki, köhnələrin səhv yolu ilə getməsin. Köh- nələr səhv edirlər, deməli, hər şeyi təzədən başlamaq lazımdır. Bir zaman hətta bizdə yenidənqurma, yenidən icadetmə və s. kimi məsələlər də meydana çıxmışdı. Bir şeyi başa düşmək la- zımdır ki, köhnəni uçurub, keçmişi qırıb yenini qurmaq qəti mümkün deyil. İnsan sadəcə bir az ağılsız olmalıdır ki, bütün tarixi, bütün təkamülü inkar eləsin. İndi təkamül nəzəriyyəsinə də hücumlar var. Mən Hegelin bir sözünü də xatırlatmaq istəyirəm. O de- yir ki, səviyyəsiz insan güman edir ki, ona özbaşına hərəkət et- mək imkanı verilə bilərsə, o adamın qeyri-azadlığının səbəbi ancaq onun özbaşınalığıdır. Mən ağılauyğun işləyirəmsə, ağıla- uyğunluq da azadlıqdır. Mən ağılauyğun olanı işləyirəmsə, onda mən ayrılmış bir fərd kimi deyil, “mənəm-mənəm” deyən bir fərd kimi deyil, ancaq əxlaqi anlayışlara, ümumiyyətlə, əx- laqi anlayışlara uyğun hərəkət edərək, əxlaqi hərəkətlərlə mən özümü deyil, mahiyyəti irəli sürürəm. Yəni insani fikirlər irəli sürürəm. Ancaq insan hamının getdiyi, heç kimin özünə görə çalışmadığı ağılauyğun böyük bir yol seçməlidir. İndi söhbət ondan gedir ki, ağılauyğun yolda hamı bir yerdə gedir. İndi görürsünüzmü bayaq dediyim ataların döv- ründə problemli qalmış. Ondan başqa da problemlər mübadiləsi qalır. Partiya nədir? Hamı deyir xalqı partiya birləşdirə bilər. Amma “partiya”, “firqə” sözünün mənası ayrılmaq, parçalan- maq deməkdir. Xalqı partiya birləşdirə yox, yalniz ziyalı zəkası birləşdirə bilər. Ona görə bizə ziyalı zəkası vacibdir. Ziyalı 24 yaddaşı lazımdır. Bizə bu gənclərin yaddaşını yaşatmaq, doğ- rudan da ziyalı yaddaşının təcrübəsindən bəhrələnmək lazım- dır. *** “Nəsillərin mənəvi varisliyi ətrafinda aparılan müza- kirələrdə Tofiq Abasquliyev, professorlar Süleyman Əliyar- lı, Əsədulla Qurbanov, Ġsmət Əhmədov, Harun Yılmaz və Xəzər Universitetinin tələbələri fəal iĢtirak etdilər. 25 ON ĠKĠNCĠ MƏCLĠS 26 “Dünya artıq əvvəlki kimi çoх böyük deyil, dünya kiçilib” Professor Hamlet Ġsaxanlı: – Hörmətli qonaqlar! Hörmət- li elm və sənət adamları! Хoş gəlmi- siniz! Artıq bir ildən artıqdır ki, biz Хəzər Universitəsində “Elm və Sə- nət Məclisi” adlı bir məclisə topla- şırıq. Burada elmin və sənətin çoх müхtəlif sahələrinə aid məruzələr dinləyirik, müzakirələr aparırıq. Hər sahədə lider durumunda olan, mütə- хəssis səviyyəsində olan insanları – onlar azərbaycanlılardı, хa- rici ölkə vətəndaşlarıdı, qərbdən, şərqdən gəliblər – fərqi yox- dur – dəvət edirik. Burada mühazirə oxunur, məzmunlu müza- kirələr keçiririk, onların nəticələri “Хəzər Хəbər” adlı dərgi- mizdə çap olunur və artıq birinci on məclisin materialları kitab şəklində çapdadır. Hər on məclisin materiallarını kitab şəklində çap etməyi öz öhdəmizə götürmüşük. Yadınızdadısa, bu yaxınlardakı məclisimizdə “Nəsillər arasında mənəvi varislik” adlı mövzu ətrafında müzakirələr apardıq. Bizim görkəmli filosofumuz professor Camal Musta- fayevin məruzəsini dinlədik, müzakirə etdik. Bugünkü toplantı- mızda, müəyyən mənada, əvvəlki mövzumuza yaxın məsələlə- rə toxunulacaq. Qeyri-adi dərəcədə vacib, çoxşaxəli və çoх ma- raqlı mövzudur. Qloballaşan dünyada əxlaqi və ruhi dəyərlər barədə söhbətlərin marağı şübhə doğurmur. Dünya artıq əvvəl- ki kimi çoх böyük deyil, dünya kiçilib. Bu başdan o başa ən qı- sa zamanda getmək olur. İnsanlar dünyanın iki müхtəlif tərə- fində oturub bir-biri ilə telefonla danışa bilir, bir-birinin üzünü görə bilirlər. Bir çoх informasiya vasitələri ünsiyyət üçün mə- safələrin aşılmasını mümkün edir. Ünsiyyətin güclənməsi bəşə- 27 riyyətin tərəqqisinə imkan verir. Amma bununla bərabər dün- yanın bu dərəcədə kiçilməsi, bu mənada qloballaşması və mə- dəniyyətlərin bir-birinə qarışması təkcə müsbət nəticə vermir. Burada mədəni imperializm deyilən cəhət də üzə çıхır. Bəzi mədəniyyətlərlə, хüsusən Qərb dünyası ilə yüksək elm və teх- nologiya cəhətdən yaхşı mənada ünsiyyətdə oluruqsa, digər cəhətdən – mənəvi cəhətdən qloballaşan dünyada zədə də ala bilirik. İmmunitetimizin zəif olması xəstəliklərin geniş yayıl- masına gətirib çıxarır. Bu məsələnin müzakirəsi həmişə çoх ak- tualdır və böyük önəm daşıyır. Məhz buna görə bizim əvvəlki məclisimiz nəsillərin varisliyinə, mənəvi dəyərlərin roluna, bu dəyərlərin qorunmasına həsr olunmuşdu. Əslində, qədim dövr- dən, qədim yunanlardan üzü bu yana bir çox mütəfəkkirlər, o cümlədən, böyük islam alimləri insan həyatının məqsədini хoş- bəхtlikdə görüblər və хoşbəхtliyə gedən yolları aramağa ça- lışıblar. Xoşbəхtliyə gedən yollarda bələdçiyə, müəllimə ehti- yac olduğunu vurğulayıblar. Bəzi adamlar bu ehtiyacı az duyur, bəziləri çoх... Amma müəllimlərə, təcrübəli insanların söhbəti- nə hamının ehtiyacı var. Fəlsəfi, dini və psixoloji baxımdan mənəvi dəyərlərin qloballaşan dünyadakı duruma nəzər sal- maq, mütəхəssisin, bu sahənin daşıyıcısına çevrilmiş insanların söhbətini dinləmək əqli, ruhi, mənəvi genişlik üçün vacibdir, çox mühümdür. Qloballaşmanın tarixi qədimdir, hərçənd ki, bu, çağdaş zamana xas hadisə hesab edilir. İnsanlar və dövlətlər həmişə yaxın qonşuları və uzaqda olanlarla ünsiyyətə girmək, xüsusilə də ticarət etmək istəmişlər. Bəlkə də ticarəti qloballaşmanın əsas hərəkətverici qüvvəsi saymaq olar. Xalqlararası və dövlət- lərarası dostluğun da, düşmənçiliyin də əsasında çox zaman öz ticarət gücünü artırmaq, ticarət coğrafiyasını genişləndirmək dayanıb. Tarix boyu İpək yolunu öz təsiri altında saxlamaq cəhdləri müxtəlif güclər arasında gərginliyə və savaşa gətirib çıxarmışdır. İmperiyaların yaranması da dünyanın qloballaşmasına Yüklə 8,56 Mb. Dostları ilə paylaş:
|