283
2.
İsayev Ə.İ., Əliyev T.Ə. Torpaq coğrafiyası fənnindən laboratoriya məşğələləri. Dərs
vəsaiti. Bakı, APİ-nin nəşri, 1973, 59 s.
3.
Hacıyev S.Ə. Naxçıvan Muxtar Respublikasında torpaqların aqroekologiyası, metodik
vəsait. Bakı: Elm, 2000, s. 39
4.
Гасанов Ш.Г., Алиева Р.А., Мамедов Г.Ш. "Некоторые методические вопросы
бонитировки почв кормовых угодий". Баку, 1976, 26 с.
5.
Гасанов Ш.Г., Мамедов Г.Ш. "Рекомендации по бонитировке пастбищных земель и их
рациональное использование в Азер. ССР. Баку, 1978, 32 с.
6.
Герасимова М.И., Караваева Н.А. Деградация почв, методология и возможности
картографирования Почвоведение, 2000, № 3, с. 358-365
7.
Карманов И.И. "Комплексная оценка плодородия почв. Модели плодородия почв и
методы их разработки" Науч. Тр. Почв. ин-та им. Докучаева. Москва, 1982, с. 63-67
ABSTRACT
Sahib Hajiyev
Hamide Seyidova
Methods of holding field practice in “Soil science and soil geography’’ science
The article provides information on the methodology for students conducting field
experiments on the subject "Soil Science and Soil Geography". During the processing of the topic,
it was used from methodological manuals, learned about field experiments; individual periods of
historical developments and responding to the modern demand for work in Azerbaijan and
including the Nakhchivan Autonomous Republic (Isayev A.I., Aliev T.A. 1973, Jafarov M.I. .,
Hajiyev O.M., 1984, Hajiyev S.A. 2000). In the main content of the work, it is recommended to
divide the methods of conducting field experiments into three (preparation, conducting experiments
and conducting experiments) phase. Here, the envisaged work was analyzed in each stage and a
plan for conducting "Soil Science and Soil Geography" of field, experience was compiled.
In conclusion, it is noted that the conduct of field experiments creates the necessary
conditions for students to develop a world outlook, work skills and prepare them for independent
life as a citizen. The parameters of soils collected from the field by students are estimated, based on
the results of the analyzes carried out.
РЕЗЮМЕ
Сахиб Гаджиев
Гамида Сеидова
Методика проведения полевого опыта по предмету “Почвоведение и Почвенная
география”
В статье приводятся сведения о методике проведения студентами полевых опытов по
предмету «Почвоведение и Почвенная география». При обработке темы было использовано
от методических пособий, ученных о полевые опыты, отдельных периодов исторических
развитий и отвечающий современной требование работы в Азербайджане и в том числе
Нахчыванской Автономной Республике (Исаев А.И., Алиев Т.А. 1973, Джафаров М.И.,
Гаджиев О.М., 1984, Гаджиев С.А. 2000). В основном содержании работы рекомендовано
разделить методику проведения полевых опытов на три (подготовка, проведение опытов и
проведение опытов) этапа. Здесь проанализировано предусмотренные работы в каждом этапе
и составлено план проведения «Почвоведение и Почвенная география» полевого опыта.
В заключении отмечено, что проведение полевых опытов создает необходимые условия
для формирования у студентов мировоззрения, трудовых навыков и подготовки их в
самостоятельную жизнь как гражданина. Оцениваются показатели почв, собранных из поле
студентами, на основание результаты проводимых анализов.
NDU-nun Elmi Şurasının 27 aprel 2017-ci il tarixli qərarı ilə
çapa tövsiyyə olunmuşdur. (protokol № 08)
.
Məqaləni çapa təqdim etdi: Pedaqogika üzrə fəlsəfə doktoru,
dosent B.Məmmədov
284
NAXÇIVAN DÖVLƏT UNİVERSİTETİ. ELMİ ƏSƏRLƏR, 2017, № 3 (84)
NAKHCHIVAN STATE UNIVERSITY. SCIENTIFIC WORKS, 2017, № 3 (84)
НАХЧЫВАНСКИЙ ГОСУДАРСТВЕННЫЙ УНИВЕРСИТЕТ. НАУЧНЫЕ ТРУДЫ, 2017, № 3 (84)
AYNUR İSKƏNDƏROVA
Azərbaycan Dövlət Pedoqoji Universiteti
aynuriskenderova@inbox.ru
UOT:159.9
PRAKTİK PSİXOLOQUN ŞƏXSİ KEYFİYYƏTLƏRİNİN ÖYRƏNİLMƏSİNİN
ELMİ-NƏZƏRİ ƏSASLARI
Açar sözlər: Praktik psixoloq, psixoliji xidmət, məktəb psixoloqu,şəxsi keyfiyyətlər, peşə bacarıqları
Ключевые слова: Практический психолог, психологические услуги,школьный психолог,
личные качества, профессиональные навыки
Keywords: Practical psychologist, psychological services, school psychologist, personal qualities,
professional
Müasir dövrdə bütün dünyada insanların fəaliyyəti və münasibətlərinin faydalılığı psixoloji
biliklərin tətbiqindən aslıdır. Ona görə də psixologiya insan haqqında olan elmlər arasında insana
xidmət etməsi ilə fərqlənir. Psixologiya elminin praktik problemlərini həll etmək üçün yaranan psi-
xoloji xidmət sahəsinin formalaşması xüsusilə diqqəti cəlb edir. Müşahidələr göstərir ki, psixo-
logiya elmi dövrün praktiki problemlərini həll etdikcə, cəmiyyətin müxtəlif fəaliyyət sahələrinə
uğurla nüfuz edir.
Ölkəmizdə praktik psixoloqlara ehtiyac getdikcə artmaqdadır. Əvvəllər praktik psixoloqlar psi-
xoloji mərkəzlərdə, məktəblərdə, məhkəmələrdə işləyirdilərsə, indi tib müəssisələrindədə fəaliyyət gös-
tərirlər. Hal-hazırda insanların psixoloji problemləri əvvəlki dövrə nisbətən daha mürəkkəb xarekter
daşıyır. Bu problemləri analiz etmək və aradan qaldırmaq praktik psixoloqların işidir.
Praktik psixoloqların fəaliyyətini üç fərqli əlamətə: praktik psixoloqun şəxsi xüsusiyyətlərinə,
peşə biliklərinə, praktik psixoloq bacarıqlarına görə dəyərləndirirlər. Adı çəkilən üç əlamət praktik
psixoloqların peşəkarlığını müəyyən etməyə imkan verir.(2, s121)
N.N.Obozov qeyd edir ki, praktik psixoloq dərin müşahidə qabiliyyətinə malik olmalı və hər
hansı bir tədqiqat apararkən, elmi cəhətdən diaqnozu qoyulan vəziyyətin əlaməti ilə müşahidə
olunanın davranış, mimika, səs, baxış, vegetativ reaksiyalar arasında daim əlaqə axtarmalıdır. (5)
Psixoloji tədqiqatlar göstərir ki, peşə fəaliyyətinin təsiri ilə praktik psixoloq şəxsiyyətində bir sıra
dəyişikliklər müşahidə olunur. D.Q.Trunov öz tədqiqatında praktik psixoloqun şəxsiyyətindəki dəyişik-
liklərlə bağlı peşəkar fəaliyyətin amillərini, mexanizmlərini nəzərə alaraq müəyyən nəticələr əldə edib.
O, bu dəyişiklikləri pozitiv və neqativ xüsusiyyətlər olaraq aşağıdakı kimi göstərmişdir. (17)
Pozitiv xüsusiyyətlər
Neqativ xüsusiyyətlər
Özünü, insanları və baş verən hadisələri
dərindən dərketmə
Neqativ problemləri özünə və ətrafındakılarına
proyeksiyalaması
Həyati situasiyaları analiz etmə
Özünəvə
ətrafdakılarına lazımsız diaqnoz
qoymaq
Refleksivlik bacarığı
Ətrafdakılara məsləhət vermək
Kritik və sarsıdıcı vəziyyətdən çıxma
Müəllim rolunu mənimsəmək
Komnikativ bacarıq
Hədsiz
özünənəzarət,
hiperrefleksiya,
kortəbiiliyin itməsi
Mənfi təsirlə mübarizə
Öz üzərində iş
Özününizamlama bacarığı
Həyat
təcrübəsinə
əsasən
həssaslığın,
rasionalığın, stereotipliyin azalması
Empatiya bacarığı
Ünsiyyətdən doymaq
Geniş dünya görüşü və fərqli düşünənlərə
tolerant yanaşma
Soyuqqanlı olmaq
Qnostik maraq
Hisiyyatsızlıq
Dostları ilə paylaş: |