Elmi ƏSƏRLƏR, 2017, №7 (88)

- 112 - 
 
04.01.1982 və 17.04.1982-ci  il zəlzələsi.  Hər iki zəlzələ  4 bal intensivlikli  olub Cuğa ocaq 
zonasında generasiya olunmuşdur. 
Naxçıvan MR- nın şimalında 2 dekabr 1983 cü il saat 10:32:04 zəlzələ ocağının parametrləri 

 =39,70

  

=45,10

  K=10,3; M
pv
=4,5 ; h=16 km olmuşdur. Naxçıvan MR-da 4 bal intensivliyində 
hiss olunmuşdur. 
25  mart  1984-cü  il  02:44:56  Naxçıvan  MR  ərazisində  zəlzələ  qeydə  alınmışdır.  Zəlzələnin 
episentri Naxçıvandan 120 km cənub-qərbdə İİR-sı ərazisində yerləşmişdir. Ordubad, Dəstə Yuxarı 
Aza  və  Culfa  məntəqələrində  4-5  bal  intensivliyində  zəlzələ  özünü  göstərmişdir.  Nüsnüs,  Ərəzin, 
Bist, Qazançı əraziləri də 3-4 ballıq zəlzələ zonalarına daxil olunmuşdur. 
29 iyun 1984-cü ildə  zəlzələnin  episentri Culfadan  45  km  cənubda  İran  ərazisində  yerləşmişdir. 
Culfa və Yaycı məntəqələrində zəlzələnin intensivliyi 5 bal gücündə hiss olunmuşdur. Baş verən zəlzələ 
nəticəsində, bir çox insanlar yuxudan ayılaraq evlərini tərk etmişlər. Bəzi evlərin içərisində çatlar əmələ 
gəlmişdir. Bir sıra yaşayış məntəqələrində 4-5 ball intensivliyində titrəyişlər hiss olunmuşdur. 
 
Məntəqələr  Episentr məsafəsi 
∆*  km 
  Məntəqələr 
Episentr məsafəsi 
∆*  km 
5 ball 
 
Naxçıvan 
71 
Culfa 
45 
Bist 
76 
Yaycı 
48 
3-4 ball 
 
4-5 ball 
 
Meğri 
69 
Dəstə 
49 
Ərəfsə 
88 
Vənənd 
56 
Şahbuz 
93 
Ordubad 
56 
3 ball 
 
Dırnıs 
62 
Çaykənd 
90 
Çənnəb 
63 
Xoy 
92 
4 ball 
 
2-3 ball 
 
Nüsnüs 
64 
Zəngilan 
108 
Babək 
64 
Şərur 
115 
Zəlzələnin makroseysmik məlumatları 29 iyun 1984 
 
 
               9 iyun 1984 –cü il Culfa zəlzələsinin izoseyst sxemi 
Tərtib edən A.Həsənov 
24  avqust  1984  cü  ildə  saat  11:31:44  zəlzələnin  episentri  İran  ərazisində  yerləşmişdir. 
Zəlzələ ocağının parametrləri 

 38,40

 

 46,00

, K=11.5 M
pv
=5 olmuş Ordubad ərazisində 5 ball 
intensivliyində hiss olunmuşdur. 
9  aprel  1985  –ci  ildə  saat  03:31:03,7  -də 

39,33

, 


,  K=11,3  ;  h=10  km  M
pv
=5,5 
zəlzələ  qeyd  olunmuşdur.  Bu  zəlzələ  1985-ci  ildə  baş  vermiş  zəlzələlərdən  ən  böyüyü  hesab  olunur. 
Episentrdə  titrəyişlərin  maksimal  intensivliyi  7  balla  qiymətləndirilir.  1308,  1622,  01.08.1881, 
26.03.1889,  26.01.1909,  06.02.1931  və  16.09.1968-ci  ildə  həmin  ocaqda  güclü  və  dağıdıcı  zəlzələlər 
baş vermişdir. Bu zəlzələ nəticəsində binalar zədələnmiş, kərpiclə tikilmiş evlərin suvaqlarında çatlar 

---

- 113 - 
 
əmələ  gəlmiş  və  tökülümüşdür.  Zəlzələ  nəticəsində  sakinlər  qorxu  hissi  keçirtmiş  və  Yuxarı  Göyçə 
mahalının yaxınlığında əvvəllər məlum olmayan isti bulaq əmələ gəlmişdir. 
Qeyd  etmək  lazımdır  ki,  Zəngəzur  rayonundakı  zəlzələlərin  episentral  zonası  zaman  və 
fərziyyəyə  uyğun  olaraq  müxtəlif  düzülüşlü  və  istiqamətlənmiş  tektonik  qırılmaların  birləşdiyi 
rayonlara aiddir. Zəngəzur və ona qonşu olan rayonlarda zəlzələlərin əmələ gəlməsi keçmiş qırılma 
xətlərinin  oyanması  ilə  əlaqədardır.  Ocaqda  zəlzələnin  baş  vermə  mexanizminin  öyrənilməsi  onu 
göstərir ki, buna səbəb hər hansı böyük səthin qırılmasıdır.  
 
Məntəqələr  Episentr məsafəsi ∆*  km 
Məntəqələr 
Episentr məsafəsi ∆*  km 
4-5 ball 
 
3-4 ball 
 
Gənzə 
43 
Tivi 
48 
Kilit 
46 
Biləv 
53 
Ordubad 
50 
Milax 
63 
4 ball 
 
Saltaq 
70 
Nüsnüs 
43 
Əbrəqunus 
73 
Dırnıs 
46 
3 ball 
 
Ərəfsə 
56 
Şahbuz 
82 
Dəstə 
58 
Babək 
90 
 
 
Naxçıvan 
99 
               
  Zəlzələnin makroseysmik məlumatları 9 aprel 1985-ci il  
 
 
 
 
 
 
              
 
                     
 
 
 
 
Qafan Zəlzələsinin izoseyst sxemi 9 aprel 1985 
Tərtib edən A.Həsənov 
7  yanvar  1988-  ci  il  saat  10:59:33-də  ocağının  parametrləri 

38,40

 

45,43

  M
pv
=5,5 
K=12,2, h=10 km İran ərazisində zəlzələ qeydə alınmışdır. Naxçıvan MR-nın bütün ərazisində bu 
zəlzələ hiss olunmuşdur. Şərur hissəsi isə 4-5 ballıq zonaya daxil edilmişdir. 
7 dekabr 1988-ci  il Ermənistan  ərazisində  saat  07:41:23,7 zəlzələ  baş  vermişdir.Bu zəlzələ 
Spitak  zəlzələsi  adlandırılmışdır.  Zəlzələ  ocağının  parametrləri 

40,92

 

  44,23

  K=16,5 
M
lH
=6,8,  h=7  km  olmuş,  episentrdə  İ
0
=9-10  bal    intensivliyində  hiss  olunmuşdur.  Azərbaycanın 
mərkəzi hissəsi xüsusən də Qazağın Ermənistana yaxın əraziləri 6-7 ballıq zonaya daxil olmuşdur. 
Naxçıvan ərazisi də bu zəlzələnin təsirinə məruz qalmışdır. 
 
               Məntəqələr 
    5 bal 
4 bal 
3-4 bal 
Sədərək 
Naxçıvan  
Ordubad 
Dəmirçi 
Babək 
Culfa 
Şərur 
 
 
Zəlzələnin makroseysmik məlumatı 7 dekabr 1988 –ci il 

---