Embriologiya faniga kirish. Organizmlarning ko‘payishi. Ontogenez. Urug’ hujayrasining tuzilishi va rivojlanishi. Tuxum hujayrasining tuzilishi va rivojlanishi. Reja
Yüklə 477,26 Kb. Pdf görüntüsü
|
| KO'PAYISH
Har qanday tirik organizmni sonjihatdan oshiruycbl barchajarayonlar, ko'payish deb ataladi. Bo'linish esa biologik sistemalarning, уою tirik organizmlaming o'sisbl Ыsoblanadi. O'sish Ьи tirik organizmlarning hajm jihatdan kattalashuYidir. К. Ber fikricha, "bo'linish har Ьи organizmning, o'z lndiYidua1 chegarasidan oshiqroq o'sishidir". O'sisl1 та' lum miqdorga yetgandan keyin, tirik massa та' lum qisminil1g ajralishi kuzatiladi, уа' ni ko'payish sodir bo'ladi. Tirik organizmlarning тulШn biologik xususiyati - ko'payishdir. им qanday organizmning hayoti, tur 11ayotidan qisqa bo'lad.i. Ko'payish orqali esa tur saqlanadi Уа uning hayoti dayom etadi. Ko'payish eyolyusiyajarayonida paydo Ьо'щan hodisa bo'lib, ko'payish orqali irsiy axborot nasldan naslga o'tadi, turnlng genotipi уа fenotipi saqlanadi, lndlyidlar soni ortadi, areali kengayadi, tur icbldagi xilmaxillik. ortadi. Ви esa, yangi turlar paydo bo'lishiga olib keladi. Ko'payishning jinssiz yajlnsiy xil1ari mavjud. Jinssiz ko'payish Jinssiz ko'payish deb, somatik hujayralar hisobidan yangi organizmlar paydo bo'lishiga aytiladi. Ко'рауislшlng Ьи turi, qadimgi Уа ko'payishning birlamcbl formasi hisoblanadi. Jinssiz ko'payisllda organizmning ayrim lшjауralari, уою organlarining bo'linishi natijasida, yangi organizm hosil 'bo'ladi. Лпssiz ko'payishning" biologik ahamiyati shundaki, bunda organizmlarning tez ko'payishi Уа ko'p avlod hosil qilishi ta'minlanadi. Jinssiz ko'payishda somatik hujayralar ishtirok etadi, jinsiy hujayralar ishtirok etmaydi (l-jаdУа1). Bir hujayralilarningjinssiz ko'payishini monositogen ko'payish deyiladi Уа uning quyidagi usullari mavjud (2-jаdУа1): 1. Bo'linish. Bunda оnа hujayra o'sib, hajm jihatdan ikki barobar kattalashadi, уа'ni hamma organoidlari ikki hissa ortadi. Shundan keyin 2 ta qiz hujayraga, уа'ni organizmga bo'linadi. Ви qiz hujayralar bir- biriga teng, ус ki har xil hajmda Ьо'шЫ mumkin. Hayvon hujayralarinlng qobig'i elastik с 'lganligi сЬ n cho'zilib, o'rtasidan (amyobada), tikkasiga (yashil evglenada), ko'nda.langiga (tufelkada) ikkiga bo'linadi. Qattiq hujayra qobig'iga ega bo'lgan bakteriya1ar Уа SUy o'tlari o'z holatini o'zgartirmasdan, hujayra шarkэzidan to'siq hosil qiladi уа ikkiga bo'linadl. Мitoz kolonia1 formalarda hujayraviyva kolonia1 bosqichlarda amalga oshaш. Hujayraviy bo'linish natijasida koloniYa a'zolarining soni ortadi va koloniya kattalashadi. 2. Ко'р bo'linish (shizogoniya). Bunda, аууа! yadro kp bo'laklarga bo'linadi, keyin sitoplazma har bir yadroning atrofini о'тЬ oladi уа ularning har biri mustaqil hujayraga-organizmga aylanadi. Shu уо'! bilan bitta hujayradan bir qancha hujayralar hosil bo'ladi. Suv o'tlarida, zтnburug'larda, sodda hayvonlardan sporalilarda ko'payishning shu turi uchraydi. Jumladan, Calorogonium suv o'ti ellipssimon shaklga ega Ьо'НЬ, uchida ikkita chiviqsimon xivchini bor. Ви o'simlik oldin o'z miqdoriga nisbatan 4 marta kattalashadi, so'ngra bo'linib, 4 ta qiz hujayra hosil qiladi. SроraШаr, jumladan, bezgak kasaШgini qo'zg'atuvchilar Plasmodium avlodining turlari odam qonining tarkibidagi eritrosit1ar ichiga kirib, gemoglobin bilan oziqlanadi. Keyin bezgak plazmodiyasining yadrolari 12- 24 ta bo'lakka bo'linadi уа sitoplazma Ьu yadrolar atrofmi o'rab olib, merozoit1arga aylanadi. Eritrosit po'sti yorilib, Ьи merozoit1ar qonga chiqadi уа ma'lum \@qtdan keyin yangi eritrositlar ichida yana yuqoridagijarayon1ar takrorlanadi. Merozoitlar qonga chiqqanda, odamning tana harorati ko'tarilib, qaltiroq bosadi. З. Kurtaklanib.ko'payish. Оna hujayraning yadrosi bo'linib, уою nukleotid saqlovchi qismi bo'rtma hosil qilib, kattalashadi уа ом hujayradan ajralib, alohida hujayraga aylanadi. Bunday ko'payish bakteriyalarda, zтnburug larda, ayrim infuzoriyalarda uchraydi. 4. Spora hosiJ qilib ko'payish. Ви usul bilan sporalilarning vakillari ko'payadi. мikro уа makrogametalar o'zaro qo'shilib, zigota hosil qiladi. Zigota qalin po'st bilan o'ralib, sporn hosil qiladi Sporaning icblda hujayi:aIar ko'p marta mitoz yo'1i bilan bo'linadi уа 2 ta spora hosil qiladi. Sporalar bo'linib, sporozoitlarni hosil qiladi. Ко'р hujayrn1ilarningjinssiz ko'payishi, polisitogen ko'payish deb ataladi уа uning quyidagi usullari bor . 1. Vegetativ ko'payish. Ko'payishning Ьи turi o'simliklar dunyosiga xos bo'1ib, ularning organlari avtonom xususiyatga ega. Chunk.i o'simliklar hayotining оxiПgасЬа yangi organlar hosil qiladi. Bunday xususiyat boshqa tirik oIganizmlarda uchramaydi. O'simliklar organlarining avtonomligini, ularda sodir bo'ladigan patologik jarayonlarda kuzatish mum.kin. Virus1i, уою bakteriyaIi infeksiya o'simlikning bir qismini zararlaydi, ammo иning boshqa qismida normal hayotiy jarayonlar davom etib, yangi organlar paydo bo'laveradi. Vegetativ ko'payishda bitta, уою bir nechta somatik hujayralar ona оrganizmidan ajralib, yangi organizmni hosil qiladi. O'simliklarda vegetativ ko'payishning bir qancha turlari mavjud. Jumladan, o'simlikjingaIaklari, ildiz bachkilari, поvdalзri, piyozlari, tugunaklari, ildizpoyalari, barglari yordamida ko'payadi. 2. Kurtaklanib ko'payish. G'ovak tanlilar, kovakichli1ar va"ayrim halqali chuvalchanglarda опа organizmida kuI1ak hosil Ьo'ladi уа o'sadi, yangi organizmga aylanib. ma'lum Уаqtdзп keyin оna оrganizmidan ajralib, mustaqil yashaydi. 3. Poliembrional ko'payish (policmbrionlya). Bunday "о рауishлiпg mohiyati shundan iboratki, dastlab jins.iy hujayralar о'zзro qo'shilib, zigota hosil Ьo'ladi. Bujinsiy ko'payis.h hisoblanadi. Кеyin zigota Ьo'linib, mustaqil rivojlanadigan Ьи ес Ьtз homilalar hosil qi1adi. BUlling natijasida ЫГ tuxumdan paydo Ьo'lgan egizaldar 110Sil Ьo'ladi . Odam1arda 2 tadап 6 tagЗсha Ыг tuxumdan rivojlangan cgizaklar tug'Шshi mumkin. Виl1ШУ "o'payish boshqa sut emizuvchilarda, jumladan zirhJ.ilarda, hasharot1arda ham lшzatiladi (3,4,5-rasmlar). Ви hodisani 1866 yilda 1. 1. Mechni"ov Ыrin Ы marta mcduza1arda aniqlagan. 4. TartibIi bo'linish. Bunday Ьо'linisЬ ayrim kоvakiсhШаrdа va ауrirп halqali chuvalchanglarda uchraydi. Ssifoidlaming planu1a lichinkasi taraqqiy ctib, yakkщюlipga- ssifistоmagaaуlanadi.U kurtaklanish yo'li bilan ko'payishi тumkin. Ssifistomaning muhiш xususiyati, ипш strobilyasiyajarayonining sodir Ьo'lishidir. Вuпdaроli р bir песЬа manako'ndaJangigaЬo'linib , blr nochta ауlana disk IIOSil q iladi. Aylanalaming chetlari qirqiJgan ~1akIda bo'ladi. Еng ox.irgi aylananillg markazidan, ularning 11атmэsini blrlashtiruvcbl o'q hosil bo'ladi. Ви bosqiclldapolip strobiladeyiladi"Strobilyasiyajacayonida hosi1 bo'lgan aylanaJar yosh meduza.larga aylanadi уа еng yuqoridagisidan boshlab, strobiladal1 ajraladi уа suvda suzib yuradi. Bular уоуаgз yetgan meduza.lardan farq qiladi. Shuning uchun liсhiф yoki.efira deb ataladi. Ular tcz юЬ , paypasiagichlari va ~nadalari bOSiI bO'ladi. HaIqaIi chuvalchanglardan kam tuk1ilarning ba'zi vakilJari, paratomiya yo'li bilan ko'payadi. Bunda Ьиvalсhang,ning ma'lum bo'g' imidan Ьо'linish joyi paydo bo'ladi. Shu уеrdan dastlab bosh qism uchun dum, dum qism uchun bosh hosil Ьo' adi. Shuлdan keyin оna organizm Ьo lin.ib. 2 ta individ hos.il qiladi. Qiz individlar bir-biridan ajralishidan oldin ularda yana bo'linishjoyi hosil bo'ladi va Ьи jarnyon ularda ham takror1anib, bir-biri bilan bog' langan qiz chuva1chang1ar. zanjirini hosil qiladi, kcyin bir-biridan ajralib, mustaqil yashaydi. Ва'п k.am tuidilarda oldin gзУdзsi bir neeha bo'lakJarga OO'Linadi. yin har Ыс bo'lakning bosh уа durn qismlari paydo Ьo'ladi. Bunday "o'payish зrxitoшi.,Е deb ata1aw. ~ 5. 'fartlbslz bo'!inish. Hujayrasiz organizmlarda sirku1yasiya xususiyatini sitoplazmaning to'lqinsimon harakati amalga oshiradi. Оrganizт о'sзш , yadro bo'linadi, keyin ko'ndalang devorlar hosi1 bo'lmaydi. Меxanik kuchlanish natijasida Ьипdзу shaklsiz, amorf massa рзrсhalзrgз Ьо'linsa, ba'zi1arida o'z holicha o'sish dзуоm etaveradi. Ba'zi hasharotlar rivojlanayotgan tuxumining dastlabki bos- qich1arida ' !garisblar kuzati1maydi. ОtШangan yadro bo'linadi, sariqlik hisobidan Sil oplazma miqdori оrtзш , lekin Ьиjзуга membranasi hosi1 Ьо ]mауШ. Кеyin membrananing sintezlanishi bosЫanadi. Уadro sitopJazma bilan o'ralgandan keyin, hujayralararo to'siqlar hosi1 bo'ladi Jinssiz ko'payishning morfo-flZiоlоgik asoslari. Jinssiz ko ' payish hayvonot dunyosida turli-tuman yo'llar Ьilan amalga oshadi (6- rasm). Ba'zi hayvonlardajinssiz ko'payish ikkilamcbl hodisa hisoblanadi Jinssiz ko'payish. organizmning normal rivojlanishining buzilishi hisoblanadi. Jinsiy ko'payishda bosblang'ich hujayra gametalarning qo'shilib zigota hosil qilisbl, jinssiz ko'payishda esa, somatik hujayra bosblang'ich hujayra hisoblanadi. Jinssiz ko'payish jarayonlariga maydalanish, blastula, gastrulyasiya terminlarini qo'llab bo'lmaydi, embrion varaqlari tushunchasini ham Ьаmmа vaqt qo'l1ab bo'lmaydi. Jinssiz ko'payishda fIlogenetik belgilar takrorlanmaydi. Jinssiz ko'payishda butun organizmning, уою uning ma'lum qismining dezintegrasiyasi kuzatiladi. Jurnladan, tashqi omillar ta'sir etmasdan paratomiyada bo'linish zonasi paydo bo'ladi. Вu zonadagi hujayra1aming hammasida (teri, ichak) dastlab nekroz paydo bo'ladi. Р. Р. Ivanov 1903 yilda Ьm tuklilarda Ьu jarayonni o'rganib, norma1 flziologik jarayonning vaqtincha buzilib, hujayra1arning qayta integrasiyasi sodir bo'ladi, degan xulosaga keldi. Kurtaklanishda ham xuddi shunday jarayon sodir bo'ladi. В. Р. Тоkin (1959) bunda ovqatlanish tufayli morfo-flZiоlоgikjaraуоnlаr bиziladi, deb tushuntiradi. О. М. Ivanova-Кazas (1970,1976) hamjinssiz ko'payish sabablarini chuqur tahШ qilgan. Jinssiz ko'payishning blastogenez, ya'ni blastomerlardan hosil bo'ladigan ощаnizm, blastozoid, ya'ni blastomerlardan rivojlanadigan hayvon, deb atash ham mиmkin. Bitta, yoki Ьи nechta soтatik hujayradan yangi organizm paydo bo'lishi, somatik embriogenez ham deb ataladi. Somatik embriogenezda dastlabki individual xususiyatlar (piyoz, kurtak) yo'qoladi, simmetrik holat buziladi. Somatik embriogenezda yangi organizm somatik hujayralardan, to'qimaning ma'lum qismidan, organdan, lichinkaning уою embrionning ma'lum qismidan hosil bo'ladi (7-8-rasmlar). Вitta hujayra, to'qima уою organizmning jinssiz (bo'linish) yo'li bilan ko'payisbl natijasida hosil qilingan individlar yig'indisi, klon deb ataladi. Юоn grekcha clon - novda degan ma'noni bildiradi. Кlon mikroorganizmlarda, o'simlik уа hayvonlarda ko'proq hosil (mahsulot) ошЬ uchun gen, уою hujayra injeneriyasi usuH bilan hosil qilinadi. Tuban o'simlik уа hayvon1arda urug'lanmasdan ko'payish hodisasi., agam deb ataladi. Лgат hodisasi umurtqali hayvonlarda, jumladan, Ьуш kaltakesagida ham uchraydi. Лgат grekcha "а" - yo'q, "gamos" - qo'sЫlish degan та' noni bildiradi. Xulosa qilib aytganda, jinssiz ko'payish murakkab jarayon bo'lib, hali uning o'rganilmagan xususiyatlari ko'p. Regenerasiya bodisasi Regenerasiya deyilganda, organizmning yo'qolgan qismlarining - hujayralarining, to'qimasining, organning bir qismining, yoki Ьатта qismining o'z-o'zidan qayta tiklanishi tushuniladi. Regenerasiya lotincha regeneratio - tiklanish degan ma ' noni bildiradi. Sut emizuychilar terisining shikastlangan qismining, o'simlik bargining yo'qolgan qismining qayta tik.lanisbl, regenerasiya hisoblanadi. Regenerasiyani somatik embriogenezdan farqlash исЬun olimlar morfallaksis, restitusiya, multipolyar forma terminlarini taklif etishdilar, атто Ьи termin1ar hozircha regenerasiya terminining o'rnini bosa olmaydi. Regenerasiyaning 2 turi farq1anadi: 1. Fiziologik regenerasiya. To'qima Уа organlar hujayralarining yangilanish jarayoni, fiziologik regenerasiya deyiladi. Fiziologik regenerasiya paytida terining epiteliysi, soch, tirnoq yangidan paydo bo'ladi, o'sadi. Оdaш terisining epidermis qayati har 7-11 kunda, eritrositlar 2-4 oyda butunlay yangilanadi. Аyriш hayvonlar Ьа'ы organlarin. o'z-o'zidan, zaruriyat paytida tasblab уиЬоrishi , avtotomiya deyiladi. Кaltakesakning dumini tasblashi уа uning уanа tiklanishi Ьungа misol bo'ladi (grekcha autos - o'zi, tome - tiklanish). Hujayralar sonining bo'lin.ish orqali tiklanishi, proliferativ regenerasiya deyiladi. Ayrim to'qima1arda maxsus komblal hujayralar va proliferasiya markazi bor. Btl ingich.ka ichak epiteliy qavatining ichki qismi, suyakning bosh qismi, teri epiteliysining proliferativ qismi hisobJanadi. Proliferasiya intensivligini, тitoz bo'linishning soniga qarab bilish тнmkin. Мitozjarayonining о'п 1 soat davom etadi. Somatik hujayra1arda тitoz sikli esa 22-24 soat davom etadi. To'qima, уою organni tashkil etadigan hujayralar qancha vaqtda almashishini, уоЮ qayta tiklanishlni shundan bilish тиmkin. Aniqlanishicha, sutkaniпg har xil vaqtida hujayraniпg bo'linish tezligi tur1icha bo'ladi. Shu yo'l bilan, hujayraning bo'linish ritmi (mаroшi) aniqlangan. Sutka1ik ritmni, jumladan, mitotik faollikni o'rganadigan biologiyaning sohasi xronobiologiya hisoblanadi. Xronobiologiya usullari yordamida mitotik [аоШk mexanizmlari уа uning boshqarish vositalarini o'rganish hamda tibbiyotda foydalanish тиmkin. Hujayralar almashinishining sutkalik ritrnidan tashqari, yillik ritmi ham bor. Shunday qilib, flZiologik regenerasiyaning yemrilish уа tiklanish davrlari farqlanadi. Fiziologik regenerasiya yuksak hayvonlar organizmida intensiv sodir bo'ladi. Chunki u1aming organizrnida fIZiologik jarayonlar, intensiv ketadi. 2. Reparativ regenerasiya. Organizmning zararlangan yoki, jarohatlangan qisrnining tiklanishi, reparativ regenerasiya deb ata1adi. Organlarning zararlanishi, jarahatlanishi, tiklanishi turlicha bo'ladi. Mexanikjarohatlar, zahar1i moddalardan zaharlanish, kuyisblar, sovuq urishi, nurlanish, och qolish уа boshqalar zararlovchi omillar hisoblanadi. Ch.Darvin shilliq qurtlar bosh qismi, salamandralar ko'zi, dumi уа oyoqlarining jarohatlangan joyini . tez tiklanishini kuzatgan. { . Butun organizm gavdaning ma'lum bir bo'lagidan, ya'ni somatik h jjayralaridan ti planishi mumkШ.Вundау hodisabu1utlar vakovakichlilarda yaxshi taraqqiy etgan. Shvesiyalik tabiatshunos A.Traamble gidrani maydalab, un elaydigan elakdan o'tkazib suvga tasblaganda, har bir bo'lagidan gidra taraqqiy шhini "Kovakichlilar haqida memuar" (1744) asarida Ьауоn qilgan. Aksolotl oyog'ining regenerasiyasi dayrida ko'plab barmoqlar hosil bo'lishi mumkin. Morfallaksis - regenerasiyaga uchragan joyning qayta qurilishi tufayli tildan.ishidir. Мasalan, gidra уою planariya gavdasining Ьи qismi qayta qurilib, butun organi.zmi tiklanadi. Regenerasiyaning Ьи turini T.Morgan 1900 yilda aniqlagan. Ichki Уа tashqi organlar regenerasion vakonpensator gipertrofiyayo'li bilan tiklanadi. Regenerasion gipertrofiya - shikastlangan уою patologik jlhatdan о'zgargan toq organlaming morfofunksionaljihatdan qayta qurilishidir. Bunda organning oldingi holati tiklanmaydi, атто lшjmi уа massasi ortadi. Kompensator gipertrofiyajuft organlardan (buyrak, urug'don) Ыrini olib tasblangandan keyin, ikkinchisining morfofunksiol1al qayta qurilishidir. Jarohatlangan уою zararlangan to'qimaning tiklal1islli, to'qima regenerasiyasi deyiladi. Muskиl to'qimasining tiklanishi uchun, uning har ikkala uchining ozroq bo'lsa-da qismi sаqlапiЬ qolgan bo'lishi lozim, suyakning tiklanishi исЬиn esa, uпing ustki qismi saqlanib qolishi kerak. Indиktor ta'siri yordamida, ichki organlar tiklanishiga erishish mumkin. Regel1erasiya jаrауопini o'rganish faqat jarohatning tashqi tomol1dan tiklanishi emas, balki bunda ayrim l1azariy muammolar Ьаm Ьоrligiпi ko'rsatmoqda. Aпiqlaпishiсha, amfibiyalarning oyog'i qirqilgandal1 keyil1, regel1erasiya davrida elektrik faollik ortadi. Baqaning qirqilgan oyog'i orqali elektr toki o'tkazilgal1da, regel1erasiya jarayoni faollashganligi, U nery tolalari ko'paygal1ligi aпiqlangan. Sut emizuvchilarda shu yo'l Ьilaп regel1erasiya jarayonini faollashtirishga urinish natija Ьепnagan. Regenerasiya jarayoni nerv sistemasi orqali boshqariladi. Oyoqni qirqayotganda to'liq denervasiya qilinsa, regenerasiya sodir bo'lmagan. nervlari terining ostiga joylashtirilsa, qo'shimcha oyoqlar hosil bo'lgan. Agar Ьи nerv tolasi dumning asosiga olib borilsa, qo'shimcha dum hosil Ьо'Щап. Ви tajribalarni.ng natijalarigaasoslanib, "regenerasiyamaydoni" gi potezasi yaratildi. Ви gipotezagako'ra, regenerasiyajarayonini kuchaytirish uchun nerv tolasi sonini ko'paytirish lozim. Nerv tolasi tipining farqi yo'q. Regenerasiya jiHayoniga nerv tolasining ta' sirini trofik vosita orqali tushuntirilmoqda. Shuningdek, regenerasiyajarayoni gumoral уо'} bilan ham boshqariladi. Jigar regenerasiyasi bunga rnisol bo'ladi. Agar normal hayvonga jigari olib tasblangan hayvonning qoni, уою plazmasi quyilsa, normal hayvonjigarida mitotik faollik ortadi. Agar normal hayvon qoninijigari zararlangan hayvonga qo'yilsa, mitoz sekinlashadi. Xиlosa cblqarish mumkinki, zararlangan hayvon qonida regenerasiya jarayonini tezlashtiruvcbl, normal hayvon qonida esa mitozni sekinlashtiruvcbl modda bor. Demak, bunda qonning immunologik xususiyatlarini inobatga olish kerak. Organlarni olib tashlash, уою boshqa ta'sirlar organizmning immunologik imkoniyatlariga ta'sir etadi, autoantitelo hosil bo'ladi, hujayra bo'linish.iga ta'sir etadi. Somatik embriogenezdan regenerasiyaning farqi shundaki, regenerasiya paytida ощаnizmning biror qismi yo'qolsa ham, и hayotiyligini davom ettiradi. Somatik embriogenezda esa bitta, уою bir nechta hujayradan yangi organizm paydo bo'ladi. М. А. Уоronsоуа, L. D. Liozner (1957) jinssiz, jinsiy ko'payish уа regenerasiyani o'rganib, ularni 3 xil ko'payish usu1i, deb ataganlar. Regenerasiya davrida differensiasiya, determinasiya, o'sish, integrasiya уа boshqa eтbrional rivojlanish davrida sodir bo'ladigan jarayonlar kechadi. Атто regenerasiya davrida sodir bo'ladigan Ьu jarayonlar ikkinсЫ marta, ya'ni jinsiy voyaga yetgan organizmda sodir bo'ladi. Jinssiz ko'payish hayvonlar evolyusiyasi jarayonida tиzilisЫ jihatdan, quyidan yuqoriga Ьощап sari kamayib borgan. Yuqori bosqichda turgan hayvonlarda uchraydigan jinssiz ko'payishni, (Ьа'п baliqlarda, kиrkada) evolyusiya jarayonida paydo Ьо'щan ikkilamcbl hodisa, deb qarash kerak. Regenerasiya eng qadirngi jarayon bo'lib, tirik organizrnlarda moddalar alтashinuvijarayonida to'qiтalarning jarohatlanisbl уа tiklanisЫ shart. ТШk organizmlar dastlab bir hujayrali уа sodda tuzilishga ega Ьо'lgan. Regenerasiya evolyusiya jarayonida апа shu organizmlarning kelib chiqishi уа murakkablashuvi natijasida paydo Ьо'lgan уа rivojlangan. Regenerasiya davrtda hujayraning kelib chiqishi. Regenerasiya sabablarini o'rganish maqsadida, bir qancha tajribalar o'tkazilgan. Jum1adan, tritonning oyoqlari oldin rentgen пuп bilan nurlantirilib, keyin kesilganda regenerasiy Yüklə 477,26 Kb. Dostları ilə paylaş:
|